۱. تأثیر جنگ اوکراین بر نظم بین‌الملل و روابط قدرت‌های بزرگ

بیان مسئله:
تهاجم روسیه به اوکراین نه تنها معادلات امنیتی اروپا، بلکه نظم بین‌الملل را نیز دستخوش تغییر کرده است. رقابت میان ایالات متحده، روسیه و چین در حوزه‌های اقتصادی، انرژی و امنیتی شدت گرفته و مفهوم «نظم لیبرال بین‌المللی» با چالش جدی مواجه شده است. مسئله اصلی این است که آیا جنگ اوکراین سرآغاز یک نظم چندقطبی جدید خواهد بود یا بازتولید رقابت‌های جنگ سرد؟

۲. دیپلماسی اقلیمی و جایگاه کشورهای در حال توسعه در معاهدات بین‌المللی

بیان مسئله:
تغییرات اقلیمی به یکی از بزرگ‌ترین تهدیدهای جهانی تبدیل شده است. اگرچه معاهداتی چون «پاریس» بر کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای تأکید دارند، اما کشورهای در حال توسعه اغلب با چالش‌های اقتصادی و فناورانه مواجه‌اند. پرسش اصلی این است که این کشورها چگونه می‌توانند میان توسعه اقتصادی و تعهدات زیست‌محیطی تعادل برقرار کنند و چه نقشی در مذاکرات اقلیمی آینده خواهند داشت؟

۳. نقش هوش مصنوعی در دیپلماسی و امنیت بین‌المللی

بیان مسئله:
هوش مصنوعی در حال تغییر ماهیت روابط بین‌الملل است؛ از جنگ‌های سایبری تا دیپلماسی دیجیتال. استفاده قدرت‌های بزرگ از فناوری‌های مبتنی بر هوش مصنوعی نگرانی‌های زیادی درباره امنیت داده‌ها، حریم خصوصی و رقابت تسلیحاتی ایجاد کرده است. سؤال کلیدی این است که چگونه می‌توان چارچوب‌های حقوقی و نهادی جدیدی برای تنظیم استفاده از هوش مصنوعی در عرصه روابط بین‌الملل طراحی کرد؟

۴. بحران مهاجرت و چالش‌های سیاست خارجی در اروپا و خاورمیانه

بیان مسئله:
افزایش جنگ‌ها، فقر و تغییرات اقلیمی باعث موج‌های عظیم مهاجرتی به اروپا و جابجایی جمعیتی در خاورمیانه شده است. کشورهای مقصد با فشارهای اقتصادی، فرهنگی و امنیتی روبرو هستند. پرسش اصلی این است که آیا نظام بین‌الملل قادر به ایجاد چارچوبی پایدار برای مدیریت بحران مهاجرت خواهد بود یا همچنان شاهد سیاست‌های متناقض و امنیت‌محور خواهیم بود؟

۵. جایگاه قدرت‌های نوظهور (BRICS) در بازتعریف نظم اقتصادی جهانی

بیان مسئله:
ظهور گروه بریکس (BRICS) و ابتکارات اقتصادی همچون بانک توسعه بریکس، چالشی جدی برای سلطه اقتصادی غرب ایجاد کرده است. این روند می‌تواند به تدریج نظام مالی بین‌المللی مبتنی بر دلار را تحت تأثیر قرار دهد. مسئله اصلی این است که آیا این قدرت‌های نوظهور می‌توانند آلترناتیوی پایدار برای نظام اقتصادی جهانی موجود ایجاد کنند یا صرفاً به حاشیه‌سازی محدود خواهند شد؟

📑 پروپوزال خلاصه 

موضوع: تأثیر جنگ اوکراین بر نظم بین‌الملل و روابط قدرت‌های بزرگ

• RQ: جنگ اوکراین چه تأثیری بر شکل‌گیری نظم بین‌الملل و روابط میان قدرت‌های بزرگ داشته است؟

• فرضیه‌ها:

  1. جنگ اوکراین موجب تسریع روند چندقطبی شدن نظم بین‌الملل شده است.

  2. روابط روسیه و چین تقویت و شکاف‌های آمریکا ـ اروپا آشکارتر شده است.

• اهداف:

  • بررسی پیامدهای ژئوپلیتیکی جنگ اوکراین

  • تحلیل نقش قدرت‌های بزرگ در بازتعریف نظم جهانی

• روش: کیفی، تحلیل محتوا و اسناد بین‌المللی، داده‌های ثانویه.

• مدل مفهومی: جنگ اوکراین (متغیر مستقل) → نظم بین‌الملل (متغیر وابسته).

📑 پروپوزال خلاصه 

موضوع: دیپلماسی اقلیمی و جایگاه کشورهای در حال توسعه

• RQ: کشورهای در حال توسعه چه نقشی در مذاکرات اقلیمی بین‌المللی ایفا می‌کنند؟

• فرضیه‌ها:

  1. کشورهای در حال توسعه بیشتر به دنبال تعادل بین توسعه اقتصادی و تعهدات زیست‌محیطی هستند.

  2. این کشورها از طریق ائتلاف‌های منطقه‌ای نقش پررنگ‌تری در مذاکرات ایفا می‌کنند.

• اهداف:

  • تحلیل چالش‌های زیست‌محیطی و اقتصادی کشورهای در حال توسعه

  • بررسی راهبردهای این کشورها در دیپلماسی اقلیمی

• روش: کیفی، تحلیل تطبیقی موردی (مثل ایران، هند، برزیل).

• مدل مفهومی: دیپلماسی اقلیمی (متغیر مستقل) → سیاست‌های کشورهای در حال توسعه (متغیر وابسته).

📑 پروپوزال خلاصه 

موضوع: نقش هوش مصنوعی در دیپلماسی و امنیت بین‌المللی

• RQ: هوش مصنوعی چه تأثیری بر دیپلماسی و امنیت بین‌المللی دارد؟

• فرضیه‌ها:

  1. استفاده از هوش مصنوعی موجب افزایش تهدیدات سایبری و رقابت تسلیحاتی می‌شود.

  2. چارچوب‌های حقوقی فعلی پاسخگوی چالش‌های هوش مصنوعی نیستند.

• اهداف:

  • بررسی فرصت‌ها و تهدیدهای هوش مصنوعی در روابط بین‌الملل

  • ارائه چارچوب پیشنهادی برای تنظیم بین‌المللی هوش مصنوعی

• روش: کیفی، تحلیل حقوقی ـ سیاستی، بررسی اسناد و گزارش‌های بین‌المللی.

• مدل مفهومی: توسعه هوش مصنوعی (مستقل) → امنیت و دیپلماسی بین‌المللی (وابسته).

📑 پروپوزال خلاصه 

موضوع: بحران مهاجرت و چالش‌های سیاست خارجی

• RQ: بحران مهاجرت چه تأثیری بر سیاست خارجی کشورهای اروپایی و خاورمیانه دارد؟

• فرضیه‌ها:

  1. بحران مهاجرت موجب امنیتی شدن سیاست‌های مهاجرتی اروپا شده است.

  2. کشورهای خاورمیانه بیشتر رویکرد واکنشی و منطقه‌ای دارند.

• اهداف:

  • بررسی ابعاد امنیتی، اقتصادی و اجتماعی بحران مهاجرت

  • تحلیل تفاوت رویکرد اروپا و خاورمیانه

• روش: ترکیبی (کیفی و کمی)، مصاحبه با کارشناسان و تحلیل داده‌های آماری UNHCR.

• مدل مفهومی: موج‌های مهاجرتی (مستقل) → سیاست خارجی کشورها (وابسته).

📑 پروپوزال خلاصه

موضوع: جایگاه قدرت‌های نوظهور (BRICS) در نظم اقتصادی جهانی

• RQ: آیا گروه بریکس می‌تواند نظام اقتصادی جهانی مبتنی بر دلار را به چالش بکشد؟

• فرضیه‌ها:

  1. بریکس با تقویت همکاری‌های اقتصادی، ظرفیت تأثیرگذاری بر نظام مالی جهانی را دارد.

  2. شکاف‌های داخلی میان اعضای بریکس مانع اصلی جایگزینی نظم موجود است.

• اهداف:

  • تحلیل ظرفیت‌های اقتصادی و سیاسی بریکس

  • بررسی پیامدهای شکل‌گیری یک نظام چندقطبی اقتصادی

• روش: توصیفی ـ تحلیلی، بررسی داده‌های اقتصادی IMF، World Bank.

• مدل مفهومی: قدرت‌های نوظهور (مستقل) → نظم اقتصادی جهانی (وابسته).

۱. چالش‌های اجرای حقوق بین‌الملل در فضای سایبری

با گسترش حملات سایبری و جاسوسی‌های دیجیتال، پرسش اصلی این است که آیا حقوق بین‌الملل سنتی توانایی پاسخگویی به این پدیده‌ها را دارد یا خیر. عدم شفافیت در قواعد مربوط به جنگ سایبری، دخالت در امور داخلی کشورها و نقض حریم خصوصی افراد، شکاف بزرگی میان فناوری و حقوق بین‌الملل ایجاد کرده است. بنابراین، ضرورت دارد چارچوب‌های جدیدی برای تنظیم رفتار دولت‌ها و بازیگران غیردولتی در فضای مجازی تدوین شود.

۲. حقوق بین‌الملل و بحران تغییرات اقلیمی

تغییرات آب‌وهوایی یکی از مهم‌ترین تهدیدهای جهانی است که پیامدهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی دارد. معاهدات بین‌المللی زیست‌محیطی (مانند توافق پاریس) در عمل با چالش‌های اجرای تعهدات و نظارت بر عملکرد دولت‌ها مواجه‌اند. مسئله اینجاست که چگونه می‌توان با تقویت سازوکارهای الزام‌آور حقوقی، کشورها را به رعایت تعهدات اقلیمی وادار کرد و نقش حقوق بین‌الملل در پیشگیری از فجایع زیست‌محیطی چگونه باید بازتعریف شود.

۳. پناهندگان و حقوق بشر در بحران‌های نوظهور

جنگ‌ها، سرکوب سیاسی، تغییرات اقلیمی و فقر جهانی باعث افزایش موج پناهندگان شده است. در حالی که کنوانسیون ۱۹۵۱ ژنو چارچوبی برای حمایت از پناهندگان ارائه می‌دهد، امروزه شاهد محدودیت‌های شدید کشورهای میزبان و نقض حقوق انسانی این افراد هستیم. مسئله این است که چه اصلاحاتی در نظام حقوقی بین‌المللی لازم است تا هم منافع کشورها و هم حقوق انسانی پناهندگان به شکلی عادلانه تأمین شود.

۴. حقوق بین‌الملل و هوش مصنوعی

ظهور فناوری‌های مبتنی بر هوش مصنوعی، به‌ویژه در حوزه‌های نظامی، امنیتی و تجاری، چالش‌های حقوقی بی‌سابقه‌ای ایجاد کرده است. سؤالاتی مانند مسئولیت دولت‌ها در صورت استفاده از سلاح‌های خودکار، یا مسئولیت شرکت‌های فناور در قبال نقض حقوق بشر از سوی الگوریتم‌ها، هنوز پاسخی روشن در حقوق بین‌الملل ندارند. بنابراین نیاز به تدوین چارچوب‌های حقوقی نوین برای تنظیم روابط بین‌المللی در عصر هوش مصنوعی کاملاً احساس می‌شود.

۵. حقوق بین‌الملل کیفری و پاسخ به جنایات جنگی جدید

در سال‌های اخیر، درگیری‌های منطقه‌ای و جنگ‌های داخلی موجب افزایش موارد نقض حقوق بشردوستانه و ارتکاب جنایات جنگی شده است. با وجود وجود دادگاه کیفری بین‌المللی (ICC)، محدودیت‌های صلاحیتی و فشارهای سیاسی مانع رسیدگی مؤثر به این جرائم می‌شوند. مسئله اصلی این است که آیا نظام حقوق بین‌الملل کیفری نیازمند بازنگری اساسی است تا بتواند به شکل کارآمدتری به جنایات نوظهور پاسخ دهد.

۱. چالش‌های اجرای حقوق بین‌الملل در فضای سایبری

عنوان پیشنهادی: حقوق بین‌الملل در مواجهه با جنگ‌ها و حملات سایبری: الزامات و محدودیت‌ها

• سؤال پژوهش: تا چه حد قواعد موجود حقوق بین‌الملل قابلیت اعمال بر جنگ‌ها و حملات سایبری را دارند؟

• اهداف:

  • تحلیل محدودیت‌های کنونی حقوق بین‌الملل در حوزه سایبری

  • بررسی ضرورت تدوین قواعد جدید

• فرضیه‌ها:

  1. چارچوب سنتی حقوق بین‌الملل پاسخگوی تهدیدات سایبری نیست.

  2. تدوین پروتکل‌های بین‌المللی جدید می‌تواند خلأهای حقوقی موجود را کاهش دهد.

• مدل مفهومی: متغیر مستقل: تهدیدات سایبری / متغیر وابسته: کارآمدی حقوق بین‌الملل.

۲. حقوق بین‌الملل و بحران تغییرات اقلیمی

عنوان پیشنهادی: تعهدات اقلیمی و چالش‌های اجرای آن در حقوق بین‌الملل معاصر

• سؤال پژوهش: چه سازوکارهای حقوقی می‌تواند تعهدات زیست‌محیطی کشورها را الزام‌آورتر کند؟

• اهداف:

  • ارزیابی ناکارآمدی توافق‌نامه‌های زیست‌محیطی موجود

  • ارائه راهکارهای الزام‌آور برای اجرای تعهدات

• فرضیه‌ها:

  1. کشورهایی با اقتصاد وابسته به انرژی فسیلی کمتر به تعهدات زیست‌محیطی پایبندند.

  2. ایجاد ضمانت‌های اجرایی در سطح بین‌الملل، سطح تعهد کشورها را افزایش می‌دهد.

• مدل مفهومی: متغیر مستقل: ساختار اقتصاد ملی / متغیر میانجی: وجود ضمانت‌های اجرایی / متغیر وابسته: میزان پایبندی به تعهدات اقلیمی.

۳. پناهندگان و حقوق بشر در بحران‌های نوظهور

عنوان پیشنهادی: حقوق بین‌الملل و حمایت از پناهندگان در شرایط بحران‌های نوظهور جهانی

• سؤال پژوهش: چگونه می‌توان نظام حقوقی بین‌الملل را برای حمایت مؤثرتر از پناهندگان اصلاح کرد؟

• اهداف:

  • شناسایی چالش‌های کنوانسیون ۱۹۵۱ ژنو

  • بررسی امکان تدوین پروتکل‌های جدید برای شرایط امروز

• فرضیه‌ها:

  1. چارچوب‌های کنونی قادر به پاسخگویی به بحران‌های جدید پناهندگی نیستند.

  2. تقویت نهادهای نظارتی بین‌المللی می‌تواند اجرای مؤثر حقوق پناهندگان را تضمین کند.

• مدل مفهومی: متغیر مستقل: نوع بحران نوظهور (سیاسی، اقلیمی، جنگی) / متغیر وابسته: سطح حمایت حقوقی بین‌الملل.

۴. حقوق بین‌الملل و هوش مصنوعی

عنوان پیشنهادی: هوش مصنوعی و خلأهای حقوق بین‌الملل: از سلاح‌های خودکار تا حقوق بشر

• سؤال پژوهش: حقوق بین‌الملل چگونه باید به چالش‌های ناشی از توسعه هوش مصنوعی پاسخ دهد؟

• اهداف:

  • بررسی تهدیدات هوش مصنوعی برای حقوق بشر

  • ارزیابی مسئولیت دولت‌ها و شرکت‌های فناور در نقض‌های احتمالی

• فرضیه‌ها:

  1. چارچوب حقوقی کنونی توانایی کنترل کاربردهای نظامی هوش مصنوعی را ندارد.

  2. ایجاد یک کنوانسیون بین‌المللی ویژه هوش مصنوعی ضروری است.

• مدل مفهومی: متغیر مستقل: میزان توسعه هوش مصنوعی / متغیر وابسته: میزان خلأهای حقوقی بین‌الملل.

۵. حقوق بین‌الملل کیفری و پاسخ به جنایات جنگی جدید

عنوان پیشنهادی: کارآمدی دادگاه کیفری بین‌المللی در مواجهه با جنایات جنگی معاصر

• سؤال پژوهش: آیا دادگاه کیفری بین‌المللی توانایی مقابله مؤثر با جنایات جنگی جدید را دارد؟

• اهداف:

  • بررسی محدودیت‌های ساختاری ICC

  • تحلیل نقش فشارهای سیاسی در ناکارآمدی نظام کیفری بین‌الملل

• فرضیه‌ها:

  1. محدودیت‌های صلاحیتی ICC مانع اجرای عدالت بین‌المللی می‌شود.

  2. استقلال بیشتر دادگاه‌ها از فشارهای سیاسی می‌تواند کارآمدی حقوق کیفری بین‌الملل را افزایش دهد.

• مدل مفهومی: متغیر مستقل: ساختار حقوقی و سیاسی ICC / متغیر وابسته: سطح کارآمدی در رسیدگی به جنایات جنگی.

📑 پروپوزال کامل 

موضوع: چالش‌های اجرای حقوق بین‌الملل در فضای سایبری

۱. مقدمه

با گسترش فناوری‌های دیجیتال و وابستگی روزافزون کشورها به زیرساخت‌های سایبری، حملات سایبری به یکی از جدی‌ترین تهدیدات امنیت بین‌المللی تبدیل شده است. از سرقت اطلاعات تا اختلال در زیرساخت‌های حیاتی مانند شبکه برق و آب، همه و همه ضرورت بازنگری در حقوق بین‌الملل را نشان می‌دهند.

۲. بیان مسئله

حقوق بین‌الملل کلاسیک عمدتاً در بستر جنگ‌های متعارف و روابط سنتی میان دولت‌ها شکل گرفته است. اما حملات سایبری، مرزهای جغرافیایی را بی‌معنا کرده و بازیگران غیردولتی را نیز وارد میدان کرده است. پرسش اصلی این است که آیا قواعد موجود مانند اصل منع توسل به زور، اصل عدم مداخله و حقوق بشردوستانه بین‌المللی می‌توانند در فضای سایبری اعمال شوند یا خیر؟ خلأهای حقوقی و نبود اجماع جهانی، چالش اساسی پیش‌روی جامعه بین‌المللی است.

۳. اهمیت و ضرورت تحقیق

• تبیین خلأهای حقوقی در حوزه سایبری برای توسعه چارچوب‌های جدید

• ارائه راهکارهایی جهت تقویت همکاری بین‌المللی در مقابله با تهدیدات سایبری

• کمک به درک بهتر نقش حقوق بین‌الملل در حفظ امنیت جهانی در قرن ۲۱

۴. اهداف تحقیق

• هدف کلی: بررسی میزان انطباق حقوق بین‌الملل سنتی با تهدیدات سایبری

• اهداف جزئی:

  1. شناسایی مصادیق حملات سایبری و آثار آنها بر امنیت بین‌المللی

  2. تحلیل ظرفیت‌های کنونی حقوق بین‌الملل در پاسخ به این تهدیدات

  3. ارائه چارچوب پیشنهادی برای تدوین قواعد جدید

۵. پرسش‌های تحقیق

1. آیا حقوق بین‌الملل موجود قابلیت اعمال بر حملات سایبری را دارد؟

2. چه محدودیت‌هایی مانع اجرای حقوق بین‌الملل در فضای سایبری هستند؟

3. چه چارچوب‌های جدیدی باید تدوین شود؟

۶. فرضیه‌ها

1. چارچوب سنتی حقوق بین‌الملل پاسخگوی تهدیدات سایبری نیست.

2. تدوین پروتکل‌های بین‌المللی ویژه فضای سایبری می‌تواند خلأهای موجود را کاهش دهد.

۷. پیشینه پژوهش (مختصر)

• مقالات متعددی از سوی کمیسیون حقوق بین‌الملل سازمان ملل (ILC) و گروه‌های کارشناسی مانند Tallinn Manual به بررسی قواعد حقوق بین‌الملل در فضای سایبری پرداخته‌اند، اما هنوز اجماع حقوقی در سطح جهانی ایجاد نشده است.

۸. روش تحقیق

این تحقیق به صورت کیفی ـ توصیفی ـ تحلیلی انجام خواهد شد و از روش کتابخانه‌ای و تحلیل اسناد (معاهدات، گزارش‌ها، رویه‌های بین‌المللی) بهره می‌گیرد.

۹. مدل مفهومی

متغیر مستقل: حملات سایبری و تهدیدات دیجیتال
⬇
متغیر وابسته: کارآمدی حقوق بین‌الملل
⬇
متغیر میانجی: وجود یا عدم وجود پروتکل‌های جدید

📑 پروپوزال کامل

موضوع: نقش حقوق بین‌الملل در مقابله با تغییرات اقلیمی و تعهدات دولت‌ها

۱. مقدمه

تغییرات اقلیمی به یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های جهانی تبدیل شده است. آثار آن بر محیط‌زیست، اقتصاد، امنیت غذایی و مهاجرت‌های جمعی، ابعاد گسترده‌ای دارد. معاهداتی مانند پروتکل کیوتو و توافق پاریس تلاش کرده‌اند تعهدات الزام‌آور برای دولت‌ها ایجاد کنند، اما کارآمدی این نظام همچنان محل تردید است.

۲. بیان مسئله

اگرچه توافق‌های بین‌المللی متعدد در زمینه تغییرات اقلیمی تصویب شده‌اند، بسیاری از کشورها به تعهدات خود پایبند نبوده‌اند. نبود ضمانت اجرایی قوی و اختلاف میان کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه، بحران اقلیمی را تشدید کرده است. پرسش اساسی این است که حقوق بین‌الملل چه ابزارهایی برای الزام دولت‌ها به اجرای تعهدات زیست‌محیطی دارد؟

۳. اهمیت و ضرورت تحقیق

• بررسی شکاف میان تعهدات حقوقی و اقدامات عملی دولت‌ها

• کمک به تدوین راهکارهای الزام‌آورتر در حقوق بین‌الملل محیط زیست

• تقویت همکاری‌های بین‌المللی در جهت حفاظت از کره زمین

۴. اهداف

• کلی: تحلیل نقش و ظرفیت‌های حقوق بین‌الملل در مقابله با تغییرات اقلیمی

• جزئی:

  1. بررسی تعهدات دولت‌ها در توافق پاریس

  2. تحلیل ضعف ضمانت اجرا در معاهدات اقلیمی

  3. ارائه پیشنهاد برای اصلاح ساختارهای حقوقی

۵. پرسش‌ها

1. چرا بسیاری از دولت‌ها به تعهدات اقلیمی خود عمل نکرده‌اند؟

2. حقوق بین‌الملل چه ضمانت اجراهایی برای مقابله با این معضل در اختیار دارد؟

3. چه اصلاحاتی می‌تواند به تقویت نظام اقلیمی بین‌المللی کمک کند؟

۶. فرضیه‌ها

1. ضعف ضمانت اجرا و اختلاف منافع مانع اصلی اجرای تعهدات اقلیمی است.

2. ایجاد سازوکارهای نظارتی و تحریمی در سطح بین‌المللی می‌تواند مؤثر باشد.

۷. روش تحقیق

تحلیل کیفی، مطالعه تطبیقی معاهدات بین‌المللی و بررسی رویه دولت‌ها.

📑 پروپوزال کامل

موضوع: حقوق بین‌الملل و بحران پناهندگان در منازعات مسلحانه

۱. مقدمه

افزایش جنگ‌های داخلی و منطقه‌ای در خاورمیانه و آفریقا موجب رشد بی‌سابقه تعداد پناهندگان و آوارگان شده است. سازمان ملل و کنوانسیون ۱۹۵۱ ژنو چارچوب‌های حمایتی برای پناهندگان ایجاد کرده‌اند، اما بحران همچنان پابرجاست.

۲. بیان مسئله

با وجود وجود معاهدات بین‌المللی، میلیون‌ها پناهنده در شرایطی غیرانسانی به سر می‌برند. کشورهای میزبان گاهی به تعهدات خود پایبند نیستند و اصل عدم بازگرداندن (non-refoulement) نقض می‌شود. پرسش کلیدی این است که چرا سازوکارهای حمایتی حقوق بین‌الملل برای پناهندگان ناکارآمد مانده است؟

۳. اهمیت و ضرورت

• حمایت از حقوق بشر و کرامت انسانی

• کمک به بهبود سیاست‌های بین‌المللی در مدیریت بحران پناهندگان

• ارائه چارچوب جدید برای اجرای بهتر معاهدات

۴. اهداف

• بررسی دلایل ناکامی نظام حقوقی بین‌الملل در حمایت از پناهندگان

• تحلیل رویه دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی

• پیشنهاد اصلاحات نهادی برای تقویت حمایت‌ها

۵. پرسش‌ها

1. چرا اصل عدم بازگرداندن در موارد متعدد نقض می‌شود؟

2. نقش سازمان ملل در اجرای تعهدات حمایتی چیست؟

3. چه تغییراتی می‌تواند کارآمدی نظام حقوقی پناهندگان را افزایش دهد؟

۶. فرضیه‌ها

1. نبود ضمانت اجرا و تعارض منافع ملی کشورها موجب ناکارآمدی حمایت‌هاست.

2. ایجاد دادگاه یا نهاد مستقل بین‌المللی می‌تواند نقش حمایتی را تقویت کند.

📑 پروپوزال کامل

موضوع: چالش‌های حقوقی ناشی از کاربرد هوش مصنوعی در منازعات مسلحانه

۱. مقدمه

ورود هوش مصنوعی به حوزه نظامی، مانند پهپادهای خودمختار و سلاح‌های هوشمند، قواعد سنتی جنگ را دگرگون کرده است. این فناوری‌ها مسائل مهمی درباره مسئولیت حقوقی، اصل تمایز و تناسب در حقوق بشردوستانه بین‌المللی ایجاد کرده‌اند.

۲. بیان مسئله

اگر یک سلاح خودمختار مرتکب جنایت جنگی شود، مسئولیت متوجه کیست؟ طراح نرم‌افزار؟ فرمانده نظامی؟ یا دولت؟ این پرسش نشان می‌دهد که حقوق بین‌الملل بشردوستانه هنوز آماده مواجهه با فناوری‌های نوین نیست.

۳. اهمیت و ضرورت

• تحلیل پیامدهای حقوقی هوش مصنوعی در جنگ

• کمک به ایجاد قواعد جدید برای پیشگیری از نقض حقوق بشر

• آگاهی‌بخشی به سیاستگذاران و حقوقدانان

۴. اهداف

• کلی: بررسی چالش‌های حقوق بین‌الملل در برابر سلاح‌های مبتنی بر هوش مصنوعی

• جزئی:

  1. تحلیل قواعد کنونی حقوق بشردوستانه

  2. بررسی نقاط ضعف آنها در مواجهه با فناوری‌های نوین

  3. ارائه پیشنهادهای اصلاحی

۵. پرسش‌ها

1. آیا قواعد فعلی حقوق بشردوستانه برای کنترل هوش مصنوعی کافی است؟

2. مسئولیت حقوقی در صورت نقض قواعد جنگ توسط سلاح‌های خودمختار چگونه تعیین می‌شود؟

3. چه اصلاحاتی باید در نظام حقوقی اعمال شود؟

۶. فرضیه‌ها

1. چارچوب فعلی پاسخگوی فناوری‌های نوین نظامی نیست.

2. ایجاد پروتکل‌های ویژه در حوزه هوش مصنوعی ضروری است.

📑 پروپوزال کامل

موضوع: صلاحیت جهانی و مقابله با جنایات جنگی

۱. مقدمه

جنایات جنگی همچنان در بسیاری از منازعات رخ می‌دهند. اصل صلاحیت جهانی این امکان را فراهم می‌کند که دولت‌ها بدون توجه به محل وقوع جرم، مجرمان را محاکمه کنند. با این حال، اجرای این اصل با موانع متعدد سیاسی و حقوقی روبه‌روست.

۲. بیان مسئله

اگرچه دادگاه کیفری بین‌المللی (ICC) و برخی دادگاه‌های ملی از اصل صلاحیت جهانی استفاده کرده‌اند، اما عدم همکاری برخی کشورها و نفوذ سیاست در اجرای عدالت مانع اصلی بوده است. پرسش اساسی: آیا صلاحیت جهانی می‌تواند به ابزاری مؤثر در مبارزه با جنایات جنگی تبدیل شود؟

۳. اهمیت و ضرورت

• پیشگیری از مصونیت عاملان جنایات جنگی

• تقویت عدالت کیفری بین‌المللی

• حمایت از قربانیان جنگ

۴. اهداف

• بررسی ظرفیت‌های اصل صلاحیت جهانی

• تحلیل موانع اجرایی در سطح بین‌المللی

• ارائه راهکار برای تقویت این اصل

۵. پرسش‌ها

1. چه عواملی مانع اجرای اصل صلاحیت جهانی می‌شوند؟

2. نقش دادگاه‌های ملی در تحقق عدالت بین‌المللی چیست؟

3. چگونه می‌توان این اصل را در حقوق بین‌الملل نهادینه کرد؟

۶. فرضیه‌ها

1. مانع اصلی اجرای صلاحیت جهانی، نبود اراده سیاسی و همکاری بین‌المللی است.

2. تقویت صلاحیت جهانی می‌تواند بازدارندگی جدی در برابر جنایات جنگی ایجاد کند.

۱. تحول نظم جهانی و نقش قدرت‌های نوظهور (گرایش روابط بین‌الملل)

در سال‌های اخیر، تغییر موازنه قدرت جهانی و ظهور قدرت‌های نوظهوری همچون چین، هند و برزیل نظم سنتی بین‌الملل را به چالش کشیده است. هژمونی ایالات متحده به‌طور فزاینده‌ای با چالش‌های اقتصادی، امنیتی و ژئوپلیتیکی روبه‌رو شده و این مسئله، فرصت‌ها و تهدیدهای جدیدی را برای کشورهای در حال توسعه ایجاد کرده است. پرسش اصلی این است که تغییر ساختار قدرت جهانی چه تأثیری بر سیاست خارجی کشورهای متوسط و کوچک دارد و چه مدل‌های نظری می‌توانند این تحولات را توضیح دهند.

۲. رشد پوپولیسم و تأثیر آن بر دموکراسی (گرایش اندیشه سیاسی/سیاست تطبیقی)

ظهور رهبران پوپولیست در کشورهای مختلف جهان از آمریکا و برزیل گرفته تا اروپای شرقی و حتی برخی کشورهای آسیایی، یکی از جدی‌ترین چالش‌ها برای نظام‌های دموکراتیک محسوب می‌شود. پوپولیسم با تضعیف نهادهای مدنی و تمرکز قدرت در دستان رهبران کاریزماتیک، آینده دموکراسی‌های مدرن را با تهدید مواجه کرده است. این موضوع ضرورت بررسی ابعاد نظری و تجربی پوپولیسم و نسبت آن با کارآمدی و مشروعیت دموکراسی را بیش از پیش آشکار می‌سازد.

۳. سیاست اقلیمی و دیپلماسی محیط زیست (گرایش سیاستگذاری عمومی/روابط بین‌الملل)

بحران تغییرات اقلیمی به یکی از مهم‌ترین دستورکارهای سیاست جهانی و ملی بدل شده است. از یک سو کشورها متعهد به توافق‌نامه‌های بین‌المللی همچون پیمان پاریس هستند و از سوی دیگر فشارهای داخلی اقتصادی و سیاسی مانع تحقق کامل این تعهدات می‌شود. مسئله اصلی این است که چگونه می‌توان میان الزامات زیست‌محیطی و منافع ملی در سیاستگذاری عمومی و دیپلماسی محیط زیست تعادل برقرار کرد.

۴. فضای مجازی و دگرگونی مشارکت سیاسی (گرایش جامعه‌شناسی سیاسی/سیاستگذاری عمومی)

ظهور شبکه‌های اجتماعی و فناوری‌های نوین اطلاعاتی شیوه‌های مشارکت سیاسی و کنشگری مدنی را متحول ساخته است. اعتراضات خیابانی، کمپین‌های انتخاباتی و حتی جنگ‌های روانی اکنون بیش از هر زمان دیگری به فضای مجازی وابسته‌اند. با این حال، پرسش اساسی این است که آیا فضای مجازی منجر به افزایش آگاهی و دموکراسی می‌شود یا بالعکس، ابزاری برای کنترل، فریب و دستکاری افکار عمومی است.

۵. امنیت انرژی و ژئوپلیتیک منابع (گرایش مطالعات منطقه‌ای/سیاست بین‌الملل)

با افزایش تقاضای جهانی برای انرژی و رقابت قدرت‌های بزرگ بر سر منابع نفت، گاز و انرژی‌های تجدیدپذیر، امنیت انرژی به یکی از محورهای اصلی روابط بین‌الملل تبدیل شده است. در این میان، کشورهای منطقه خاورمیانه و آسیای مرکزی نقش تعیین‌کننده‌ای در آینده سیاست جهانی انرژی دارند. مسئله اصلی این است که رقابت ژئوپلیتیکی بر سر انرژی چگونه می‌تواند بر امنیت بین‌المللی، همگرایی منطقه‌ای و آینده اقتصاد سیاسی جهانی تأثیرگذار باشد.

موضوع های ترند روز علوم سیاسی
 پروپوزال خلاصه (مناسب برای ارشد و دکتری) 
شامل: عنوان پیشنهادی، سؤال پژوهش، اهداف، فرضیه‌ها و مدل مفهومی ساده است.

۱. تحول نظم جهانی و نقش قدرت‌های نوظهور

عنوان پیشنهادی: بازتعریف نظم جهانی و موقعیت قدرت‌های نوظهور؛ چالش‌ها و فرصت‌ها برای کشورهای متوسط

• سؤال پژوهش: تغییر موازنه قدرت جهانی چه تأثیری بر سیاست خارجی کشورهای متوسط دارد؟

• اهداف:

  • تبیین الگوهای جدید قدرت در نظام بین‌الملل

  • بررسی واکنش کشورهای متوسط به تغییرات قدرت جهانی

• فرضیه‌ها:

  1. افزایش نقش قدرت‌های نوظهور منجر به تنوع‌بخشی در سیاست خارجی کشورهای متوسط می‌شود.

  2. کشورهای متوسط در نظم چندقطبی انعطاف‌پذیری بیشتری نشان می‌دهند.

• مدل مفهومی: متغیر مستقل: تغییر موازنه قدرت جهانی ← متغیر وابسته: جهت‌گیری سیاست خارجی کشورهای متوسط.

۲. رشد پوپولیسم و تأثیر آن بر دموکراسی

عنوان پیشنهادی: پوپولیسم و آینده دموکراسی؛ مطالعه تطبیقی در نظام‌های سیاسی منتخب

• سؤال پژوهش: پوپولیسم چه تأثیری بر کیفیت و کارآمدی دموکراسی دارد؟

• اهداف:

  • تحلیل نسبت میان پوپولیسم و نهادهای دموکراتیک

  • بررسی مقایسه‌ای کشورهایی با تجربه پوپولیسم

• فرضیه‌ها:

  1. پوپولیسم موجب کاهش کارآمدی نهادهای مدنی و سیاسی می‌شود.

  2. پوپولیسم اعتماد عمومی به نظام سیاسی را در کوتاه‌مدت افزایش ولی در بلندمدت کاهش می‌دهد.

• مدل مفهومی: متغیر مستقل: سطح پوپولیسم ← متغیر میانجی: نهادهای مدنی/انتخابات آزاد ← متغیر وابسته: کیفیت دموکراسی.

۳. سیاست اقلیمی و دیپلماسی محیط زیست

عنوان پیشنهادی: سیاستگذاری اقلیمی و دیپلماسی محیط زیست؛ تعارض منافع ملی و تعهدات بین‌المللی

• سؤال پژوهش: چگونه می‌توان میان منافع ملی و تعهدات زیست‌محیطی تعادل برقرار کرد؟

• اهداف:

  • تحلیل موانع اجرای توافق‌های زیست‌محیطی

  • ارائه الگوی تعادل‌بخشی بین الزامات داخلی و بین‌المللی

• فرضیه‌ها:

  1. کشورهایی با اقتصاد وابسته به انرژی فسیلی کمتر به تعهدات بین‌المللی پایبندند.

  2. فشار نهادهای بین‌المللی نقش مؤثری در افزایش تعهدات اقلیمی ایفا می‌کند.

• مدل مفهومی: متغیر مستقل: وابستگی به منابع انرژی فسیلی / فشار بین‌المللی ← متغیر وابسته: میزان تعهد به سیاست اقلیمی.

۴. فضای مجازی و دگرگونی مشارکت سیاسی

عنوان پیشنهادی: تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر الگوهای مشارکت سیاسی؛ فرصت‌ها و تهدیدها

• سؤال پژوهش: شبکه‌های اجتماعی چه نقشی در افزایش یا کاهش کیفیت مشارکت سیاسی دارند؟

• اهداف:

  • بررسی تأثیر فضای مجازی بر آگاهی سیاسی و بسیج اجتماعی

  • تحلیل تهدیدات ناشی از دستکاری افکار عمومی

• فرضیه‌ها:

  1. استفاده گسترده از شبکه‌های اجتماعی مشارکت سیاسی جوانان را افزایش می‌دهد.

  2. انتشار اخبار جعلی از طریق شبکه‌های اجتماعی اعتماد عمومی به فرآیندهای سیاسی را کاهش می‌دهد.

• مدل مفهومی: متغیر مستقل: میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی ← متغیر میانجی: آگاهی سیاسی / اخبار جعلی ← متغیر وابسته: سطح مشارکت سیاسی.

۵. امنیت انرژی و ژئوپلیتیک منابع

عنوان پیشنهادی: امنیت انرژی و رقابت ژئوپلیتیکی؛ پیامدها برای خاورمیانه و آسیای مرکزی

• سؤال پژوهش: رقابت ژئوپلیتیکی بر سر منابع انرژی چه تأثیری بر امنیت بین‌المللی دارد؟

• اهداف:

  • تحلیل موقعیت خاورمیانه و آسیای مرکزی در معادلات انرژی

  • بررسی پیامدهای رقابت قدرت‌های بزرگ بر امنیت جهانی

• فرضیه‌ها:

  1. افزایش وابستگی قدرت‌های بزرگ به انرژی خاورمیانه تنش‌های ژئوپلیتیکی را تشدید می‌کند.

  2. توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر رقابت بر سر منابع فسیلی را در بلندمدت کاهش می‌دهد.

• مدل مفهومی: متغیر مستقل: رقابت ژئوپلیتیکی ← متغیر وابسته: سطح امنیت بین‌المللی / همگرایی منطقه‌ای.