نگارش پروپوزال ارشد و دکتری…
Proposal…
پایان نامه ارشد و رساله دکتری…
Dissertation…
نگارش، استخراج و تقویت مقاله…
Article…
پروپوزال نیوز
تز نیوز
پیپر نیوز
دستياری آسيب‌شناسي.
پ- طول دوره آموزش
ضروري است طول مدت برنامه دستياري رشته آسيب شناسي چهار سال باشد.
II: تشكيلات سازماني
الف – دانشكده پزشكي
1 – هر برنامه دستياري رشتة آسيب‌شناسي بايد تحت سرپرستي دانشكدة پزشكي يكي از دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كشور باشد. موارد استثنا از اين بند توسط كميسيون برنامه‌ريزي و ارزشيابي به صورت موردي بررسي و براي تصويب به شوراي آموزش پزشكي و تخصصي ارايه خواهد شد. هر دانشكده پزشكي ميتواند يك يا چند برنامه دستياري را در اين رشته تخصصي تحت پوشش قرار دهد .
2 – ضروري است دانشكده مذكور:
الف – برنامه( هاي) دستياري را تحت پوشش گروه آموزشي رشته آسيب شناسي اجرا نمايد.
ب – هيأت علمي، امكانات و منابع مالي مورد نياز براي امور آموزشي ، درماني و پژوهشي و تسهيلات رفاهي دستياران را كه براي اخذ مجوز هر برنامه دستياري لازم مي‌باشند، تأمين نمايد.
3 – لازم است مدير گروه در هر يك از برنامههاي دستياري يك نفر را به پيشنهاد اعضاي هيأت علمي برنامه مذكور به عنوان مدير برنامة دستياري منصوب نمايد. فرد مذكور در برابر مدير گروه پاسخگو است. مدير گروه مي تواند در برنامة دستياري كه خود در آن حضور دارد، خود را به عنوان مدير برنامه دستياري معرفي كند . مدير برنامه وظايف خود را در بخشهاي تحت پوشش برنامه دستياري ، از طريق رييس اين بخشها به انجام مي‌رساند.
4 – لازم است دانشكده پزشكي ، در صورت تغيير هر يك از مديران برنامههاي دستياري ، از طريق معاونت آموزشي دانشگاه‌ها ، كميته تدوين و ارزشيابي برنامههاي دستياري رشته مربوطه را حداكثر ظرف يك ماه مطلع نمايد.
ب – مراكز آموزشي
1- برنامه دستياري ميتواند به طور كامل در كي يا چند مركز آموزشي اجرا شود. در صورت كافي نبودن امكانات مراكز آموزشي دانشگاهي ، دانشكدة پزشكي ميتواند با كسب موافقت شوراي آموزشي دانشگاه از امكانات مراكز دولتي و غير دولتي غير دانشگاهي ، استفاده نمايد.
2 – لازم است در مورد هر يك از مراكز آموزشي، موافقت گروه آموزشي مربوطه، شوراي آموزشي مربوطه، شوراي آموزشي دانشكدة پزشكي و شوراي آموزشي دانشگاه در اين زمينه موجود باشد در مورد مراكز غير دانشگاهي موافقت رسمي بالاترين مسؤول آن مركز ضروري است.
3 – لازم است در مورد هر يك از مراكز موضوع بند 2، موارد زير مشخص باشد:
الف – عنوان و نوع مركز آموزشي ( بيمارستان، مركز تحقيقات، مركزخدماتي – درماني )
ب – مدت زمان حضور دستياران در مركز آموزشي مزبور
پ – مسؤول آموزش دستياران در كمركز آموزشي
ت – اهداف آموزشي در نظر گرفته شده براي طي دوره در آن مركز
ث – وظايف و مسؤوليت‌هاي دستياران در مركز آموزشي
ج – در صورتي كه در مركز آموزشي مزبور ، دستياران برنامههاي دستياري ديگري نيز به طور همزمان آموزش مي‌بينند، لازم است نوع رابطه دستياران با يكديگر در ارتباط با فعاليتهاي آموزشي و مراقبت از بيماران دقيقاً مشخص باشد.
لازم است موارد فوق به اطلاع دستياران و اعضاي هيأت علمي مربوطه برسد.
4 – لازم است نيروي انساني و امكانات به كار گرفته شده ، در هر يك از مراكز آموزشي مشاركت كننده در برنامه دستياري براي تأمين اهداف آموزشي در نظرگرفته شده براي آن مركز ، بر اساس ضوابط برنامه دستياري مربوطه كافي باشد.
5 – لازم است در مورد چرخش‌هاي دستياران در گروههاي آموزشي ديگر نيز موارد بند 2 و 3 و4 رعايت شوند .
6 – مجموع چرخش‌هاي دستياران در مراكز آموزشي غير وابسته به دانشگاه علوم پزشكي ارايه دهنده برنامه دستياري نبايد بيش از دوازده ماه باشد.
III: كاركنان برنامه
مدير برنامه دستياري و اعضاي هيأت علمي ، مسؤول اجراي برنامه مي‌باشند. اين مسؤوليتها شامل امور مربوط به آموزش، نظارت ، ارزيابي و ارتقاي دستياران ، مراقبت از بيماران ، فعاليتهاي دانش‌پژوهي و ثبت و نگهداري مدارك مربوط به مجوز برنامه مي‌باشد.
الف – مدير برنامه دستياري
1 – لازم است يك نفر از اعضاي هيأت علمي هر برنامه به عنوان مدير برنامه دستياري، زير نظر گروه آموزشي رشتة آسيب شناسي، مسؤوليت برنامه را بر عهده داشته باشد. اين فرد به پيشنهاد اعضاي هيأت علمي برنامه و توسط مدير گروه منصوب ميگردد.
2 – دوره فعاليت مدير برنامه دو سال است و انتخاب مجدد وي بلامانع مي‌باشد.
1 – شرايط :
لازم است مدير برنامه:
الف – داراي دانشنامه تخصصي معتبر در ايران ، در رشتة آسيب شناسي باشد.
ب- عضو هيأت علمي آموزشي يكي از مراكز آموزشي مشاركت كننده در برنامه دستياري باشد .
پ – از توانايي و تجربه باليني ، آموزشي و پژوهشي واجرايي لازم ومستند برخوردار باشد.
1 – حداقل سه سال عضو هيأت علمي گروه آموزشي آسيب‌شناسي مي‌باشد.
2 – به تشخيص اعضاي هيأت علمي گروه از توانايي و تجربة آموزشي، باليني و اجرايي برخوردار باشد.
2- مسؤوليتها و وظايف:
الف – اختصاص دادن وقت كافي جهت انجام وظايف محوله و حصول اطمينان از تحقق اهداف آموزشي برنامة دستياري
ب – نظارت و سازماندهي برنامه آموزشي و پژوهشي ، از جمله اين موارد عبارتند از:
- مشخص كردن اهداف آموزشي براي هر يك از سال‌هاي آموزشي ، چرخش‌هاي اصلي يا ديگر دوره هاي برنامه دستياري ( بر اساس اهداف آموزشي اصلي تهيه شده توسط كميته تدوين و ارزشيابي) ضروري است متن مذكور دراختيار كلية دستياران و اعضاي هيأت علمي قرار گيرد.
- هدايت و نظارت بر تمامي فعاليتهاي آموزشي دركليه مراكز آموزشي مشاركت كننده در برنامه دستياري، از جمله تنظيم جدول زمان بندي چرخش دستياران ، سخنراني‌ها و كنفرانس‌هاي آموزشي مراكز آموزشي مختلف.
- تهيه شرح وظايف و مسؤوليت دستياران و سلسله مراتب نظارتي ايشان در فعاليتهاي آموزشي و پژوهشي مختلف به شكل واضح و روشن با همكاري اعضاي هيأت علمي اين رشته لازم است متن مذكور در اختيار كليه كاركنان برنامه قرار گيرد.
ضروري است مدير برنامه و سيار اعضاي هيأت علمي بر اساس اين مان به نظارت بر عملكرد دستياران بپردازند.
- ارزيابي دستياران و برنامه دستياري در كليه مراكز آموزشي مشاركت كننده در برنامه دستياري.
- مشاركت در ارزيابي اعضاي هيأت علمي برنامه دستياري در كليه مراكز آموزشي مشاركت كننده در برنامه دستياري مناسب است مدير برنامه با راه‌اندازي كميته‌هاي مربوطه كه با شركت اعضاي هيأت علمي و دستياران تشكيل مي‌شود نسبت به نظارت و سازماندهي برنامه آموزشي اقدام نمايد.
پ – پيشنهاد و پيگيري استخدام اعضاي هيأت علمي جديد متناسب با نياز برنامه دستياري با موافقت گروه آموزشي
ت – شركت در فعاليتهاي آموزشي ، باليني و دانش‌پژوهي
ث – فراهم كردن امكانات لازم براي دستياران شرك كنننده در فعاليتهاي دانش پژوهي
ج – حصول اطمينان از اجراي صحيح مقررات آموزشي ، پژوهشي و انضباطي
چ – تهيه گزارش از برنامه دستياري به درخواست كميته تدوين و ارزشيابي، كه لازم است قبلاً به تأييد مدير گروه برسد.
ح – مطلع ساختن كميته تدوين و ارزشيابي از تغييرات عمده در برنامه دستياري ، به ويژه هر گونه تغيير در تعداد اعضاي هيأت علمي ، تعداد و تنوع بيماران و مراكز آموزشي، تعداد دستياران (ناشي از تمديد دوره يا انصراف دستياران) و هر گونه تغيير در برنامه چرخش‌هاي دستياران.
ب – اعضاي هيأت علمي
1 – تعداد مورد نياز:
ضروري است به منظور آموزش و نظارت مناسب بر عملكرد دستياران، حداقل چهار نفر هيأت علمي واجد صلاحيت در برنامه حضور داشته باشند.
اگر تعداد كل دستياران اين برنامه در طول چهار سال از 12 نفر بيشتر باشد، بايد به ازاي اضافه شدن هر سه دستيار، يك نفر به اعضاي هيأت علمي داراي تخصص آسيب‌شناسي برنامه اضافه شود.
2 – شرايط:
لازم است اعضاي هيأت علمي:
الف – داراي دانشنامة تخصصي معتبر در ايران در رشته آسيب‌شناسي ، يا مدرك معتبر در ايران در رشتههاي ديگر مرتبط و مورد نياز برنامه دستياري باشند.
ب – عضو هيأت علمي آموزشي يكي از مراكز آموزشي مشاركت كننده در برنامه باشند .
پ – از توانايي‌هاي آموزشي، و دانش پژوهي لازم برخوردار باشند.
3 – وظايف:
لازم است اعضاي هيأت علمي:
الف – در زمينه تدوين و اجراي برنامه آموزشي، نظارت بر دستياران، ارزيابي و ارتقاي ايشان، فعاليتهاي دانش‌پژوهي و مراقبت از بيماران ، با مدير برنامه دستياري همكاري نمايند.
ب – از اهداف آموزشي برنامه پيروي كنند.و
پ- مدت زمان كافي براي آموزش و نظارت بر عملكرد دستياران اختصاص دهند.
ت – در آموزش دستياران و نظارت بر عملكرد ايشان مشاركت فعال داشته باشند.
ث – در جهت ارتقاي توانايي‌هاي آموزش باليني و تدريسي خود تلاش نمايند، از جمله در برنامههاي آموزشي كه توسط مراجع ذي‌ربط به اين منظور برگزار ميگردد، شركت كنند.
ج – در جهت ارتقاي دانش تخصصي خود و به روز نگهداشتن آن تلاش كنند.
چ – در فعاليتهاي دانش پژوهي شركت نمايند.
پ – ساير كاركنان برنامه دستياري
ضروري است برنامه دستياري، افراد متخصص، فني و كاركنان ديگري را كه براي امور ادراي – اجرايي و هدايت آموزش برنامه دستيارري مورد نياز است، در چارچوب ضوابط و مقررات دراختيار داشته باشد.
1 – تعداد و صلاحيت تكنيسين‌ها و ساير كاركنان بايد متناسب با حجم كار آزمايشگاه و فعاليتهاي آموزشي مركز آموزشي، بر طبق استانداردهاي شناخته شده مراكز آموزشي – درماني باشد.
2 – مناسب است مدير برنامه، فردي را به عنوان منشي در اختيار داشته باشد. لازم است منشي مدير برنامه، اطلاعات مربوط به برنامه دستياري را گردآوري ، دسته بندي روزآمد و نگه داري نموده، همواره آمادة ارايه داشته باشد.
IV – مقررات مربوط به دستياران
الف – پذيرش دستيار
1- انتخاب دستيار
پذيرش دستيار درهر برنامه دستياري رشته آسيب شناسي از طريق آزمون پذيرش دستيار، كه توسط دبيرخانه شوراي آموزش پزشكي و تخصصي و بر اساس مقررات و روشهاي مصوب برگزار مي‌شود، صورت ميگيرد.
از آنجا كه تخصص آسيب‌شناسي يكي از رشتههاي تخصصي باليني پزشكي است، فقط دارندگان مدرك دكتراي پزشكي عمومي براي ادامه تحصيل در آن پذيرفته مي‌شوند.
2- ظرفيت پذيرش دستيار
الف- حداكثر ظرفيت پذيرش دستيار در هر برنامه رشته آسيب‌شناسي توسط كميته تدوين و ارزشيابي تعيين و به تصويب كميسيون مي‌رسد. حداكثر ظرفيت پذيرش دستيار بر اساس تعداد و توانايي‌هاي علمي و حرفه‌اي اعضاي هيأت علمي ، تعداد و تنوع بيماران، و منابع و امكانات مراكز آموزشي مربوطه تعيين ميگردد.
ب – با هدف تأمين محيط بحث و گفتگو، و تبادل اطلاعات و تجربيات در بين دستياران لازم است حداقل ظرفيت پذيرش دستيار در هر يك از برنامههاي دستياري رشته آسيب شناسي دو نفر باشد.
پ – تعيين و توزيع ظرفيت پذيرش دستيار رشتة آسيب شناسي در هر سال تحصيلي توسط دبيرخانه شوراي آموزش پزشكي و تخصصي، بر اساس درخواست دانشگاه، بررسي‌هاي انجام شده در زمينه نياز كشور به متخصصان اين رشته و با نظرخواهي از كميته تدوين و ارزشيابي برنامههاي دستياري اين رشته انجا مي‌شود. ضروري است ظرفيت پذيرش اعلام شده براي هر يك از برنامههاي دستياري از حداكثر تعداد ظرفيت مصوب كميسيون برنامه ريزي و ارزشيابي براي آن برنامه تجاوز ننمايد.
ب- نظارت
1 – ضروري است كلية خدمات ارايه شده به بيماران ، تحت نظارت مناسب اعضاي هيأت علمي ( برحسب نوع خدمات ارايه شده و توانايي‌هاي دستيار) باشد.
2 – دستياران بايد امكان دسترسي سريع به پزشكان ناظر خود ( اعم از اعضاي هيأت علمي يا دستياران مافوق ) را داشته باشند.
پ- ساعات و شرايط كار
1- مقتضي است ساعات كار و كشيك‌هاي موظف دستياران به نحوي تنظيم شود كه در آموزش دستياران و اراية مراقبت و خدمات پزشكي مناسب به بيماران اختلال ايجاد ننمايد.
2 – مقتضي است تعداد كشيك موظف دستياران به نحوي تنظيم گردد كه به طور معمول از دوازده كشيك در ماه تجاوز ننمايد.
3 – ضروري است امكانات لازم براي استراحت و تغذيه دستياران در ساعات كار فراهم باشد.
ت – واگذاري تدريجي مسؤوليت به دستياران
1 – ضروري است برنامه دستياري شرايطي فراهم كند تا دستياران ، به موازات كسب تجربه و پيشرفت در دورة آموزشي، مسؤوليت بيشتري در مورد مراقبت از بيماران و اراية خدمات پزشكي بر عهده گيرند.
2 – روند واگذاري تدريجي مسؤوليت بايد به گونه‌اي باشد كه دستياران در پايان دورة تحصيل بتوانند مستقلاً به طبابت در حيطه تخصصي رشته آسيب شناسي بپردازند.
3 – ضروري است در طول آموزش دوره‌هايي وجود داشته باشد كه طي آن مسؤوليت مستقيم تصميم‌گيري‌هاي مربوط به آزمايشگاه، با نظارت مناسب، به دستياران محول شود.
ث – مقررات مربوط به حضور دستياران ديگر ( ميهمان ، رشتههاي ديگر ، تكميلي تخصصي و فوق تخصصي)
چنانچه برنامه آموزشي دستياري رشتة آسيب شناسي همراه با ساير برنامههاي آموزشي ارايه شود، برنامههاي مذكور نبايد تأثير سويي بر كيفيت آموزش دستياران دوره تخصصي داشته باشند.
پذيرش دستياران ميهمان، تخصصي، فوق تخصصي و دورههاي تكميلي تخصصي ديگر منوط به اراية ، اهداف آموزشي مورد نظر ، مسؤوليتها و طول دوره آموزش از طرف واحد درخواست كننده است.
ج – آموزش به دانشجويان پزشكي و ساير دستياران
1 – مقتضي است دستياران در آموزش دانشجويان گروه پزشكي و ساير دستياران شركت داشته باشند.
2 – ضروري است مدير برنامه و اعضاي هيأت علمي بر فعاليتهاي تدريسي دستياران نظارت كنندن و ميزان توفيق آنها را از اين نظر ارزيابي كنند.
چ- ارتقاء- گواهينامه و دانشنامه
1 – لازم است هر يك از دستياران در طول دوره دستياري نسبت به اجراي يك پروژه تحقيقاتي به عنوان پايان نامه دورة تخصصي، تحت نظارت اعضاي هيأت علمي برنامه اقدام نمايند.
2 – دستياران جهت ارتقاء ودريافت گواهينامه و يا دانشنامه تخصصي ملزم به شركت در آزمون ارتقاي سالانه و آزمون دانشنامه تخصصي كه توسط دبيرخانه شوراي آموزش پزشكي و تخصصي و براساس مقررات و روشهاي مصوب برگزار ميگردد، هستند.
V- امكانات و منابع
الف – فضا و تجهيزات آموزشي
ضروري است برنامه دستياري به فضا و تجهيزات لازم براي انجام فعاليتهاي آموزشي دسترسي داشته باشد. اين امكانات شامل سالن كنفرانس ، كلاسهاي درس مجهز به وسايل كمك آموزشي نظير امكانات سمعي – بصري اتاق اساتيد و قفسه كتابها و مجله‌هاي اختصاصي رشتة آسيب شناسي است.
ب – امكانات بخشها ، درمانگاه‌ها و ساير تسهيلات باليني
1 – ضروري است برنامه دستياري آسيب شناسي داراي اتاق كالبد گشايي مجهز و استاندارد، مورد پذيرش كميتة تدوين و ارزشيابي برنامههاي دستياري اين رشته باشد.
2 – ضروري است برنامه دستياري آسيب‌شناسي داراي آزمايشگاه مجهز و مناسبي براي آموزش دستياران باشد:
الف – هر يك از آزمايشگاه‌هاي برنامه دستياري بسته به ضرورت بايد داراي تعداد و تركيب مناسب آسيب شناسي و كارمندان فني از قبيلي كاردان ، كارشناس، كارشناس ارشد و Ph.D باليني، بر اساس استانداردهاي مراكز آموزشي – درماني و نيز تجهيزات پيشرفته باشد.
ب – آزمايشگاه‌ها بايد داراي فضاي كاري مناسب براي انجام امور مربوط به بيماران توسط دستياران باشند.
3 – ضروري است نمونه‌هاي بيماران به نحوي نگهداري شوند كه براي استفاده دستياران به آساني در دسترس باشند، لازم است اين نمونه‌ها داراي ايندكس باشد، و در مورد نمونه‌هايي كه نگهداري آن به مدت طولاني ممكن نيست مرتباً روزآمد شود. بايد كدبندي مربوط به نمونه‌هاي بافتي بر اساس يكي از سيستم‌هاي پذيرفته شدة بين‌المللي ( مانند ICD) باشد.
پ- تعداد و تنوع بيماران
حجم و تنوع مواد آموزشي موجود در برنامه بايد به حدي باشد كه كسب تجربه كافي در زمينه بيماريهاي شايع و غير شايع، و نيز كسب تبحر در تشخيص و حل مسأله باليني و مهارتهاي فني لازم براي فعاليت به عنوان آسيب شناس توسط دستياران را تضمين كند.
ت – امكانات جنبي
1 – كتابخانه
الف – لازم است دستياران به كتابخانه دانشكده پزشكي مطابق با ضوابط مؤسسات آموزش تخصصي دسترسي داشته باشند .
ب – ضروري است دستياران در هر بيمارستان يا مجتمع بيمارستاني آموزشي به كتابخانه‌اي كه داراي كتب و مجلات تخصصي روزآمد لازم براي آموزش آنان مي‌باشد، به آساني دسترسي داشته باشند. ضروري است اين كتابخانه داراي سيستم بازيابي الكترونيك اطلاعات ( از قبيل مدلاين يا اينترنت) باشد.
پ – ضروري است كتابخانه يا مجموعه‌اي از كتابهاي مرجع و تخصصي پزشكي لازم در كشيك‌ها و ايام تعطيل در اختيار دستياران باشد.
2 – مدارك پزشكي
الف – لازم است مراكز آموزشي مجري برنامههاي دستياري داراي سيستم بايگاني براي كليه بيماران سرپايي و بستري باشند . ضروري است بايگاني بيماران بستري داراي سيستم كدبندي بر اساس يكي از سيستم‌هاي بين‌المللي باشد.
ب – لازم است سيستم بايگاني پرونده‌هاي بيماران به گونه‌اي سازماندهي شود كه امكان دسترسي سريع وآسان به پرونده‌ها وجود داشته باشد.
پ – مناسب است سيستم مدارك پزشكي رايانه‌اي در مراكز آموزشي مجري برنامههاي دستياري اجرا شود.
VI- برنامه آموزشي
الف – اهداف و طرح برنامه
1 – طراح اصلي آموزش دوره دستياري آسيب شناسي بر حضور و استفاده دستيار از محيط كاري و آموزشي بيمارستان استوار است. آموزش دستيار بايد بر مبنا و همزمان با ارايه خدمات تشخيصي و درماني به بيماران صورت گيرد.
2 – هر برنامة دستياري ميتواند براساس شرايط و امكانات آموزشي خاص خود علاوه بر اهداف آموزشي اصلي كه توسط كميتة تدوين و ارزشيابي برنامههاي دستياري رشته آسيب شناسي با همكاري اعضاي هيأت علمي برنامههاي دستياري مربوطه تهيه مي‌شود، اهداف آموزشي ديگري را در برنامه بگنجاند. اين اهداف آموزشي اضافي بايد به گونه‌اي باشد كه از نظر محتوا و اهداف آموزشي اصلي برنامه، به آموزش دستياران لطمه نزند.
3 – ضروري است مدير واعضاي هيأت علمي برنامه دستياري به اهداف آموزشي برنامه خود پاي‌بند باشند.
4 – ضروري است تمام اجزاي آموزشي برنامه دستياري بر اساس اهداف برنامه سازماندهي شوند .
محتواي آموزشي
محتواي آموزشي دستياري آسيب شناسي بايد شامل موارد زير باشد:
1- كالبد شناسي، بافت شناسي، جنين‌شناسي و ساير علوم پايه در حد نياز رشتة آسيب‌شناسي.
2 – مباحث آسيب شناسي عمومي
3 – طبقه بندي و تشخيص آسيب شناختي ضايعات و بيماريهاي مختلف دستگاه‌هاي بدن بر اساس يافته‌هاي آزمايشگاهي
4 – كاربرد، روش و شرايط نمونه‌گيري، منابع خطا، تفسير و ارزش گذاري و تطبيق با وضعيت باليني در روشهاي آزمايشگاهي مورد استفاده براي بررسي ضايعات و بيماريهاي اعضاي دستگاه‌هاي مختلف بدن انسان در زمينه‌هاي اتوپسي، آسيب شناسي، جراحي ، سيتوپاتولوژي، سيتوژنيك ، بيولوژي مولكولي ، باكتري شناسي، قارچ‌شناسي، انگل‌شناسي، ويروس‌شناسي، ايمونوپاتولوژي، انتقال خون، هماتولوژي باليني و انعقاد خون بيوشيمي باليني ، ميكروسكوپي پزشكي و ساير تكنيك‌هاي تشخيصي
5 – روش استاندارد تهيه گزارش براي كليه آزمايشهاي انجام شده با روشهاي ذكر شده فوق
6 – اصول و روشهاي مديريت، بهره‌وري ، كنترل و تضميم كيفيت
7 – روش درخواست و يا اراية مشاوره به پزشكان همكار يا ساير همكاران باليني و توصيه‌هاي لازم از نظر انتخاب ارجح آزمايشهاي باليني و ترتيب انجام آنها
8 – اصول اخلاقي، قانوني و ايمني كار آزمايشگاهي
ب – اجزاي باليني
1 – جزء باليني برنامه دستياري آسيب‌شناسي بايد شامل 44 ماه آموزش آسيب‌شناسي، بر اساس محتواي ذكر شده در ضوابط برنامه دستياري اين رشته ، چهار ماه باقي مانده دورة دستياري ميتواند ادامه آموزش آسيب‌شناسي در هر يك از سرفصل‌ه اي ذكر شده باشد، يا به عنوان جزيي از گزارش توصيفي دورة آموزشي، به اراية تعريف روشني از فرصتهاي آموزش دستياران د راين چهار ماه از دورة دستياري بپردازند. مدير برنامه دستياري مسؤول تأييد و تضمين پيشرفت دستياران در اين دوره خواهد بود.
2 – ضروري است تعداد و تنوع آزمايشهايي كه در آزمايشگاه‌هاي مربوطه به برنامه دستياري انجام مي‌شود در حدي باشد كه دستياران بتوانند درطول دوره آموزشي در زمينه انجام و تفسير آزمايشهايي كه معمولاً در يك بيمارستان عمومي انجام مي‌شود ، تبحر كافي كسب كنند.
3 – گرچه كيفيت يك برنامه آموزشي صرفاً متكي به حجم نمونه‌هاي مواد آموزشي در دسترس آن برنامه نيست، با اين وجود ضروري است برنامه آموزشي حداقل از 5000000 تست آزمايشگاهي با تنوع كافي براي هر دستيار در طول دورة آموزشي برخوردار باشد. ضمناً هر دستيار در طول برنامة چهارساله بايد، زير نظر آسيب‌شناس مسؤول، حداقل:
الف – در انجام و گزارش 25 مورد كالبد گشايي مشاركت عملي داشته باشد.
ب – 2000 نمونه آسيب‌شناسي جراحي را بررسي و امضا كند. اين نمونه‌ها بايد از تنوع كافي در حيطه‌هاي قلب و عروق، خون و سيستم خون‌ساز ، سيستم لنفاوي و طحال ، ريه‌ها، دستگاه تنفس فوقاني، قفسة سينه و مدياستن، كليه، مجاري ادراري تحتاني ، لوله گوارش، غدد بزاقي و پانكراس، كبد و كيسه صفرا، دستگاه تناسلي مردان، دستگاه تناسلي زنان ، پستان، غدد درون ريز، دستگاه عضلاني، اسكلتي ، پوست، دستگاه عصبي مركزي و محيطي، چشم و گوش و گلو و بيني برخوردار باشند، به نحوي كه اطمينان حاصل شود كه دستياران هم در زمينه بيماريهاي شايع و هم در زمينه بيماريهاي غير شايع تبحر كافي كسب خواهند كرد.
پ – 1500 نمونه سيتولوژيك رابررسي كند . اين نمونه‌ها بايد ضن برخورداري از تنوع كافي ، هر دو نوع اكسفولياتيو و آسپيراسيون را شامل شود.
ت – 100 مورد مشاوره هنگام عمل (Frozen section) با تنوع كافي انجام دهد.
4 – دستياران بايد در كميته‌هاي بيمارستاني انتقال خون به صورت فعال شركت نمايند.
5 – با توجه به محدود بودن كنوني امكانات از نظر آزمايشگاهي آموزشي و پژوهشي آسيب‌شناسي مولكولي مناسب است دستياران مدت مناسبي از دورة دستياري خود را به صورت چرخشي در يكي از مراكز فعال در اين زمينه گذارنده ضمن آشنايي با اصول نظري و نحوة نمونه‌گيري صحيح و انتقال نمونه جهت اين گونه آزمايش‌ها چگونگي انجام آزمايش‌ها را مشاهده كنند.
مشاوره:
1- علاوه بر اعضاي هيأت علمي برنامه، دستياران بايد در مشاروه‌هاي باليني بين بخشي شركت فعال داشته باشند.
2 – مقتضي است در مشاوره‌هاي باليني مربوط به مراقبت از بيماران علاوه بر نظرات اعضاي هيأت علمي و دستياران آسيب‌شناسي، از اعضاي ساير گروههاي آموزشي نيز استفاده شود.
پ- اجزاي تدريسي
1 – ضروري است در برنامه دستياري سمينارها و كنفرانس‌هاي منظمي در زمينه علوم پايه و كاربردي و همچنين ژورنال كلاب برقرار شود.
2 – ضروري استCPC, case study tumor & Tissue conference mortality conference معرفي اتوپسي، و همچنين كنفرانس‌هاي اختصاصي با همكاري بخشهاي باليني مختلف از قبيل بخش‌هاي‌بيماري‌هاي داخلي ،جراحي عمومي، بيماريهاي زنان و زايمان، پرتوشناسي، كودكان و فوق تخصص‌هاي مربوط، و گروه آموزشي پزشكي قانوني برگزار شود.
3 – ضروري است براي بحث و بررسي دقيق نمونه‌هاي دشوار و غير معمول، كنفرانس‌هاي درون- گروهي از جمله silde seminat و كلاسهاي توجيهي و رفع اشكال با مشاركت اعضاي هيأت علمي و دستياران برگزار شود.
4 – ضروري است دستياران بر اساس برنامه‌ريزي آموزشي در گزارش صبحگاهي مربوط به بيماراني كه ارايه خدمات آزمايشگاهي آنها را بر عهده داشته‌اند، شركت كنند. به عنوان مثال، ضروري است دستياران در حين گذارندن دورة آموزشي ميكروب شناسي در گزارش صبحگاهي بخش بيماريهاي عفوني شركت كنند.
5 – مقتضي است آموزش دورة دستياري با برگزاري سمينار و آموزش موارد غير شايع تكميل شود.
ت – تحقيقات و فعاليتهاي دانش‌پژوهي
1 – ضروري است آموزش پزشكي تخصصي در محيط پرسشگري و دانش پژوهي ارايه شود تا دستياران در چنين محيطي ضمن افزودن بر آگاهي‌هاي خود، بر اساس پزشكي مبتني بر شواهد، روش نقد يافته‌هاي حاصل از پژوهش‌هاي علمي را فرا گرفته و عادت به پرسشگري را به عنوان يك رسالت حرفه‌اي، در خود ايجاد نمايند.
2 – مسؤوليت ايجاد و حفظ محيط دانش پژوهش، به عهده دانشكده پزشكي واعضاي هيأت علمي است. ضروري است مجموعة هيأت علمي به طور گسترده در فعاليتهاي دانش پژوهي شركت كنند. اين فعاليتها در برگيرندة موارد زير است:
الف – شركت فعال در بحثها، راندها و كنفرانس‌هاي باليني، به صورتي كه زمينة ارتقاي روحيه دانش پژوهي را فراهم سازد؛
ب – شركت در ژورنال كلاب‌ها و كنفرانس‌هاي پژوهشي؛
پ – شركت فعال در انجمن‌هاي علمي و تخصصي ملي و بين‌المللي، به خصوص به شكل اراية مقاله در كنفرانس‌هاي مربوطه؛
ت – انتشار مقاله در مجلات معتبر؛
ث- شركت در تحقيقات، به خصوص پروژه‌هايي كه نتايج آنها قابل ارايه در همايش‌هاي علمي ملي و بين‌المللي باشد؛
ج – اراية مشاوره به دستياران شركت كننده در پروژه‌هاي تحقيقاتي و كمك به اجراي آنها ( به طور مثال طراحي پروژه)؛
3 – ضروري است دستياران در فعاليتهاي دانش پژوهي شامل بحث‌هاي باليني ، راندها، ژورنال كلاب‌ها، كنفرانس‌هاي باليني و پژوهشي، مجامع علمي و تخصصي و پروژه‌هاي تحقيقاتي فعالانه شركت نمايند.
4 – ضروري است دستياران در سال اول دورة دستياري، دورههاي آموزشي پژوهش را بگذرانند.
ث – ساير برنامههاي دستياري لازم
از آنجا كه وجود ساير برنامههاي دستياري در رشتههاي ديگر به افزايش تعامل و همكاري متقابل بين برنامههاي دستياري و گسترش دامنة تجربيات آموزشي آنها مي‌انجامد، مقتضي است دانشگاه ارايه كنندة برنامة دستياري آسيب‌شناسي حداقل مجري سه برنامة دستياري ديگر نيز باشد. برنامههاي دستياري بيماريهاي داخلي، بيماريهاي زنان و زايمان، جراحي عمومي ، كودكان و پرتو شناسي مناسب‌ترين رشتههاي مكمل آموزش رشتة آسيب شناسي هستند.
VII – ارزيابي دروني
الف – ارزيابي دستياران
1 – ضروري است دانش نظري، مهارتها و قضاوت باليني و خصوصيات فردي- حرفه‌اي دستياران به طور منظم مورد ارزيابي قرار گيرد.
2 – لازم است ارزيابي دانش نظري از طريق آزمون كتبي يا شفاهي ، كه در طول سال تحصيلي توسط هيأت علمي برنامه برگزار ميگردد، انجام شود.
3 – ضروري است ارزيابي مهارتها و قضاوت باليني، و خصوصيات فردي – حرفه‌اي دستياران از طريق فرمهاي ارزيابي درون دانشگاهي و بر اساس مقررات و روشهاي مصوب كه توسط دبيرخانه شوراي آموزش پزشكي و تخصصي آماده مي‌شوند انجام گردد.
4 - لازم است در برنامة دستياري، گزارشي از مجموعة ارزيابي هر يك از دستياران تهيه و در پروندة وي نگهداري شود و نتيجه آن در هر مرحلة ارزيابي به اطلاع دستيار مربوطه برسد.
5 – ضروري است فعاليتهاي آموزشي هر دستيار در قالب Logbook آن دستيار ثبت شود.
ب – ارزيابي اعضاي هيأت علمي در برنامه دستياري
1 – ضروري است مدير برنامه فعاليتهاي اعضاي هيأت علمي را در برنامة دستياري به طور منظم ( حداقل سالي يك بار ) مورد ارزيابي قرار دهد. مقتضي است ارزيابي اعضاي هيأت علمي شامل توانايي و تعهد آموزشي، حضور فيزيكي موثر، و همچنين دانش باليني ، ارايه خدمات درماني و فعاليتهاي دانش پژوهي آنان باشد.
2 – ضروري است در ارزيابي اعضاي هيأت علمي از نظرات دستياران ، كه به صورت مكتوب ومحرمانه جمع آوري ميگردد، نيز استفاده شود.
3 – ضرروي است مدير گروه خلاصه‌اي از ارزيابي‌هاي انجام شده در مورد هر يك از اعضاي هيأت علمي را دراختيار وي قرار دهد.
پ – ارزيابي برنامه
1 – ضروري است اعضاي هيأت علمي كارآيي آموزشي برنامه دستياري خود را در اجراي ضوابط و تأمين اهداف آموزشي تعيين شده توسط كميته تدوين و ارزشيابي رشتة مربوطه به طور سيستماتيك مورد ارزيابي قرار دهند.
2 – ضروري است در ارزيابي فوق از نظرات دستياران، كه به صورت مكتوب و محرمانه جمع‌آوري ميگردد، نيز استفاده شود.
3 – ضروري است هيأت علمي ، ضمن برگزاري جلسات ادواري منظم ( حداقل سالي يك بار) نسبت به بازنگري و بررسي ميزان كارآيي برنامه، و اصلاح آن در جهت دستيابي به اهداف آموزشي اقدام نموده، پيشنهادهاي اصلاحي خود را در مورد اهداف آموزشي به كميتة تدوين و ارزشيابي اعلام كند. مقتضي است حداقل يك نماينده از دستياران در اين بررسي‌ها شركت داشته باشد. ضروري است صورتجلسات و تصميمات اتخاذ شده ثبت و نگهداري شود.
4 – ضروري است مدير گروه با مشاركت اعضاي هيأت علمي نحوة استفاده از منابع موجود، نقش هر يك از مراكز آموزشي مشاركت كننده، حمايت مالي و اجرايي از برنامه، تعداد و تنوع بيماران، عملكرد مدير برنامه و اعضاي هيأت علمي، وكيفيت نظارت بر دستياران را ارزيابي نمايد.
5 – لازم است مدير برنامه نتايج حاصل از اين ارزيابي را از طريق مدير گروه، به اطلاع دانشكدة پزشكي و از طريق دانشگاه علوم پزشكي ، به اطلاع كميتة تدوين و ارزشيابي برنامههاي دستياري مربوط برساند و براي رفع كاستي‌هاي
آسيب شناسی.
اهداف كلی
انتظار میرود دستياران در پايان دورة آموزش تخصصی خود:
1 – دانش كسب شده را در كار حرفه‌اي خود به عنوان پزشك متخصص آسيب شناسي به كار گيرند .
2 – پاسخگويي موارد مشاوره از طرف همكاران ساير رشتههاي پزشكي بوده، در موارد لازم در آموزش ايشان در ارتباط با خدمات آزمايشگاهي اقدام نمايند.
3 – مشكلات علمي ، اداري و اجرايي آزمايشگاه را تشخيص داده روشهاي مناسب را براي رفع آنها به كار گيرند و در آموزش كاركنان آزمايشگاه فعال باشند .
4 – مجموعة اطلاعات آزمايشگاهي بيماران را جمع بندي كرده ، باتطبيق آنها با وضعيت باليني بيمار نتيجه را جهت تعيين علت بيماري، چگونگي بيماري‌زايي، وكمك به رد يا تأييد تشخيص، پيشگيري، پيگيري، درمان و تعيين پيش‌آگهي بيماري به ساير همكاران باليني ارايه نمايند.
5 – كمبودها و محدوديت‌هاي علمي و عملي خود رادرك كرده ، نسبت به يادگيري مداوم و تحقيق كوشا باشند و در مواقع لزوم نسبت به انجام مشاوره با ساير همكاران خبرة خود اقدام كنند.
اهداف بينابيني
جهت تعيين چارچوب كلي فراگيري مورد انتظار توسط دستياران آسيب شناسي فهرست اهداف بينابيني در هر يك از بخشهاي مختلف كاري آزمايشگاه تهيه شده كه بايد براي تدوين اهداف اختصاصي توسط مديران برنامههاي دستياري موردنظر قرار گيرد لازم است ذكر شود كه علي‌رغم تقسيم آموزش تخصصي دستياران آسيب شناسي در بخشهاي مختلف، در نهايت فراگيري اين رشته تخصصي، مانند فعاليت كاري آن در جامعه، به صورت يكپارچه صورت مي‌پذيرد.
برنامه دستياري بايد با كمك دستياران، محيط و روابطي در بخشهاي آموزشي فراهم كند كه دستياران بتوانند با مشكلات بيمار از ديد يك پزشك متخصص برخورد كرده، با به كارگيري دانش و مهارتهاي كسب شده از بخشهاي آموزشي مختلف آزمايشگاه و ادغام اطلاعات آزمايشگاهي مختلف با يافته‌هاي باليني بيمار نسبت به ارايه گزارش‌هاي مناسب همكاري نمايند.
در اين زمينه آسيب شناس نبايد فقط به توصيف و توضيح يافته‌ها اكتفا كند بلكه بايد اين توجيهات و توضيحات را به صورت يك تفسير تشخيصي به همكار باليني نيز ارايه دهد.
سطح توانايي‌هاي حرفه‌اي در هر هدف آموزشي به يكي از دو صورت زير تعريف شده است:
1 – توانايي انجام كار به صورت مستقل ( performance) : در اين حالت انتظار مي رود دستيار به طور مستقل و كامل عمليات آزمايشگاهي لازم ( شامل آماده سازي بيمار ، جمع‌آوري نمونه، انتقال و آماده سازي نمونه، استفاده از ابزار و روش صحيح آزمايشگاهي) را انجام داده، مشكلات احتمالي كار و راه حل آنها را بشناسد و تصحيح كند و در نهايت تفسير نتايج را نيز انجام دهد.
2 - توانايي نظارت و ارزشيابي بر انجام كار (supervision): در اين حالت انتظار مي‌رد دستيار از آشنايي كافي با روشهاي مربوط به آزمايش و ساير اطلاعات لازم براي شناخت مشكلات و راه حل آنها برخوردار باشد .
براي تسهيل اين دو امر سه گروه فعاليت براي متخصص آسيب شناسي تعريف مي‌شود:
گروه I: آزمايشهايي كه بايد مستقلاً انجام داده سرپرستي نمايد، مثل اندازه‌گيري گلوكز ، كتون خون و آزمايش تحمل گلوكز؛
گروه II: آزمايشهايي كه بايد بر آنها نظارت كند، مثل اندازه‌گيري ليپوپروتئين‌ها و اجزاي آنها ؛
گروه III: آزمايشهايي كه جهت انجام آن بايد برنامه مناسبي براي ارجاع به مركز مجهز‌تر در نظر گيرد، مثل اندازه‌گيري آنتي بادي ضد انسولين ، C پپتيد و انسولين .
ضمناً براي تعيين سطح مورد انتظار فعاليت در زمينة رفع مشكلات مختلف بيماران مراجعه كننده مي‌توان، به عنوان مثال ، با استفاده از جدول نمونه زير عمل نمود:
فعاليت مورد انتظار
نوع مشكل
انتخاب آزمايش تعيين ترتيب انجام آزمايش ارايه مشاوره تفسير
ديابت بله بله بله بله
بيماريهاي متابوليك مادرزادي نادر بله خير بله خير
در مورد قرار دادن جوابهاي بله يا خير در جدول فوق راهنمايي زير ميتواند مفيد باشد:
در مورد هر آزمايش مراحل مختلف وجود دارد و در مورد يك پديده آسيب‌شناسي آزمايشهاي مختلف ممكن است انجام گيرد؛ لذا بر حسب وفور بيماري ، اهميت تشخيصي و همچنين در دسترس بودن امكانات ، جوابها به ترتيب از بله به خير تنزل مي‌يابد.
اصول اخلاقي، قانوني و ايمنمي كار آزمايشگاهي
هدف اين بخش از آموزش آسيب شناسي ايجاد آگاهي و توانايي در زمينه شناخت و رعايت اصول اخلاقي ، قانوني و ايمني كار آزمايشگاهي است .
دستيار آسيب شناسي بايد در پايان دورة آموزشی تخصص خود:
1 – بتواند اصول اخلاقي پزشكي را در كار آزمايشگاهي و پژوهشي مراعات نمايد.
2 – قوانين و آيين‌نامه‌هاي حاكم بر كار آزمايشگاهي را بشناسد و بتواند آنها را در كار خود رعايت نمايد.
3 – مخاطرات بالقوه آزمايشگاهي در محيط‌هاي مختلف كاري از نظر فيزيكي، شيميايي، زيست شناختي ، رواني و آسيبهاي ناشي از آنها را بشناسد ، و راههاي پيشگيري آن را بداند و بتواند اين آگاهي را در كار خود به كار گيرد.
آسيب شناسی جراحی (surgical pathology)
هدف اين بخش از آزمون آسيب شناسي تشخيص صحيح و مطمئن ماهيت و فرايند بيماري بر اساس تغييرات بافتها در هنگام يا بعد از عمل جراحي، و تهيه گزارش‌هاي استاندارد اين تغييرات با توجه به ساير يافته‌هاي باليني، راديولوژي و آزمايشگاهي بيمار مي‌باشد.
دستيار آسيب شناسی بايد در پايان دوره آموزش تخصصی خود:
1 – بتواند ساختمان ماكروسكوپي و ميكروسكوپي طبيعي اعضا و بافتهاي بدن انسان را تشخيص دهد و با ساختمان اولتراميكروسكوپي طبيعي بدن آشنا باشد.
2 – تكوين طبيعي بافتها و اعضاي بدن در جنين انسان را بداند.
3 – بتواند با استفاده از نماي درشت بيني و مقاطع بافتي تهيه شده و به روشها و رنگ آميزي‌اهي مختلف براي مطالعه با ميكروسكوپ نوري، در مورد تمام موارد ارجاع شده، بر اساس ارتباط آسيب شناسي ضايعات با يافته‌هاي باليني، آزمايشگاهي و راديولوژيك، در زمان متعارف، گزارش صحيح و دقيق كتبي بر طبق استاندارد ( مانند آنچه در كتاب آكرمن آمده است) تهيه نمايد.
4 – مباني و اصول كلي روشهاي صحيح نمونه برداري و آماده سازي بافتها و سلولها را براي مطالعات آسيب شناسي بداند و بتوانند موارد مهم (*دار) فهرست زير را به صورت مستقل انجام دهد:
*آ- توضيح دقيق نماي درشت بيني بافت و برش و نمونه برداري از كلية بافتها و اعضاي ارسال شده به آزمايشگاه آسيب شناسي؛
*ب – فيكاسيون بافتها با محلول‌هاي فرمالين، زنكر ، بواين و گلوتارآلدييد؛
* پ- فرآوري بافتها در دستگاه تيشوپراسسور و به صورت دستي بدون دستگاه ؛
* ت – قالب‌گيري بافتها و تهيه مقاطع ميكروسكوپي به روش قالب پارافيني و فروزن سكشن؛
* ث – رنگ‌آميزي مقاطع بافتي به روشن هماتوكسيلين و ائوزين، رتيكولين ، تري كروم ، پاس، اسيد فاست، كنگورد؛
* ج – تهيه روش رنگ‌آميزي براي ساير رنگهاي هيستو شيميايي، در صورت لزوم؛
چ – كاربرد و اصول رنگ‌آميزي‌هاي ايمونو هيستوشيميايي؛
ح – كاربرد و اصول رنگ‌آميزي‌هاي ايمونوفلورسانس؛
خ – كاربرد و اصول تهية مقاطع و آماده سازي بافت براي ميكروسكوپ الكتروني؛
د – كاربرد و اصول روش فلوسيتومتري و ايميج سيتومتري .
5 – بتواند با ساير همكاران آسيب شناس برنامة مشاورة مناسبي براي دستيابي به تشخيص دقيق و صحيح در موارد مشكل و نادر اجرا كند.
6 – در صورت لزوم و درخواست، در خصوص تفسير نتايح به دست آمده در ارتباط با كل مسايل بيمار و يا نمونه برداري صحيح و كافي از محل مناسب، فيكساسيون، نگهداري نمونه و غيره به همكاران باليني مشاورة صحيح و لازم ارايه نمايد.
آسيب شناسی سلولی (sytopathology)
هدف اين بخش از آموزش آسيب شناسي ايجاد توانايي تشخيص صحيح و مطمئن ماهيت و فرآيند بيماري بر اساس بررسي تغييرات سيتولوژيك در نمونه‌هاي تهيه شده ژنيتال و مديكال به طرف مختلف، از جمله اكسفولياتيو و FNA، و تهيه گزارش‌هاي استاندارد اين تغييرات با توجه به محدوديت‌هاي اين روش تشخيصي و در نظر گرفتن ساير يافته‌هاي باليني بيمار مي‌باشد.
دستيار آسيب شناسی بايد در پايان دوره آموزش تخصصی خود :
1 – قادر به شناخت شكل ظاهري سلولها و مواد ريخته شده در مايعات بدن در حالت طبيعي و غير طبيعي ، تفاوتهاي مورفولوژيك بين انواع سلولها، و نيز تغييرات سلولي مربوط به سن، اثرات هورموني، دارويي و... باشد.
2 – قادر به تعيين چگونگي نمونه برداري از سطح مخاطي، FNA اعضا و توده‌هاي بدن ، تعيين مقدار كافي و مناسب نمونه، تهيه اسميرهاي مربوط از نمونه‌هاي ارسال شدة ديگر به طريق دستي و imprint ( و در صورت وجود امكانات، فيلتراسيون و سيتواسپين)، فيكسياسيون و رنگ آميزي معمولي و اختصاصي (مانند ايمونو فلورسانس و پراكسيداز ) باشد.
3 – با روشهاي مختلف گزارش استاندارد سيتولوژي آشنايي داشته باشد.
4 – توانايي برقراري ارتباط منطقي با پزشكان معالج را در مورد عناوين تشخيصي، توصيه‌ها، و پيگيري نتايج نمونه‌هاي سيتولوژي ژنيكولوژي و مديكال را داشته باشد.
آسيب شناسی كالبد گشايی (autopsy)
هدف اين بخش از آموزش آسيب شناسي تشخيص صحيح و مطمئن ماهيت و فرآيند بيماري بر اساس بررسي تغييرات بافتي و سيتولوژيك نمونه‌هاي تهيه شده از كالبدگشايي و تهيه گزارش‌هاي استاندارد اين يافته‌ها با توجه به ساير اطلاعات باليني ، راديولوژيك و آزمايشگاهي بيمار مي‌باشد.
دستيار بايد در پايان دوره آموزش تخصصی خود:
1- روشهاي استاندارد و صحيح تشريح جسد ( نوزاد و بالغ)، و هر يك از اعضا و احشاي بدن را بداند.
2 – قادر به تفسير نماي ظاهري اعضا و احشا بوده ، بتواند از محل مناسب نمونه‌برداري كند.
3 – بتواند براي آزمايشهاي تكميلي از قبيل سيتوژنتيك، بيوشيمي وغيره نمونه مناسب و كافي تهيه نمايد .
4 – تغييرات بعد از مرگ را در بافتهاي مختلف بدن بشناسد و از تغييرات ناشي از بيماري تفكيك نمايد.
5 – بتواند ، بر اساس استانداردهاي شناخته شده، گزارش كامل نهايي را بر مبناي علت مرگ ، بيماريهاي اصلي و يافته‌هاي اتفاقي تهيه نمايد.
6 – د ر موارد لزوم بتواند كالبد گشايي را بر اساس مبناي پزشكي قانوني انجام دهد تا به تفسير نتايج آن كمك كند.
8 – طريقه نگهداري و استفاده از نمونه‌هاي را براي استفاده در موزه بداند.
آسيب شناسی مايعات بدن ( medical microscopy)
در اين دوره دستيار ضمن كسب مهارتهاي اساسي جهت انجام آزمايشهاي مختلف بر روي مايعات و مواد مترشحه و سلولهاي بدن بايد در درك لازم در مورد اهميت و ارزش نتايج به دست آمده را به منظور تشخيص موارد پاتولوژيك كسب نمايد.
مواد مورد مطالعه در اين بخش شامل ادرار ، مايع مغزي – نخاعي و ساير مايعات سروز بدن ، مايع مني ، مايع آمنيوتيك ، مايعات مختلف مترشحه از دستگاه گوارش و مدفوع مي‌باشد.
1 – ادرار : دستيار آسيب شناسي بايد در پايان دوره آموزش تخصصي خود:
الف – ضمن آشنايي با اصول جمع آوري ادرار براي آزمايشهاي مختلف بتواند بر روي آن آزمايشهاي ماكروسكوپي و انواع ميكروسكوپي را انجام دهد و همچنين با اصول و روشهاي شناخت اجزاي شيميايي ادرار و تغييرات حاصل آشنا باشد.
ب – بتواند رسوب ادراري را آزمايش كند و اجزاي تشكيل دهندة آن را بشناسد.
پ – بتواند رسوب ادراري را آزمايش كند و اجزاي تشكيل دهنده آن را بشناسد.
ت – با اصول غربال گري بيماران دچار نقص ژنتيك، از طريق ادرار، آشنا باشد.
2 – مايع مغزي – نخاعي، مايعات سروز بدن( مايع مفصل، پريتوان، پريكارد و پلور) و همچنين مايع آمنيوتيك، مايع مني و مايعات مختلف مترشحه از دستگاه گوارش:
دستيار آسيب شناسي بايد در پايان دوره آموزش تخصصي خود:
الف – با نحوه تشكيل و تغييرات آنها از نظر فيزيوپاتولوژي آشنا باشد.
ب – نحوه صحيح اخذ و جمع آوري نمونه براي آزمايشهاي مختلف را بداند.
پ – انديكاسيون آزمايشهاي مختلف آن را بداند .
ت – بتواند در مورد اين نمونه‌ها آزمايشهاي درشت بيني و ريزبيني را انجام دهد.
ث – بتواند آزمايشهاي مختلف تجزيه شيميايي را براي شناخت اجزاي كمي و كيفي آنها انجام دهد .
ج – بتواند بر روي آنها آزمايشهاي مختلف ميكروبيولوژيك در انجام دهد و نتايج اين آزمايش‌ها را تفسير كند .
چ – بتواند ارتباط باليني اجزاي يافته شده را با حالات پاتولوژيك مشخص كند .
3 – مدفوع: دستيار آسيب‌شناسي بايد در پااين دوره آموزش تخصصي خود:
الف – بتواند كلية آزمايشهاي لازم را در باره مدفوع انجام دهد .
ب – با علل مختلف ايجاد اسهال آشنا باشد.
پ – باعلل مختلف سوء تغذيه و نحوة شناسايي آن آشنا باشد.
ت – نحوة جمع‌آوري و آماده كردن مدفوع جهت شناخت مواد هضم نشده، خون و چربي از نظر كمي و كيفي را بداند.
ث – بتواند ارتباط باليني بين يافته‌ها و نوع بيماري را مشخص كند.
آسيب‌شناسی مولكولی (molecular pathology)
با توجه به اهميت روزافزون و گسترش دانش نظري و پيدايش تكنيك‌هاي آسيب شناسي مولكولي در تشخيص و پيگيري بيماران، دستياران آسيب شناسي بايد با اصول كلي، روشها و كاربرد آنها در تشخيص بيماريها آشنا شوند .
دستياران آسيب شناسی بايد در پايان دوره آموزش تخصصی خود بتواند:
1 – آسيب شناسي مولكولي را تعريف كنند.
2 – مهمترين روشهاي استاندارد آزمايشگاهي مورد استفاده در آَسيب‌شناسي مولكولي را نام ببرند.
3 – موارد مهم در بيوشيمي و ساختمان اسيد نوكلئيك‌ها به شرح زير را توضيح دهند:
الف – ساختمان DNA و RNA؛
ب – آنزيم‌هاي مربوط به توليد DNA
پ – DNA replication
ت – transcription of DNA to RNA وتغييرات بعد از آن؛
ث – چگونگي ساخت پروتئين بر اساس دستورات DNA؛
ج – موتاسيون و چگونگي ترميم DNA
4 – اصول مهمترين روش هاي آناليز DNA به شرح زير را توضيح دهند:
الف – الكتروفورز DNA؛
ب – hybridization و روشهاي مربوط به آن؛
پ – روشهاي DNA amplification ( مثل PCR).
5 – مهمترين اصولي كه بايد در راه اندازي وكار در آزمايشگاه آسيب شناسي مولكولي رعايت شود را به شرح زير توضيح دهند:
آ – مهمترين تجهيزات لازم براي آزمايشگاه؛
ب – طراحي محيط كار آزمايشگاه؛
پ – مشخصات مسؤول و كاركنان آزمايشگاه؛
ت – چگونگي تضمين كيفيت كار در آزمايشگاه .
6 – مهمترين كاربرد روشهاي آسيب شناسي مولكولي در زمينه‌هاي زير را نام برده مختصراً تشريح كنند:
الف – ژنتيك مولكولي بيماريهاي نئوپلاستيك سيستم خون‌ساز ؛
ب – تشخيص مولكولي بيماريهاي ژنتيكي؛
پ – تشخيص مولكولي بيماريهاي عفوني .
7 – اصول تكنيكي و كاربرد in situ hybridization را در بافتها شرح دهند.
8 – كاربرد روشهاي مولكولي در تعيين گروههاي خوني ، آنتي‌ژنهاي HLA، پلي مورفيسم DNA و ردابوت را شرح دهند.
9 – كاربرد روش PCR در تشخيص زود هنگام و پيگيري درماني سرطان‌ها را شرح دهند.
انتقال خون و ايمونوهماتولوژي
دستيار آسيب شناسی بايد در پايان دورة آموزش تخصصی خود:
1 – با قوانين سازمان انتقال خون آشنا باشد و آنها را به كار بندد.
2 – با استانداردهاي تهيه خون انسان براي تزريق آشنا باشد ( شامل استانداردهاي مورد قبول براي رد يا قبول خون دهنده، گرفتن تاريخچه پزشكي، تكنيك خون گيري ، گرفتن نمونه براي آزمايشهاي لازم مربوط به خون دهنده، واكنشهاي شايع در هنگام خون گيري و نحوة درمان آنها )
3 – با آماده كردن مورد استفاده ميزان مورد نياز، طول عمر خون و فرآورده‌هاي مختلف آن و همچنين انواع نگهدارنده‌ها آشنا باشد .
4 – آزمايشهايي را كه بايد روي خون اهدا شده ، قبل از تزريق انجام شود بداند .
5 – اساس و موارد استفاده باليني آزمايشهاي سرولوژيك مربوط به گويچه‌هاي سرخ را بداند و قادر به انجام وتفسير آنها باشد( شامل آزمايشهاي تعيين گروه خون ، كومبز مستقيم و غير مستقيم، جستجوي آنتي‌بادي و تجانس خوني).
6 – انواع عوارض انتقال خون و فرآورده‌ها، آزمايشهاي تشخيصي و درمان آنها را بداند.
7 - قادر به محاسبه مقدار پلاكت ، فاكتور 8 و فيبرينوژن لازم براي تزريق باشد و ميزان تأثير بعد از تزريق آنها را بداند.
8 – قادر به محاسبه ميزان خون ريزي جنين –مادري (fetal –maternal) باشد وميزان RhIG لازم را محاسبه نمايد.
9 – قادر به شناسايي اشكالات پيچيده سرولوژيك كه بايد به آزمايشگاه رفرانس ارجاع داده شود و اساس مورد استفاده و تفسير آزمايشهاي سرولوژيك پيچيده را بداند.
10 – با اصول چگونگي فعاليت آزمايشگاه و histocompatibility و آزمايشهايي كه در ارتباط با پيوند بافت انجام ميگردد آشنا باشد .
11 – با اصول نحوة تهيه و نگهداري نمونه مغز استخوان و peripheral stem cell براي پيوند آشنا باشد.
12 – اصول ايمني آزمايشگاه، و كنترل كيفي فرآورده‌هاي خوني ، مواد و دستگاه‌هاي مورد استفاده را ، بر اساس استانداردهاي موجود در بانك خون، بداند.
13 – با روشهاي جلب افراد براي اهداي خون و تأمين خون لازم آشنا باشد.
فعالتيهاي عملي كه دستيار آسيب‌شناسي در حيطه بانك خون و انتقال خون بايد فراگيرد در سه گروه زير جاي ميگيرد.
گروه I: دستيار بايد شخصاً قادر به انجام و نظارت ( supervision) بر آزمايشهاي زير باشد:
Forward and reverse ABO typing
Rh nd Du
Coomb's test , direct and indirect ( cross match ) , comb's control
Compatibility testing
Ab screening
Ab identification
Serological work up for warm , cold and drug – induced hemolytic anemia
مشخصات و كنترل يخچال بانك خون
گروه II- دستيار بايد توانايي نظارت (supervision) بر آزمايشهاي زير را داشته باشد:
Ab elution and adsorption
Platelet compatibility testing procedure
HLA testing
گروه III: دستيار بايد فقط با نوع و لزوم ارسال آزمايشهاي زير آشنايي داشته باشد:
BM processing for transfusion
Stem cell processing for transfusion
Tissue matching for transplant
Lymphocyte and monocyte cross match
Paternity testing
انگل شناسي در آسيب شناسي (clinical parasitology)
هدف اين بخش از آموزش آسيب‌شناسي آشنايي دستياران با بررسي، تشخيص، و فهم اهميت و ارزش باليني آزمايشهاي انگل شناسي، بر روي مواد و اجزاي مختلف بدن به منظور دستيابي به تشخيص عامل بيماري‌زا مي‌باشد.
در اين دوره دستيار ضمن كسب مهارتهاي اساسي براي تشخيص انگل‌هاي مختلف از جمله روشهاي نمونه‌گيري و پردازش آن براي تشخيص، با راههاي مختلف تشخيص عوامل انگلي آشنا شده، مهارت لازم را به دست مي‌آورد.
1 – دستيار آسيب شناسي بايد در پايان دوره آموزش تخصصي خود در مورد عوامل انگلي شايع در خون، مدفوع و نمونه‌هاي احشايي و بافتهاي ديگر راههاي تشخيص آزمايشگاهي زير را بداند:
الف – آزمايش مستقيم و شناخت رنگ‌آميزي‌هاي مختلف ؛
ب – اصول كلي تكنيك‌هاي كشت انگل‌ها؛
پ – روش هاي تشخيصي ايمونولوژيك (immunodiagnostic)؛
ت – روشهاي تشخيصي مولكولي (molecular diagnostic).
2- دستيار آسيب شناسي بايد در پايان دوره آموزش تخصصي خود با عوامل بيماريهاي رايج انگلي خوني ، بافتي، روده‌اي و احشايي ازنظر علايم باليني و مشخصات بيولوژيك، مكانيزم بيماري‌زايي، و راههاي تشخيص آزمايشگاهي آشنا باشد.
3 – دستيار آسيب شناسي بايد در پايان دوره آموزشي تخصصي خود در زمينه موارد شايع زير علاوه بر اطلاع باليني داراي مهارت عملي نيز باشد:
الف – انگل‌هاي خوني شامل مالاريا، Hemoflagellates, Babesiosis، توكسوپلاسما و free living opportunistic ameboa؛
ب – كرم‌هاي روده‌اي شامل نماتودها، سستودها و ترماتودها؛
پ – كرم‌هاي بافتي شامل نماتودها، سستودها و ترماتودها؛
ت – پروتوزوآي روده‌اي و احشايي شامل آميب، Blastocystis homonis ، فلاژلا، microsporia و coccidian , ciliates
ث – آرتروپودهاي مهم حشرات ( كك ، شپش، ساس و پشه آنوفل) و arachnida ( گال و كنه).
ايمونولوژی و ايمونوپاتولوژی
1 – درك مفاهيم ايمني شناسي با بسياري از قسمتهاي كار آزمايشگاهي پزشكي ارتباط دارد. دستيار آسيب‌شناسي بايد در پايان دورة آموزش تخصصي خود بتواند مباحث زير شامل بيماريهاي نام برده شده را به صورت خلاصه توصيف كرده و در موردشان بحث نمايد و در صورت لزوم در مورد ارجاع نمونه‌ها و يا بيماران توصيه‌هايي بنمايد.
الف – آناتومي و فيزيولوژي دستگاه ايمني ، سلولهاي تشكيل دهنده سيستم ايمني و ماركرهاي سحطي مخصوص آنها و زير گروههاي آنها ( مثل لنفوسيت‌ها وماكروفاژها)، كنترل ژنتيكي سلول ايمني و ارتباط آن با كمپلكس HLA، ايمونوگلوبولين‌ها ( شامل انواع وساختمان، اختصاصي بودن آنها ، واكنش Ag-Ab ، فرق بين آنتي بادي منوكلونال و پلي كونال، روشهاي ايجاد آنتي بادي‌هاي منوكلونال)، سيستم كمپلمان ، واكنش ايمني هومورال و سلولي ،
ب – بيماريهاي سيستم ايمني شامل كمبودهاي ارثي و اكتسابي، بيماريهاي واكنش ازدياد حساسيت واكنش وبيمارهايي خود ايمني ، ايمني شناسي دفع پيوند، نقش سيستم ايمني در بيماريهاي عفوني ، آميلوييدوز و ايمونولوژي سرطان و شاخص‌هاي مربوط.
2 – آموزش دستياري در اين دوره شامل يادگيري اساس روشها و تفسير باليني نتيجه آزمايش‌ها با استفاده از تكنيك‌هاي زير مي‌باشد:
ايمونوفلوسانس مستقيم و غير مستقيم، الكتروفورز پروتئين مايع نخاع، سرم و ادرار در بيماريهاي ايمني و ساير آزمايشهاي ايمونولوژيك از قبيل ايمونوالكتروفورز، ايمونوفيكسيشن و روشهاي مختلف سرولوژيك شامل پرسيپيتاسيون، ايمونوديفيوژن، آگلوتيناسيون ، آگلوتيناسيون پاسيو، hemagglutination inhibition ، نفلومتري ، اليزا (ELISA) و فيكاسيون كمپلمان.
دستيار آسيب‌شناسي بايد در پايان دوره آموزش تخصصي خود علاوه بر واكنش سيستم ايمني هومورال ، با برسي in vitro و in vivo سيستم ايمني سلولي ، شامل آزمايش پوستي واكنش ازدياد حساسيت،mixed lymphocyte culture assay , lymphoblastic transformation assayT T- lymphotoxic lymphocyte , NK cell and cytokine assy، و آناليز ايمونوفنوتيپ سلولهاي ايمني نيز آشنا باشد.
3 – دستيار آسيب شناسي بايد در پايان دوره آموزشي تخصصي خود:
الف – شرايط تهيه نمونه را براي هر آزمايش بداند.
ب – اساس كليه آزمايش‌ها، مورد استفاده باليني ، تفسير و محدوديت‌هاي تفسيري آنها را بداند.
پ – بتواند آزمايشهاي لازم را طبق نظر آسيب شناس مسؤول انجام دهد.
ت – بتواند در حل مشكلات به خصوص مشكلات باليني – آزمايشگاهي شرك نمايد و در صورت لزوم واسطه‌اي بين كاركنان آزمايشگاه و سرويس باليني باشد و درمورد جوابهاي غير عادي و / يا جالب بررسي لازم را بنمايد.
فعاليتهاي عملي كه دستيار آسيب شناسي در حيطة ايمونولوژي و ايمونوپاتولوژي بايد فرا گيرد در سه گروه زير جاي ميگيرد.
گروه I: دستيار بايد شخصاً قادر به انجام و نظارت (supervision) بر آزمايشهاي زير باشد:
CRP ( tatex)
RF ( latex)
Wright
Widal
ASO titer
Direct and indirect coomb's tests
Serologic Ab
Radial immunodiffusion – based tests
گروه II: دستيار بايد توانايي نظارت (Supervisiton) بر آزمايشهاي زير را داشته باشد:
Quantitative tests for Ig & complement ( non- RID techniques)
Serologic test for hepatitis , CMV, HIV , HTLV
Immunofluorescent tests: ANA , antimitochondria , lab, anti – smooth muscle Ab, antithyroglobulin Ab, toxoplasma
Immunofixation test
گروه III: دستيار بايد فقط با روش و نحوه ارجاع نمونه براي آزمايشهاي زير آشنايي داشته باشد:
B and T cell determination
In vivo and in vitro cell immune assay
Flow cytometry
باكتری شناسی در آسيب‌شناسی
هدف اين بخش از آموزش آسيب‌شناسي آشنايي دستياران با چگونگي بررسي، تشخيص و فهم اهميت و ارزش باليني آزمايشهاي باكتري‌شناسي بر روي مواد واجزاي مختلف بدن به منظور دستيابي به تشخيص عامل بيماري‌زا، نحوه بيماري‌زايي و ارتباط آن با ويژگي‌هاي باليني ( از جمله ارزيابي درمان) است.
دستيار آسيب‌شناسی بايد در پايان دوره آموزش تخصصی خود:
1 – توانايي انجام يا سرپرستي اعمال جداسازي و تشخيص باكتري‌هاي پاتوژن شايع و همچنين انجام آزمايشهاي آنتي‌بيوگرام برروي آنها را داشته باشد و بتواند در مورد معرفي آزمايشهاي موجود و در دسترس، براي ارگانيزم‌هاي غير شايع، نظر مشورتي ( مشاوره‌اي) بدهد و مراكزي را كه اين آزمايش‌ها در آنجا انجام مي‌شود، معرفي كند. همچنين قادر باشد نتايج حاصل از اين آزمايش‌ها، را كه در آزمايش‌ها را كه در آزمايشگاه‌هاي مجهز‌تر انجام مي شود ، تفسير كند.
2- در مورد آزمايشهاي آنتي‌بيوگرام، علاوه بر دانستن روشهاي معمولي و انديكاسيون‌هاي آن ، نحوة گزارش و استاندارد كردن آنها را بداند.
3 – در مورد عفونتهاي بيمارستاني ، نحوة پيشگيري و كنترل عفونتها، تعيين منابع و برنامه‌ريزي براي جلوگيري از آن را بداند.
4 – بتواند در مورد ساختمان، مورفولوژي و خصوصيات رشد ميكروارگانيزم‌هايي كه داراي اهميت باليني هتسند ( باكتريها، ميكوپلاسما، ريكتزيا، كلاميديا و قارچ‌ها) اطلاعات كلي بدهد.
5 - با اصول نظري سه پديده انتقال ژنوم باكتريال (conjugation , transformation, transduction) آشنا باشد.
6 – بتواند در مورد فلور طبيعي نواحي مختلف بدن شرحي كلي بدهد و علل تغيير اين فلور طبيعي و اثرات بيماري‌زايي آنها را شرح دهد .
7 – بتواند رنگ‌آميزي‌هاي معمول را انجام دهد و ارزيابي كند .
8 – بتواند در مورد ميكروارگانيزم‌هاي شايع ( شامل استافيلوكوك ، استرپتوكوك، انتروباكترياسه، مايكوباكتريوم توبركولوز، مننگوكوك ، هموفيلوس آنفلوآنزا، كلستريديا، كورينه باكتريوم ديفتريا و بروسلا) موارد زير را شرح دهد:
الف - علايم باليني و اپيدميولوژيك؛
ب – نحوة جمع‌آوري نمونه، حمل و نقل و مراقبتهاي لازم؛
پ – انتخاب محيط و روش لازم براي جداسازي؛
ت- توضيحات جهت ايمونيزاسيون لازم ؛
ث – بيماري‌زايي ( پاتوژنز) ميكروارگانيزم؛
ج- انتخاب آزمايش حساسيت آنتي‌بيوتيكي مناسب؛
چ- مشخصات تشخيصي ويژه باكتري.
9 - در مورد ميكروارگانيزم‌هاي ناشايع مثل تولارمي بتواند موارد زير را توضيح دهد:
الف – تظاهرات باليني كلاسيك؛
ب – نحوه جمع‌آوري نمونه و راههاي تشخيص آن؛
پ – احتياطات لازم ( مثل ايمونيزاسيون) اگر انديكاسيون داشته باشد و مسايل بهداشت عمومي آن.
10 – گروههاي اصلي آنتي‌بيوتيك‌ها را بشناسد و از مكانيزم اثر، طيف تحت پوشش، نحوة تزريق و متابوليزم آن اطلاعات كلي داشته باشد.
11 – اصول كلي تركيب انواع محيط كشت، ساخت و نگهداري آنها را بداند.
12 – بتواند در مورد مسايلي كه در بهداشت عمومي اتفاق مي‌افتد و در مورد عفونتهاي بيمارستاني اقدام مناسب را انجام دهد يا توصيه كند.
13 – اصول كلي انواع روشهاي safe handing of specimen , disinfection, sterilization و نكات ايمني لازم براي كار در آزمايشگاه ميكروب‌شناسي را بداند.
بيوشيمی بالينی
دستيار آسيب‌شناسی بايد در پايان دورة آموزشی تخصصی خود به دو هدف كلی دست يابد:
الف – پيدا كردن ديد و بينش باليني آزمايشگاهي در مورد مسايل مختلف باليني ، به طوري كه با اين بينش بتواند راه حل‌هاي مناسب و قابل قبولي براي تشخيص مسايل مختلف باليني را ارائه دهد.
ب – كسب مهارتهاي مختلف در زمينة آناليتيك.
براي دستيابي به دو هدف فوق، در مورد مسايل مختلف باليني ، دستيار بايد در پايان دورة آموزش تخصصي خود قادر باشد به :
1 – بيان يك مسأله باليني از ديد آزمايشگاهي؛
2 – تعيين پانلي از آزمايش‌ها جهت تشخيص يك مسأله باليني ؛
3 – تعيين توالي آزمايش‌ها براي رسيدن به هدف؛
4 – تفسير نتايج شامل تعيين حدود مرجع، ويژگي، حساسيت و دانش كلي در مورد پره والانس بيماريها و همچنين valuepredictive آزمايش مورد نظر؛
5 – انجام و نظارت بر كنترل كيفيت آزمايشگاه بيوشيمي؛
6 – چگونگي و نحوة انجام مشاوره؛
7 – شناسايي تداخلات؛
8 – نحوة آماده سازي بيمار براي انجام آزمايش، و چگونگي جمع‌آوري نمونه و ارسال آن.
موارد باليني عمده‌اي كه آسيب شناس بايد توانايي‌هاي ذكر شده در مورد آنها را در سطوح مختلف و براساس سطح بندي انجام شده در زير داشته باشد( به ترتيب حروف الفبا) عبارت است از:
Acetaminophen overdose
Acid – base disorders
Acute porphyria
Alcohol overdose
Alcohol overdose
Alphal – antitrypsin deficiency
Anticonvulsant monitoring
Breast cancer
Cirrhosis
Congenital adreanal cortical hyperplasia
Conn's syndrome
Cryoglobulinemia
Cushing's syndrome
Diabetes insipidus
Ectopic pregnancy
Electrolyte disorders
Endogenous depression
Fetal distress
Gaactorrhea – amenorrhea
Gallstones
Gilbert's disease
Gout
Hashimoto' thyroiditis
Hemochromatosis
Hepatitis
Hirsutism
Hyperamylasemia
Hyperglycemia
Hyperglycemia
Hyperhyroidism
Hypocalcemia
Hypoglycemia
Hypothyroidism
Inappropriate anti –diuretic hormone secretion
Intestinal malahbsoption states
Iron deficiency anemia
Lipid disorders
Medullary thyroid carcinoma
Methanol toxicity
Multiple sclerosis
Myeloma
Myocaridad infarction
Myxedema
Nephrotic syndrome
Osteomalacia
Osteoporosis
Pancreatitis (acute & chronic)
Pernicious anemia
Phyenylketonuria
Pheochromocytoma
Post – transfusion hemolysis
Prostatic carcinoma protein disorders
Renal calculi
Renal failure (acute & chronic )
Reye's syndrome
Rheumatioid arthritis
Salicylate overdose
Theophylline monitoring
Thesticulr neplasm
Thyroid disorers in pregnancy
Wilson's disease
Zollinger–Ellison syndrome
به منظور تعيين حدود و آشنايي با اهداف آموزشي در موارد فوق توضيحات و مثالهاي زير بيان مي‌شود:
دستيار آسيب‌شناسی بايد در پايان دوره آموزش تخصصی خود:
1 – در مورد بيماريهاي شايع مثل ديابت مليتوس، نحوة انتخاب آزمايش و تعيين توالي آن جهت رسيدن به تشخيص( در حد مورد نظر و درخواست)، چگونگي، لزوم و نحوة مشاوره و تفسير نتايج آزمايش‌ها را بداند ( موارد 1 تا 8 بالا).
2 – در مورد بيماريهاي نادر مثل بيماريهاي ذخيره‌اي بر اثر نقص ژنتيك (مانند فنيل كتون اوري) فقط دانستن آزمايش مورد نظر براي رسيدن به تشخيص و نحوة نمونه‌گيري و ارسال آن به آزمايشگاه رفرانس كافي است ( مثل اندازه‌گيري فنيل آلانين).
3 – همچنين در حد رضايت استاد ناظر خود مسايل كنترل كيفي، متدولوژي، instrumentation، تداخلات، آماده سازي نمونه و نظارت در مورد آزمايشهاي مختلف را بداند. در اين مورد نيز آزمايش‌ها را به سه گروه تقسيم مي‌كنيم:
گروه I: دستيار بايد شخصاً قادر به انجام و نظارت (supervision) بر آزمايش‌ها باشد.
گروه II: دستيار بايد توانايي نظارت (supervision) بر آزمايش‌ها باشد.
گروه III: دستيار بايد فقط با نوع و لزوم ارسال آزمايش آشنايي داشته باشد.
براي مثال در مورد ديابت مليتوس آزمايشهاي سه گروه به شكل زير مي‌باشد:
گروه I: قند ( خون و ادرار) ، كتون و آزمايش تحمل قند؛
گروه II: اندازه‌گيري ليپوپروتئين‌ها و اجزاي آن ؛
گروه III: اندازه‌گيري آنتي بادي بر عليه انسولين ، C- پپتيد و هموگلوبين گليكوزيله .
تقسيم بندي آزمايشهاي سه گروه به طور كلي در ادامه ذكر شده است:
خون، پلاسما يا سرم
گروه I
° Acetone
° Bilirubin ( conjugated , unconjugated, pediatric methods)
° Calcium
° Creatinine
° Drugs (salicylates , acetaminophen)
° Electrolyes ( sodium, potassium , chloride, carbon dioxide)
° Enzymes ( acid phosphatase, alkaline phosphatase , AST, LDH, CK, amylase)
° Glucose stix and reflectance meters
° Homrmones (thyroxine, T3 uptake, FTI, beta- Hcg)
° Iron, TIBC and Transferrin saturation
° Lipids ( cholesterol, HDL – cholesterol, triglycerides)
° Phosphorus
° Proteins ( total , albumin , serum protein electrophoresis)
° Urea
° Uric acid
IIگروه
° Ammonia
° Blood volume ( red cell mass)
° Carcinoembyonic antigen
° Ceruloplasmin
° Drugs ( Lithium, digoxin, anticonvulsants , phenytion, antidepressants, tricyclics , phenothiazine, theophylline, gentamicin)
° Enzymes (GGT, 5' NUC)
° Isoenzymes( LDK , CK, AP)
° Ferritin
° Folate ( serum and red cell)
° Hemoglobin derivatives (carboxyhemoglobin, methemoglobin, sulfhemoglobin)
° Hepatitis B surface antigen
° Hormones ( triiodothyronine , TSH, cortisol)
° Lactic acid
° Lipids ( lipoprotein electrophoresis )
° Magnesium
° Osmolality
° Protein ( immunoglobulins, complement C3, C4 , haptoglobin, alpha- 1- antitrypsin)
° Schilling test
° Toxicology (alcohol, lead , barbiturates)
° Vitamin B12
IIIگروه
° Amino acid quantitation
° Carotene
° Cyclic AMP
° Hormones ( insulin, glucagons, prolactin, testosterone, parathormoune, catecholamines, rennin, aldosterone, FSH, LH,11-desoxycortisol, growth hormone
° Glycosylated hemoglobin
° Phenylalanine
Toxicology (cholinesterase, dibucaine number)
° Vitamin A
° Vitamin C
Zinc
ادرار
Iگروه
Acetone
Amylase
Bence – Jones protein
Bilirubin
Blood ( hemoglobinuria and hematuria)
Calcium
Creatinine
Electrolytes (sodium, potassium, chloride)
Glucose ( qualitative test)
5- hydroxyindolacetic caid (qualitative test)
Melanin (qualitative)
Porphobilinogen (qualitative test)
Prophyrins (qualitative test)
Pregnancy test ( Hcg ,betal- hCG)
Proteins (qualitative test, 24 hour)
Reducing substances ( qualitative )
Urobilingen
IIگروه
Myoglobin (quantitative)
Osmolality
IIIگروه
Alpha aminolevulinic acid
Amino acids
Cyclic AMP
Hormones (catecholamines, metanephrines , VMA, estrogens – total and fractionaed)
17- ketosteroids
Mucopolysaccharides
Prophyrins ( quantitative – uroporphyrin , coprogorphyrin)
Porphobilinogen ( quantitative)
Toxicology ( heavy metals, Hg,As,Pb)
Opiates and their metabolic products
مايع مغزي- نخاعي
Iگروه
Glucose
Protein
IIگروه
Gammaglobulin
Oligochonal banding
Myelin basic prtein
مدفوع
Iگروه
Occult blood
IIگروه
Total fat
آزمايشاهاي ديناميك كاركرد اعضا
دستيار آسيب‌شناسي بايد در پايان دورة دستياري خود بتواند، براي بررسي ديناميك كاركرد اعضاء پانل‌هاي آزمايشگاهي مناسب را پيشنهاد دهد ، از جمله در موارد زير:
Pancreatic islet function (diagnosis of diabetes mellitus – fasting and 2 hour postprandial sugars; oral glucose toletance test; gestational glucose tolerance test);
Renal function ( creatinine clearance; complete urinalysis including biochemical and microscopic);
Adrenal cortical function (AM and PM cortisols; rapid ACTH simulation test; rapid dexamethoasone suppression test)
Intesinal absorption (D- xylose absorption ; schilling test; tolerance test for lactase deficiency);
Exocrine pancreatic function (secretin test);
Gastric secretory function (gastric analysis with maximal stimulation);
Neuroendocrine function (dexamethasone suppression test for depression; TRH stimulation test for depression);
Cardiac profile (CK, LDH and their enzymes);
TRH stimulation test for thyroid disorders, and assessment of depression.
ژنتيك پزشكی
دستياران آسيب شناسي بايد در پايان دورة آموزش تخصصي خود بتوانند موضوعات زير را درباره ژنتيك شرح داده، مورد بحث قرار دهند، به طوري كه با توجه به مجموعه تظاهرات باليني بتوانند به وجود بيماريهاي ژنتيك پي برده ، موارد خاصي را كه بايد به مراكز مجهز ارجاع دهند بشناسند:
1 – انواع تقسيم سلولي؛
2 - طرح‌هاي ارثي: مندلي ، مولتي فاكتوريال، پلي ژنتيك و كروموزومال؛
3 – پلي مورفيسم ژنتيك و سيتوژنيك
4 – ساختمان و عملكرد كروموزوم؛
5 – انجام كاريو تايپ و banding ( كشت خون) سلولهاي مايع آمنيوتيك و بافت.
قارچ‌شناسی در آسيب شناسی
هدف اين بخش از آموزش آسيب شناسی و كسب مهارت لازم توسط دستياران در موارد زير است:
آ – چگونگي تغييرات مورفولوژيك ناشي از تأثير قارچ‌ها؛
ب – آسيب شناسي ايجاد تغييرات مورفولوژيك، علايم باليني ايجاد شده و چگونگي ارتباط علايم باليني با تغييرات ياد شده
پ – نحوة جداسازي ، چگونگي كشت ، تغييرات بيوشيميايي و بالاخره تشخيص ارگانيزم و تست‌هاي حساسيت.
دستيار آسيب‌شناسي بايد در پايان دوره آموزش تخصصي خود در مورد عوامل قارچ شايع، نام‌گذاري ( تاكسونومي ) و روشهاي تشخيصي را بداند.
بدين منظور دستيار بايد در پايان دوة دستياري خود:
1 – با مفاهيم، تعاريف، خصوصيات و اشكال مورفولوژيك زير آشنا باشد:
الف – fungal colony؛
ب – ساختمان yeast و هايفه؛
پ – ساختمان‌هاي توليد مثل جنسي و غير جنسي؛
ت – سرعت رشد؛
ث – دماي مناسب رشد ؛
ج – جلوگيري از رشد توسط سيكلوهگزاميد ؛
چ – دي مورفيسم؛
ح – آزمايشهاي ايمونولوژيك در قارچ‌شناسي
2 – با روشهاي تشخيص آزمايشگاهي قارچ‌ها، شامل موارد زير، آشنا باشد:
الف – جمع‌آوري نمونه ؛
ب – مطالعه مستقيم ( ديد لام مستقيم)؛
پ – آشنايي با اصول كلي جدا كردن قارچ‌ها در كشت؛
ت – تكنيك‌هاي استفاده شده براي مطالعه مورفولوژيك قارچ‌ها؛
ث – اصول انجام آزمايشهاي تعيين حساسيت.
3 – با عفونتهاي شايع yeastها، شامل كانديدا، كريپتوكك و مالسزيا آشنا باشد.
4 – با قارچ‌هاي دي مورفيك شايع مثل هيستوپلاسما كپسولاتوم ، Blastomyces dermatitdis و coccidioides immitis آشنا باشد.
5 – با درماتوفيت‌ها، شامل ميكروسپوروم ، تريكوفايتون و اپيدرماتوفايتون فلوكوزوم از نظر:
الف – تظاهرات باليني و
ب – راههاي تشخيصي آزمايشگاهي و تعيين كفايت تشخيصي آن آشنا باشد.
6 – با گونه‌هاي hypomycetes, (Rhizopus) Zygomycetes ( آسپرژيلوس) و پنوموسيستيس كاريني ، از نظر:
الف – ريسك فاكتورها؛
ب – علايم باليني ؛
پ – پاتولوژي عفونت آن؛ و
ت – راههاي تشخيصي آزمايشگاهي و تعيين كفايت آن
/آشنايي كلي داشته باشد.
مديريت آزمايشگاه
با علم به اينكه يكي از وظايف اصلي متخصصان آسيب‌شناسي مديريت و هدايت فعاليتهاي آزمايشگاه اعم از تداركات، تجهيزات، مالي، پرسنلي و وضع مقررات كاري و اداري براي اطمينان از صحت، دقت، تسهيل وتسريع فعاليتهاي تشخيصي آزمايشگاه است.
اهداف زير در دورة آموزش دستياران آسيب‌شناسی بايد در نظر قرار گيرد:
1 – دستيار بايد در پايان دورة آموزش تخصصي خود بتواند، در رابطه با نقش واحد مستقل آزمايشگاه در يك بيمارستان مسايل و مشكلات به وجود آمده در مورد كار اين واحد را تجزيه و تحليل كرده براي آنها راه حل مناسب ارايه دهد.
2 – دستيار بايد در پايان دوره آموزشي تخصصي خود در خصوص موارد زير آشنايي كافي كسب كرده باشد.
- نقش مسؤول و آزمايشگاه باليني در ارتباط با فعاليتهاي تشخيصي آزمايشگاه؛
- ساختار و مديريت بيمارستان؛
- نقش و عملكرد كاركنان واحدهاي مختلف بيمارستان؛
- برنامه‌ريزي، اجرا و كنترل كيفي فعاليتهاي تشخيصي آزمايشگاه؛
- نحوه به كارگيري و مديريت نيروي انسان؛
- مديريت مالي آزمايشگاه؛
- تعيين وظايف و ميزان كار كاركنان واحدهاي مختلف آزمايشگاه؛
- مديريت پذيرش، آزمايش و پاسخ‌دهي در خدمات آزمايشگاهي؛
- مكانيزه كرن امور آزمايشگاه ( كامپيوتر ، سيستم‌هاي اتوماتيك آناليز و آزمايش)؛
- طرح و برنامه‌ريزي فضاي كاري آزمايشگاه .
- اصول پايه مديريت و چگونگي برخورد با موارد مشكل زاي مديريتي.
مهارتهای آموزشی
دستيار آسيب‌شناسي بايد در طي دورة آموزشي تخصصي خود بتوانند نمونه‌ها و اسلايدهاي آموزشي را تهيه و تنظيم كرده ، با استفاده از مراجع و كتابخانه به كاركنان بيمارستان و ساير گروههاي پزشكي ارايه دهد.
همچنين انتظار اين است كه دستيار طي دورة آموزشي خود تجربة آموزش به ديگران را كسب نمايد و بتواند مطالب را به كاركنان فني آزمايشگاه، دانشجويان پزشكي ( با شركت در كلاسهاي آنها) و دانشجويان علوم آزمايشگاهي و ساير فراگيران ارايه دهد.
دستيار آسيب شناسي در پايان دوره آموزش تخصصي خود بايد بتواند خود را در حد تأمين رضايت سوپراويزها و هم رديفان خود براي ارايه جلسات آموزشي و كنفرانس‌ها آماده سازد.
ويروس شناسی در آسيب شناسی (viropathology)
هدف اين بخش از آموزش آسيب‌شناسي دستياران با بررسي، تشخيص و فهم اهميت و ارزش باليني آزمايشهاي ويروس‌شناسي بر روي مواد و اجزاي مختلف بدن به منظور دستيابي به تشخيص عامل بيماري‌زا و تعيين پيش‌آگهي آن است.
دستيار آسيب شناسی بايد در پايان دوره آموزش تخصصی خود؛
1 – از نظر تئوري با موارد شايع clinical viral infection syndrome آشنا باشد.
2 – با اصول كلي كشت ويروسي آشنا باشد.
3 – با اصول تشخيص آزمايشگاهي از طريق Ab assay و Ag detection by dricet fluorescence و enzyme immunoassay آشنا باشد.
4 – بتواند آزمايشهاي سرولوژي ويروسي (viral serology) را در مورد بيماريهاي رايج ويروسي انجام دهد.
5 – نحوه جمع آوري و حمل و نقل نمونه را بداند وبتواند انجام دهد.
6 – با آزمايشگاه‌هايي كه توان انجام آزمايشهاي اختصاصي ويروس شناسي را دارند . از نظر محل و اينكه چه وقت و چگونه از آنها استفاده كند، آشنا باشد و نحوة تفسير جوابهايي را كه از اين آزمايشگاه‌ها مي‌آيد بداند.
7 – موارد شايع كه دستيار دربارة آنها بايد بداند عبارت است از :
آ – عفونتهاي ويروسي پوستي – مخاطي؛
ب – عفونتهاي ويروسي شامل آنفلوانزا و Respiratory syncytial virus bronchiolitis group
پ- منونوكلئوز عفوني و عفونتهاي وابسته ؛
ت – عفونتهاي ويروسي مادرزادي و پره‌ناتال شامل سيتومگالوويروس ، روبلا، هرپس، HIV و آنترويروس‌ها؛
ث – مننژيت و آنسفاليت ويروسي؛
ج – بيماريهاي بثوري ويروسي ؛
چ- عفونتهاي ويروسي دستگاه تناسلي زنان مانند HPV؛
ح – گاستروآنتريتهاي ويروسي؛
خ – هپاتيهاي ويروسي؛
د – HIV
هماتولوژی وهماتو پاتولوژی
1 – دستيار دورة آسيب‌شناسي بايد به نحوي دانش نظري لازم را كسب نمايد كه در پايان دوره آموزش تخصصي خود قادر باشد در هر يك از عنوانهاي زير و اجزاي آنها مطالب درستي را طبق كتب مرجع به طور كتبي يا شفاهي ارايه نمايد؛
الف –اريتروپويزيس شامل توليد ، بقا عملكرد وتخريب گويچه‌هاي سرخ به همراه ساختمان طبيعي و غير طبيعي آنها و چگونگي اختلال در هر يك از زمينه‌هاي فوق نظير انواع كم خوني‌ها به علل مختلف و پلي سيتمي‌ها؛
ب – گرانولوپوزيس شامل توليد ، تكامل ، مسير زندگي و تخريب گرانولوسيت‌ها در خون محيطي و مغز استخوان و عملكرد اين سلولها و بيماريهاي وابسته نظير لكوپني ، لكوسيتوز، لوسمي همراه با تظاهرات خون محيطي و مغز استخوان و نسوج و عيوب عملكرد اين سلولها در سندرم‌هاي مختلف؛
پ – پلاكت‌ها شامل توليد، بقا وتخريب با ساختمان طبيعي و غير طبيعي آنها به همراه بررسي سيستم انعقادي از جمله نقش ديواره عروق، فاكتورهاي انعقادي فيبرينوليز، پاتوژنز و مكانيسم اعمال انعقادي و ضدانعقادي در زمان سلامت و بيماري؛
ت – سيستم لنفاوي شامل چگونگي توليد لنفوسيت‌ها و پلاسماسل‌ها، لنفوسيت‌هاي خون محيطي، مورفولوژي و ساختمان گره‌‌هاي لنفاوي و طحال، چگونگي حركت و عملكرد ماكروفاژها، تظاهرات خوني بيماريهاي نسوج لنفاوي و شناخت بيماريهاي لنفاوي اوليه وعكس‌العمل اين بيماريها در خون محيطي و مغزاستخوان، شناخت بيماريهاي نئوپلاستيك نسج لنفاوي و لوسمي‌ها به همراه شناخت شاخص‌هاي سلولي آنها؛
ث – ايمونولوژي و بانك خون شامل بررسي گروههاي خوني ،توارث آنها، تكوين آنتي‌ژنها و توليد آنتي‌بادي‌هاي مربوط بيماريهاي هموليتيك وابسته به نوزادان و بزرگسالان همراه با چگونگي حضور و طرز بررسي آنتي‌بادي‌ها؛
ج – سيستم ايمني و سلولهاي مسؤول از نظر ساختمان و چگونگي عملكرد و شاخص اين سلولها به طور طبيعي و غير طبيعي .
2 – دستيار آسيب شناسي بايد در پايان دوره آموزشي تخصصي خود:
الف – بر اساس يافته‌هاي باليني، آزمايشهاي هماتولوژيك كافي را در هر يك از زمينه‌هاي فوق براي دستيابي به تشخيص قطعي طراحي نموده، در صورت لزوم به پزشك معالج پيشنهاد نمايد.
ب – بتواند بر اساس يافته‌هاي آزمايشگاهي موارد طبيعي وغير طبيعي را تشخيص داده، اهميت باليني آنها را بداند و بتواند بررسي‌هاي مناسب بيشتري را توصيه نمايد. براي مثال با در دست داشتن يك هموگلوبين كمتر از طبيعي بايد فهرستي از انواع و اشكال كم خوني‌ها را بر اساس خون محيطي واندكس‌هاي گلبولي را تهيه كند و روش افتراق آنها را از يكديگر بداند.
پ – ضمن اطلاع كافي از چگونگي آماده نمودن بيمار بتواند نمونه‌گيري از خون و مغز استخوان را انجام داده، نمونه بدست آمده را براي نگهداري و آزمايش آماده نمايد، و ضمن توانايي در انجام آزمايشهاي روزمره، وسايل و امكانات اين آزمايش اعم از دستي واتوماتيك را شناخته، مشكلات روشهاي اين آزمايش‌ها را تشخيص دهد ، تا در صورت لزوم قادر باشد روشهاي معيوب را اصلاح و كنترل نمايد.
ت – با اساس آزمايش‌ها و تكنولوژي‌هاي پيشرفته آشنا بوده، روشهاي مربوط را در طي دورههاي چرخشي در مراكز پيشرفته هماتولوژي آموخته باشد، به طوري كه در صورت فراهم آمدن امكانات بتواند آنها را راه‌اندازي نمايد و به هر حال بايد بتواند بركلية آزمايشهاي هماتولوژيك اعم از پيشرفته و معمول ، نظارت داشته نتايج حاصل از تفسير نموده و نقش و محدوديت هر يك را بداند.
ث – بتواند بر بانك خون نظارت كافي داشته باشد.
ج – در مورد روشهاي درست ثبت و گزارش نتايج آزمايي ها در بخشهاي هماتولوژي و بانك خون اطلاع وتجربه كافي حاصل نموده باشد.
چ – از دستورالعمل‌هاي هر يك از زمينه‌هاي هماتولوژي از جمله روشهاي نمونه‌برداري، پونكسيون مغز استخوان ، نگاهداري و انجام اين آزمايش‌ها اطلاع داشته، بتواند مطالب جديد ومطابق دانش روز را به دستور العمل‌هاي قبلي موجود در بخش اضافه نمايد.
فعاليتهاي عملي كه دستيار آسيب‌شناسي در حيطة هماتولوژي وهماتوپاتولوژي بايد فراگير در سه گروه زير جاي گيرد:
گروه I: آزمايشهايي كه بايد شخصاً قادر به انجام و نظارت بر انجام آن باشد.
گروه II: آزمايشهايي كه بايد توانايي نظارت بر انجام آن را داشته باشد.
گروه III: آزمايشهايي كه بايد ضمن توانايي تفسير، لزوم ارجاع، نحوة ارسال و مراكز ارجاع آن را بشناسد.
گروه I:
1 – هموگلوبين به روش شيميايي ( اعم از اسپكتروفتومتري يا اتوماتيك )
2 – هماتوكريت ؛
3 – شمارش گويچه‌هاي سفيد و سرخ به روش هموسيتومتري و اتوماتيك، و نيز تفكيك سلولهاي خوني؛
4 – شمارش پلاكت‌ها( مستقيم و اتوماتيك)؛
5 – محاسبة اندكس‌هاي گلبولی ؛
6 – شمارش رتيكولوسيت‌ها؛
7 – آماده كردن و رنگ آميزي اسمير خون به روشهاي رومانوفسي و نيز رنگ آهن؛
8 – ثبوت و رنگ آميزي اسمير مغز استخوان ( رايت، گيمسا، آهن)؛
9 – بررسي مورفولوژي سلولهاي خوني در مغز استخوان و خون محيطي، و بررسي آهن مغز استخوان؛
10 – اندازه‌گيري سديمان گويچه‌هاي سرخ؛
11 – آزمايش سلولهاي LE و بررسي فاكتور ضد هسته‌اي و آنتي بادي هتروفيل؛
12 – رنگهاي اختصاصي براي اجسام هاينز ، هموگلوبين H و هموگلوبين F، رنگ سودان سياه ، پاس، پراكسيداز ، آلكالن فسفاتاز و NBT؛
13 – آزمايش شكنندگي اسموتيك ؛
14 – آزمايش سيكلينگ براي آنمي داسي شكل ؛
15 – كومبز مستقيم و غير مستقيم ( آنتي‌بادي‌هاي سر و گرم، ناكامل و كامل )؛
16 – بررسي هموگلوبين پلاسما و ادرار؛
17- بررسي كمي هموگلوبين F؛
18 – بررسي پروتئين بنس – جونز (B.J)
19 – زمان سيلان و انعقاد
20 – زمان ترومبوپلاستين پارسيل فعال؛
21 – زمان پروترومبين ، ترومبين و ژنراسيون ترومبوپلاستين؛
22 – زمان حل شدن لختة فيبرين؛
23 – اندازه‌گيري FDP و فيبرينوژن.
24 – آزمايشهاي اتوهموليز؛
25 – انجام آزمايش گلوكز – 6 فسفات دهيدروژناز.
گروه II:
1 – الكتروفورز هموگلوبين به روش استات سلولز يا ژل آگار و هموگلوبين A2 به روش كمي؛
2 – آزمايش Ham و سوكروز در PNH؛
3 – اندازه‌گيری متهموگلوبين و سولفهمو گلوبين؛
4 – اندازه گيري فريتين سرم؛
5 – بررسی فاكتورهاي انعقادی مخصوصاً فاكتور8؛
6 – بررسی ويتامين B12، اسيد فوليك، فاكتور داخلي و آنتی بادی آن؛
7 – آزمايش شيلينگ،
8 - الكتروفورز و ايمونوالكتروفورز ادرار؛
9 – انجام آزمايش پيرووات كيناز،
گروه III:
1 – آزمايشهاي فونكسيونل پلاكت‌ها( چسبندگي، فاكتور3، اگريگاسيون ، آدرنالين، كلاژن رسيتوستين)؛
2 – بررسي رسپتورهاي لنفوسيت‌ها و منوسيت‌ها توسط گيرنده‌هاي ايمونولوژيك آنها؛
3 – آزمايشهاي كينتيك گويچه‌هاي سرخ و سفيد؛
4 – بررسي هموگلوبين‌هاي بي‌ثبات
5 – فلوسيتومتری.
دستياری.
تشكيلات سازماني
الف- دانشكده پزشكي
1-هر برنامه دستياري رشتة .... بايد تحت سرپرستي دانشكدة پزشكي يكي از دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كشور باشد. موارد استتثنا از اين بند توسط كميسيون برنامه ريزي و ارزشيابي به صورت موردي بررسي و براي تصويب به شوراي آموزش پزشكي و تخصصي ارايه خواهد شد. هر دانشكده پزشكي ميتواند يك يا چند برنامة دستياري را در اين رشتة تخصصي تحت پوشش قرار دهد.
2- ضروري است دانشكدة مذكور:
الف- برنامه (هاي) دستياري را تحت پوشش گروه آموزشي رشتة .... اجرا نمايد.
ب- هيأت علمي، امكانات و منابع مالي مورد نياز براي امور آموزشي، درماني و پژوهشي و تسهيلات رفاهي دستياران را، كه براي اخذ مجوز هر برنامة دستياري لازم مي‌باشند، تأمين نمايد.
3- لازم است مدير گروه در هر يك از برنامه(هاي) دستياري يك نفر را به پيشنهاد اعضاي هيأت علمي برنامة مذكور به عنوان مدير برنامة دستياري منصوب نمايد. فرد مذكور در برابر مدير گروه پاسخگو است. مدير گروه ميتواند در برنامة دستياري كه خود در آن حضور دارد،فرد ديگري را به عنوان مدير برنامة دستياري معرفي كند. مدير برنامه وظايف خود را در بخشهاي تحت پوشش برنامه دستياري، از طريق رييس اين بخشها به انجام مي‌رساند.
4- لازم است دانشكدة پزشكي، در صورت تغيير هر يك از مديران برنامههاي دستياري، از طريق معاونت آموزشي دانشگاه، كميتة تدوين و ارزشيابي برنامههاي دستياري رشتة مربوطه را حداكثر ظرف يك ماه مطلع نمايد.
ب- مراكز آموزشي
1- برنامة دستياري ميتواند به طور كامل در يك يا چند مركز آموزشي اجرا شود. در صورت كافي نبودن امكانات مراكز آموزشي دانشگاهي، دانشكده پزشكي ميتواند با كسب موافقت شوراي آموزشي دانشگاه از امكانات مراكز دولتي و غير دولتي غير دانشگاهي استفاده نمايد.
2- لازم است در مورد هر يك از مراكز آموزشي، موافقت گروه آموزشي مربوط، شوراي آموزشي دانشكدة پزشكي و شوراي آموزشي دانشگاه در اين زمينه موجود باشد. در مورد مراكز غير دانشگاهي موافقت رسمي بالاترين مسؤول آن مركز ضروري است.
3- لازم است در مورد هر يك از مراكز موضوع بند 2 ، موارد زير مشخص باشدك
الف- عنوان و نوع مركز آموزشي ( بيمارستان، مركز تحقيقات، مركز خدماتي- درماني)
ب- مدت زمان حضور دستياران در مراكز آموزشي مزبور
پ- مسؤول آموزش دستياران در مركز آموزشي
ت- اهداف آموزشي در نظر گرفته شده براي طي دوره در آن مركز
ث- وظايف ومسؤليتهاي دستياران در مركز آموزشي
ج- در صورتي كه در مركز آموزشي مزبور، دستياران برنامههاي دستياري ديگري نيز به طور همزمان آموزش مي‌بينند، لازم است نوع رابطة دستياران با يكديگر در ارتباط با فعاليتهاي آموزشي و مراقبت از بيماران دقيقاً مشخص باشد.
لازم است مواردفوق به اطلاع دستياران و اعضاي هيأت علمي مربوطه برسد.
4-لازم است نيروي انساني و امكانات به كار گرفته شده در هريك از مراكز آموزشي مشاركت كننده در برنامة دستياري براي تأمين اهداف آموزشي در نظر گرفته شده براي آن مركز، براساس ضوابط برنامة دستياري مربوطه كافي باشد.
5- لازم است در مورد چرخش‌هاي دستياران در گروههاي آموزشي ديگر نيز موارد بند 2و 3و 4 رعايت شوند.
6- مجموع چرخش‌هاي دستياران در مراكز آموزشي غير وابسته به دانشگاه علوم پزشكي ارايه دهندة برنامة دستياري نبايد بيش از ...... ماه باشد.
ج- كاركنان برنامه
مدير برنامة دستياري و اعضاي هيأت علمي، مسؤول اجراي برنامه مي‌باشند. اين مسؤوليت‌هاي شامل امور مربوط به آموزش، نظارت، ارزيابي و ارتقاي دستياران، مراقبت از بيماران، فعاليتهاي دانش پژوهي، و ثبت و نگهداري مدارك مربوط به مجوز برنامه مي‌باشد.
الف- مدير برنامه دستياری
1- لازم است يك نفر از اعضاي هيأت علمي هر برنامه به عنوان مدير برنامة دستياري، زير نظر گروه آموزشي رشتة ..... مسؤوليت برنامه را بر عهده داشته باشد. اين فرد به پيشنهاد اعضاي هيأت علمي برنامه و توسط مدير گروه منصوب ميگردد.
2- دورة فعاليت مدير برنامه دو سال و انتخاب مجدد وي بلامانع مي‌باشد.
1- شرايط :
لازم است مدير برنامه:
الف- داراي دانشنامة تخصصي معتبر در ايران، در رشتة .... باشد.
ب- عضو هيأت علمي آموزشي يكي از مراكز آموزشي مشاركت كننده در برنامة دستياري باشد.
پ- از توانايي و تجربة باليني، آموزشي، پژوهشي و اجرايي لازم و مستند برخوردار باشد( تعيين معيارها بر عهدة كميتة تدوين و ارزشيابي مي‌باشد)
2- مسؤوليت ووظايف
الف- اختصاص دادن وقت كافي جهت انجام وظايف محوله وحصول اطمينان از تحقق اهداف آموزشي برنامة دستياري
ب- نظارت و سازماندهي برنامة آموزشي؛ از جمله اين موارد عبارتند از :
- مشخص كردن اهداف آموزشي براي هر يك از سال‌هاي آموزشي، چرخش‌هاي اصلي يا ديگر دورههاي برنامة دستياري ( بر اساس اهداف آموزشي اصلي تهيه شده توسط كميتة تدوين و ارزشيابي) ضروري است متن مذكوردر اختيار كلية دستياران واعضاي هيأت علمي قرار گيرد؛
- هدايت و نظارت بر تمامي فعاليتهاي آموزشي در كلية مراكز آموزشي مشاركت كننده در برنامة دستياري، از جمله تنظيم جدول زمان بندي چرخش دستياران، سخنراني‌ها و كنفرانس‌هاي آموزشي مراكز آموزشي مختلف؛
- تهيه شرح وظايف و مسؤوليت‌هاي دستياران و سلسله مراتب نظارتي ايشان در فعاليتهاي آموزشي و پژوهشي مختلف به شكل واضح و روشن، با همكاري اعضاي هيأت علمي اين رشته. لازم است متن مذكور دراختيار كليه كاركنان برنامه قرار گيرد. ضروري است مدير برنامه و ساير اعضاي هيأت علمي بر اساس اين متن به نظارت بر عملكرد دستياران بپردازند؛
- ارزيابي دستياران و برنامة دستياري در كلية مراكز آموزشي مشاركت كننده در برنامة دستياري؛
- مشاركت در ارزيابي اعضاي هيأت علمي برنامة دستياري در كلية مراكز آموزشي مشاركت كننده در برنامة دستياري مناسب است مدير برنامه با راه اندازي كميته‌هاي مربوط كه با شركت اعضاي هيأت علمي و دستياران تشكيل مي‌شود نسبت به نظارت و سازماندهي برنامة آموزشي اقدام نمايد.
پ- پيشنهاد و پيگيري استخدام اعضاي هيأت علمي جديد متناسب با نياز برنامة دستياري با موافقت گروه آموزشي
ت- شركت درفعاليت‌هاي آموزشي، باليني، و دانش پژوهي
ث- فراهم كردن امكانات لازم براي دستياران شركت كننده در فعاليتهاي دانش پژوهي
ج- حصول اطمينان از اجراي صحيح مقررات آموزشي، پژوهشي وانظباطي
چ- تهية گزارش از برنامة دستياري به درخواست كميتة تدوين و ارزشيابي، كه لازم است قبلاً به تأييد مدير گروه برسد.
ح- مطلع ساختن كميته تدوين و ارزشيابي از تغييرات عمده در برنامة دستياري، به ويژه هر گونه تغيير در تعداد اعضاي هيأت علمي، تعداد وتنوع بيماران و مراكز آموزشي، تعداد دستياران ( ناشي از تمديد دوره يا انصراف دستياران)، و هر گونه تغيير در برنامة چرخش‌هاي دستياران.
ب- اعضاي هيأت علمي
1- تعداد مورد نياز:
ضروري است به منظور آموزش و نظارت بر عملكرد دستياران، حداقل.... نفر عضو هيأت علمي واجد صلاحيت در برنامه حضور داشته باشند.
شرايط
لازم است اعضاي هيأت علمي:
الف- داراي دانشنامة تخصصي معتبر در ايران در رشتة..... يا مدارك معتبر در ايران در رشتههاي ديگر مرتبط ومورد نياز برنامة دستياري باشند.
ب- عضو هيأت علمي آموزشي يكي ازمراكز آموزشي مشاركت كننده در برنامه باشند.
پ – از توانايي‌هاي آموزشي،باليني و دانش پژوهي لازم برخوردار باشند.( تعيين معيارها بر عهده كميته تدوين و ارزشيابي مي‌باشد)
3 – وظايف
لازم است اعضاي هيأت علمي:
الف- در زمينه تدوين و اجراي برنامه آموزشي، نظارت بر دستياران، ارزيابي و ارتقاي ايشان، فعاليتهاي دانش پژوهي و مراقبت از بيماران، با مدير برنامة دستياري همكاري نمايند.
ب – از اهداف آموزشي برنامه پيروي كنند.
پ – مدت زمان كافي براي آموزش و نظارت بر عملكرد دستياران اختصاص دهند.
ت – در آموزش دستياران و نظارت بر عملكرد ايشان مشاركت فعال داشته باشند.
ث – در جهت ارتقاي توانايي‌هاي آموزش باليني و تدريسي خود تلاش نمايند، از جمله در برنامههاي آموزشي كه توسط مراجع ذي‌ربط به اين منظور برگزار ميگردد ، شركت كنند.
ج – در جهت ارتقاي دانش تخصصي خود و به روز نگهداشتن آن تلاش كنند.
چ – در فعاليتهاي دانش پژوهي شركت نمايند.
( كميته تدوين و ارزشيابي در صورت صلاحديد ميتواند در هر يك از موارد فوق معيارهاي لازم را تعيين نمايد).
پ – ساير كاركنان برنامه دستياري
ضروري است برنامه دستياري، افراد متخصص، فني و كاركنان ديگري را ، كه براي امور اداري- اجرايي و هدايت آموزش برنامه دستياري مورد نياز است، در چارچوب ضوابط و مقررات در اختيار داشته باشد.
IV – مقررات مربوط به دستياران
الف – پذيرش دستيار
1 - انتخاب دستياران
پذيرش دستيار در هر برنامه دستياري رشته ... از طريق آزمون پذيرش دستيار، كه توسط دبيرخانه شوراي آموزش پزشكي و تخصصي و بر اساس مقررات و روشهاي مصوب برگزار مي‌شود، صورت ميگيرد.
2 – ظرفيت پذيرش دستيار
الف – حداكثر ظرفيت پذيرش دستيار در هر برنامه رشته.... توسط كميته تدوين و ارزشيابي تعيين و به تصويب كميسيون مي‌رسد . حداكثر ظرفيت پذيرش دستيار بر اساس تعداد و توانايي‌هاي علمي و حرفه‌اي اعضاي هيأت علمي ، تعداد و تنوع بيماران، و منابع و امكانات مراكز آموزشي مربوطه تعيين ميگردد.
ب – با هدف تأمين محيط بحث و گفتگو، و تباديل اطلاعات و تجربيات در بين دستياران لازم است حداقل ظرفيت پذيرش دستيار در هر يك از برنامههاي دستياري رشته .... نفر باشد.
پ - تعيين و توزيع ظرفيت پذيرش دستيار رشته ... در هر سال تحصيلي توسط دبيرخانه شوراي آموزش پزشكي و تخصصي، بر اساس درخواست دانشگاه، بررسي‌هاي انجام شده در زمينه نياز كشور به متخصصان اين رشته و با نظرخواهي از كميته تدوين و ارزشيابي برنامههاي دستياري اين رشته انجام مي‌شود. ضروري است ظرفيت پذيرش اعلام شده براي هر يك از برنامههاي دستياري از حداكثر تعداد ظرفيت مصبو كميسيون برنامه‌ريزي و ارزشيابي براي آن برنامه تجاوز ننمايد .
ب – نظارت
1 – ضروري است كلية خدمات ارايه شده به بيماران ، تحت نظارت مناسب اعضاي هيأت علمي ( برحسب نوع خدمات ارايه شده و توانايي‌هاي دستيار) باشد.
2 – دستياران بايد امكان دسترسي سريع به پزشكان ناظر خود ( اعم از هيأت علمي يا دستياران مافوق) را داشته باشند .
پ – ساعات و شرايط كار
1 – مقتضي است ساعات كار و كشيك‌هاي موظف دستياران به نحوي تنظيم شود كه در آموزش دستياران و ارايه مراقبت و خدمات پزشكي مناسب به بيماران اختلال ايجاد ننمايد.
2 – مقتضي است تعداد كشيك موظف دستياران به نحوي تنظيم گردد كه به طور معمول از دوازده كشيك در ماه تجاوز ننمايد .
3 – ضروري است امكانات لازم براي استراحت و تغذيه دستياران در ساعات كار فراهم باشد.
ت – واگذاري تدريجي مسؤوليت به دستياران
1 – ضرروي است برنامة دستياري شرايطي فراهم كندن تا دستياران به موازات كسب تجربه و پيشرفت در دورة آموزشي، مسؤوليت بيشتري در مورد مراقبت از بيماران و ارايه خدمات پزشكي بر عهده گيرند.
2 – روند واگذاري تدريجي مسؤوليت بايد به گونه‌اي باشد كه دستياران در پايان دوره تحصيل بتوانند مستقلاً به طبابت در حيطة تخصصي رشته..... بپردازند.
ث - مقررات مربوط به حضور دستياران ديگر ( ميهمان ، رشتههاي ديگر ، تكميلي تخصصي و فوق‌تخصصي)
چنانچه برنامه آموزش دستياري رشتة... همراه با ساير برنامههاي آموزشي ارايه شود، برنامههاي مذكور نبايد تأثير سويي بر كيفيت آموزش دستياران دوره تخصصي داشته باشند.
ج – آموزش به دانشجويان پزشكي و ساير دستياران
مقتضي است دستياران در آموزش دانشجويان گروه پزشكي و ساير دستياران شركت داشته باشند .
چ – ارتقاء گواهينامه و دانشنامه
1 – لازم است هر يك از دستياران در طول دورة دستياري نسبت به اجراي يك پروژه تحقيقاتي به عنوان پايان‌نامه دورة تخصصي ،تحت نظارت اعضاي هيأت علمي برنامه اقدام نمايند .
2 – دستياران جهت ارتقاء و دريافت گواهينامه / و يا دانشنامه تخصصي ملزم به شركت در آزمون ارتقاي سالانه و آزمون دانشنامه تخصصي كه توسط دبير خانة شوراي آموزشي پزشكي و تخصصي و براساس مقررات و روشهاي مصوب برگزار ميگردد هستند.
V – امكانات و منابع
الف – فضا و تجهيزات آموزشي
( كميتة تدوين و ارزشيابي هر رشته بر اساس شرايط و ويژگي‌هاي رشته خود اين قسمت را مشخص مي‌كند)
ب – امكانات بخشها ، درمانگاه‌ها و ساير تسهيلات باليني
( كميتة تدوين و ارزشيابي هر رشته بر اساس شرايط و ويژگي‌هاي رشتة خود اين قسمت را مشخص مي‌كند.)
پ - تعداد و تنوع بيماران
( كميتة تدوين و ارزشيابي هر رشته بر اساس شرايط و ويژگي‌هاي رشتة خود اين قسمت را مشخص مي‌كند )
ت – ساير بخشهاي لازم
( كميتة تدوين و ارزشيابي هر رشته بر اساس شرايط و ويژگي‌هاي رشتة خود اين قسمت را مشخص مي‌كند).
ث – امكانات جانبي
1 – كتابخانه
الف – لازم است دستياران به كتابخانه دانشكده پزشكي مطابق با ضوابط مؤسسات آموزش تخصصي دسترسي داشته باشند.
ب – ضروري است دستياران در هر بيمارستان يا مجتمع بيمارستاني آموزشي به كتابخانه‌اي كه داراي كتب و مجلات تخصصي روزآمد لازم براي آموزش آنان مي‌باشد، به آساني دسترسي داشته باشند. ضروري است اين كتابخانه داراي سيستم بازيابي الكترونيك اطلاعات ( از قبيل مدلاين يا اينترنت ) باشد.
پ – ضروري است كتابخانه يا مجموعه‌اي از كتابهاي مرجع و تخصصي پزشكي لازم در كشيك‌هاي و ايام تعطيل در اختيار دستياران باشد.
2- مدارك پزشكي
الف – لازم است مراكز آموزشي مجري برنامههاي دستياري داراي سيستم بايگاني براي كلية بيماران سرپايي و بستري باشند . ضروري است بايگاني بيماران بستري داراي سيستم كدبندي بر اساس يكي از سيستم‌هاي بين‌المللي باشد.
ب – لازم است سيستم بايگاني پرونده‌هاي بيماران به گونه‌اي سازماندهي شود كه امكان دسترسي سريع و آسان به پرونده‌ها وجود داشته باشد.
پ – مناسب است سيستم مدارك پزشكي رايانه‌اي در مراكز آموزشي مجري برنامههاي دستياري اجرا شود.
برنامه آموزشي
الف – اهداف و طرح برنامه
1 – هر برنامة دستياري ميتواند بر اساس شرايط و امكانات آموزشي خاص خود ، علاوه بر اهداف آموزشي اصلي كه توسط كميتة تدوين و ارزشيابي برنامههاي دستياري رشته .... با همكاري اعضاي هيأت علمي برنامههاي دستياري مربوطه تهيه مي شود، اهداف آموزشي ديگري را در برنامه بگنجاند . اين اهداف آموزشي اضافي بايد به گونه‌اي باشد كه از نظر محتوا و اهداف آموزشي اصلي برنامه، به آموزش دستياران لطمه نزند.
2 – ضروري است مدير و اعضاي هيأت علمي برنامه دستياري به اهداف آموزشي برنامه خود پاي بند باشند.
3 – ضروري است تمام اجزاي آموزشي برنامه دستياري بر اساس اهداف برنامه سازماندهي شوند.
محتواي آموزشي
( كميته تدوين و ارزشيابي هر رشته بر اساس شرايط و ويژگي‌هاي رشتة خود اين قسمت را مشخص مي‌كند)
ب – اجزاي باليني
(كميته تدوين و ارزشيابي هر رشته بر اساس شرايط و ويژگي‌هاي رشته خود اين قسمت را مشخص مي‌كند.)
پ – اجزاي تدريسي
(كميتة تدوين و ارزشيابي هر رشته بر اساس شرايط و ويژگي‌هاي رشتة خود اين قسمت را مشخص مي‌كند )
ت – تحقيقات و فعاليتهاي دانش‌پژوهي
1 – ضروري است آموزش پزشكي تخصصي در محيط پرسشگري و دانش پژوهي ارايه شود تا دستياران در چنين محيطي ضمن افزودن بر آگاهي‌هاي خود ، بر اساس پزشكي مبتني بر شواهد ، روش نقد يافته‌هاي حاصل از پژوهش‌هاي علمي را فراگرفته و عادت به پرسشگري را به عنوان يك رسالت حرفه‌اي ، در خود ايجاد نمايند.
2 – مسؤوليت ايجاد و حفظ محيط دانش پژوهي بر عهدة دانشكده پزشكي و اعضاي هيأت علمي است. ضروري است مجموعه هيأت علمي به طور گسترده در فعاليتهاي دانش پژوهي شركت كنند . اين فعاليتها در برگيرنده موارد زير است:
الف – شركت فعال در بحثها ، راندها و كنفرانس‌هاي باليني ، به صورتي كه زمينه ارتقاي روحيه دانش پژوهي را فراهم سازد .
ب – شركت در ژورنال كلاب و كنفرانس‌هاي پژوهشي؛
پ – شركت فعال در انجمن‌هاي علمي و تخصصي ملي و بين المللي ، به خصوص به شكل ارايه مقاله در كنفرانس‌هاي مربوطه؛
ت – انتشار مقاله در مجلات معتبر؛
ث – شركت در تحقيقات، به خصوص پروژه‌هايي كه نتايج آنها قابل ارايه در همايش‌هاي علمي ملي و بين‌المللي باشند ؛
ج – اراية مشاروه به دستياران شركت كننده در پروژه‌هاي تحقيقاتي و كمك به اجراي آنها ( به طور مثال طراحي پروژه)؛ پژوهشي، مجامع علمي و تخصصي ، و پروژه‌هاي تحقيقاتي فعالانه شركت نمايند.
4 – ضروري است دستياران در سال اول دوره دستياري، دورههاي آموزشي پژوهش را بگذرانند.
ث – ساير برنامههاي دستياري لازم
( كميتة تدوين و ارزشيابي هر رشته بر اساس شرايط و ويژگي‌هاي رشتة خود اين قسمت را مشخص مي كند)
ارزيابي دروني
الف – ارزيابي دستياران
1 – ضروري است دانش نظري، مهارتها و قضاوت باليني ، و خصوصيات فردي – حرفه‌اي دستياران به طور منظم مورد ارزيابي قرار گيرد.
2 – لازم است ارزيابي دانش نظري از طريق آزمون كتبي يا شفاهي، كه در طول سال تحصيلي توسط هيأت علمي برنامه برگزار ميگردد، انجام شود.
3 – ضروري است ارزيابي مهارتها و قضاوت باليني، و خصوصيات فردي – حرفه‌اي دستياران از طريق فرمهاي ارزيابي درون دانشگاهي و بر اساس مقررات و روشهاي مصوب، كه توسط دبيرخانة شوراي آموزش پزشكي و تخصصي آماده مي‌شوند ، انجام گردد.
4 – لازم است در برنامة دستياري، گزارشي از مجموعة ارزيابي هر يك از دستياران تهيه و در پرونده وي نگهداري شود و نتيجة آن در هر مرحله ارزيابي به اطلاع دستيار مربوطه برسد.
ب – ارزيابي اعضاي هيأت علمي در برنامه دستياري
1 – ضروري است مدير برنامه فعاليت اعضاي هيأت علمي را در برنامه دستياري به طور منظم ( حداقل سالي يكبار ) مورد ارزيابي قرار دهد. مقتضي است ارزيابي اعضاي هيأت علمي شامل توانايي و تعهد آموزشي، حضور فيزيكي موثر ، و همچنين دانش باليني ، ارايه خدمات درماني و فعاليتهاي دانش پژوهي آنان باشد.
2 – ضروري است در ارزيابي اعضاي هيأت علمي از نظرات دستياران ، كه به صورت مكتوب و محرمانه جمع آوري ميگردد، نيز استفاده شود.
3 – ضروري است مدير گروه خلاصه‌اي از ارزيابي‌هاي انجام شده در مورد هر يك از اعضاي هيأت علمي را در اختيار وي قرار دهد.
پ – ارزيابي برنامه
1 – ضروري است اعضاي هيأت علمي كارآيي آموزشي برنامة دستياري خود را در اجراي ضوابط و تأمين اهداف آموزشي تعيين شده توسط كميته تدوين و ارزشيابي رشتة مربوطه به طور سيستماتيك مورد ارزيابي قرار دهند.
2 – ضروري است در ارزيابي فوق از نظرات دستياران كه به صورت مكتوب و محرمانه جمع‌آوري ميگردد، نيز استفاده شود.
3 – ضروري است هيأت علمي ضمن برگزاري جلسات ادواري منظم ( حداقل سالي يك بار) نسبت به بازنگري و بررسي ميزان كارآيي برنامه، و اصلاح آن در جهتت دستيابي به اهداف آموزشي اقدام نموده، پيشنهادهاي اصلاحي خود را در مورد اهداف آموزشي به كميته تدوين و ارزشيابي اعلام كند. مقتضي است حداقل يك نماينده از دستياران در اين بررسي‌ها شركت داشته باشد. ضروري است صورت جلسات و تصميمات اتخاذ شده ثبت و نگهداري شود.
4 – ضروري است مدير گروه با مشاركت اعضاي هيأت علمي نحوه استفاده از منابع موجود، نقش هر يك از مراكز آموزشي مشاركت كننده، حمايت مالي و اجرايي از برنامه، تعداد و تنوع بيماران ، عملكرد مدير برنامه و اعضاي هيأت علمي ، و كيفيت نظارت بر دستياران را ارزيابي نمايد.
5 – لازم است مدير برنامه نتايج حاصل از اين ارزيابي را از طريق مدير گروه ، به اطلاع دانشكدة پزشكي و از طريق دانشگاه علوم پزشكي به اطلاع كميتة تدوين و ارزشيابي برنامههاي دستياري مربوطه برساند و براي رفع كاستي‌هاي موجود در برنامة دستياري اقدام نمايد.
ضوابط عمومي برنامههاي دستياري پس از تصويب ضوابط برنامه دستياري هر يك از رشتههاي تخصصي در شوراي آموزش پزشكي و تخصصي و انقضاي مهلت در نظر گرفته شده، در رشته مذكور لازم‌الاجرا مي‌باشد.
نگارش پروپوزال ارشد و دکتری
هدف از نگارش پروپوزال در عین ساده بودن بسیار حساس و با اهمیت است، اما بیاید آن را با بیان یک مثال برای شما آشکار کنیم. فرض کنید شما یک سرمایه گذار هستید و شخصی به شما مراجعه کرده و تصمیم دارد یک کسب و کار را راه اندازی کند. آیا هر پیشنهادی که به شما بدهد را قبول کرده و سرمایه خودتان را به او می دهید؟ آیا پیشنهاد کاری او انجام شدنی است یا خیر؟ آیا پیشنهاد کاری او نتیجه مطلوبی برای شما خواهد داشت و سود مناسبی به شما خواهد رساند یا خیر؟ اگر شما بدون توجه به این سوالات پیشنهاد فرد را قبول کرده و سرمایه گذاری را انجام دهید، ممکن است شانس موفقیت بسیار اندکی داشته باشید. برای این منظور قبل از قبول درخواست سرمایه گذاری از وی می خواهید که یک طرح کسب و کار را ارائه کرده تا دریابید که پروژه تا چه اندازه قابل انجام و سودده است.پروپوزال در حالت صنعتی و دانشگاهی نیز همین نقش را داشته و هدف آن متقاعد کردن مخاطب در مورد اهمیت و کاربردی بودن یک پژوهش یا پروژه است.
به طور کلی روش های مختلفی برای نگارش پروپوزال وجود دارد ولی تنها یک روش استاندارد منجر به دستیابی به نتیجه مطلوب می شود. بر اساس این روش شما می توانید بخش های مختلف یک پروپوزال را به صورت کاملا منطقی و دقیق در کنار هم قرار داده و نتیجه مناسبی را بدست آورید. در همین راستا سعی می کنیم به شما بیاموزیم که چگونه یک پروپوزال خوب و کاربردی بنگارید.
دانشمند روانشناس، مارتین ای پی سلیگمن برای شناخت درماندگی آزمایشی انجام داد که منجر به برنده شدن نوبل روانشناسی توسط وی شد.
ایشان ۲۰ سگ شیانلو را از ابتدای نوزادی درون یک قفس تربیت کرد به طوری که سگها در صورت نیاز پدال موجود در قفس را می
فشردند و بیرون می رفتند و پس از دستشویی کردن باز می گشتند.
ایشان پس از تربیت این سگ ها، آن ها را به دو قفس و در هر قفس ۱۰ قلاده تقسیم نمود. سپس درب قفس ( آزمایش)B را جوش
داد و ۳۰ روز، روزی ۳ بار به قفس B شوک الکتریکی می داد. سگهای قفس B در روزهای اول در زمان شوک بخاطر قفل بودن درب
خودشان را به میله های قفس میزدند و خونی و زخمی نتیجه ای نمی گرفتند . اما پس از چند روز سگها فهمیدند که با تلاش موفق
نمی شوند بجز اینکه زخمی شده و رنج زیاد می کشند. آنها یاد گرفتند که در زمان شوک در جای خود بایستند زیرا دست کم از زخمی
شدن در امان بودند.
سلیگمن در انتهای آزمایش درب قفس را شکست و آنها را به سگهای قبلی قفس A ( گواه) ملحق نمود ؛ همان قفس سالم که با
فشار اهرم درب باز می شد.
سپس شوک الکتریکی داد. فکر می کنید چه اتفاقی افتاد؟؟
تمام ۱۰ سگ گواه اهرم را فشار داده و بیرون آمدند اما سگهای ( آزمایش) در سرجایشان ایستاده و حرکت نکردند.
او بزرگترین نظریه قرن را ارائه کرد، یعنی (درماندگی آموخته شدنی است)
بدین معنا که موجودات یاد می گیرند بدبخت زندگی کنند.
نگارش و تهیه یک پروپوزال خوب یک فرآیند زمان بر و تخصصی است که علاوه بر دانش در حوزه موضوع تحقیق به تسلط بالا نسبت به ساختار علمی تحقیق نیز نیاز دارد. پژوهشگری که اطلاعات کافی در مورد بخش ها تشکیل دهنده یک پروپوزال یا استانداردهای نگارشی آن نداشته باشد حتی در صورت داشتن تخصص بالا در حوزه تحقیق، نمیتواند پروپوزال مطلوبی را ارائه نماید. آماده سازی یک پروپوزال با کیفیت و قوی می تواند تا جای ممکن فرآیند های مرتبط به آن یعنی تاییده دانشگاه یا موسسه، آماده سازی پایان نامه یا رساله، تهیه گزارش کار پروژه و غیره را تسهیل نماید. برای این منظور در این مطلب سعی میکنیم شما را با بایدها و نبایدهای نگارش پروپوزال آشنا کنیم تا به واسطه آن بتوانید یک پروپوزال با کیفیت و قوی ارائه نمایید.
پروپوزال صنعتی و تجاری - مفهوم پروپوزال
پروپوزال برگرفته از واژه Propose در زبان انگلیسی و به معنای پیشنهاد دادن است و هدف از نگارش آن ارائه یک طرح تحقیقاتی یا عملیاتی برای یک موسسه یا سازمان می باشد. بر اساس تعریف ارائه شده توسط دانشنامه ویکی پدیا، پروپوزال سندی است که در آن یک طرح پژوهشی و یا تحقیقاتی پیشنهاد شده و هدف آن جذب حمایت یک موسسه یا سازمان می باشد. شاید بتوان گفت این تعریف تا حد بسیار زیادی صحیح است، چرا که در واقع پروپوزال انواع مختلفی دارد و تنها جنبه دانشگاهی آن مطرح نیست و معمولا سرمایه گذاران و مدیران قبل از شروع یک کسب و کار از متقاضیان درخواست نوعی پروپوزال یا طرح کسب و کار می کنند. حتی در مثال پروپوزال آکادمیک نیز، دانشجو بدون تایید دانشگاه و اساتید راهنما و مشاور نمیتواند پروپوزال را به مرحله پایان نامه یا رساله دکتری برساند. بنابراین مفهوم پروپوزال علاوه بر پیشنهاد یک موضوع، ماهیت جذب حمایت یک موسسه را نیز در بر می گیرد. شاید مناسبترین مفهوم برای پروپوزال توسط پایگاه علمی ویکی پدیا ارائه شده باشد، اما علاوه بر مفهوم پروپوزال باید به چند نکته بسیار مهم پیش از اقدام به نگارش پروپوزال دقت کنیم، این موارد عبارتند از:
پروپوزال ها معمولا انواع مختلفی داشته و هر کدام از آنها بسته به نیاز متقاضی یا موسسه مورد نظر می تواند ساختار متنوعی داشته باشد. برای مثال پروپوزال های صنعتی ممکن است بنا بر درخواست سرمایه گذار بخش های جدیدی مانند بودجه بندی، زمان اجرای پروژه، تیم اجرایی پروژه و ابزار پیاده سازی به آن اضافه و بخش هایی مانند روش تحقیق یا ادبیات موضوع به کلی حذف شوند. اما در مقابل در پروپوزال دانشگاهی معمولا سختگیری چندانی در مورد جدول زمانبندی و بودجه بندی وجود ندارد و تاکید زیادی بر بخش ادبیات موضوع و متودولوژی می شود. ولی به طور کلی تمامی پروپوزال ها از یک سری بخش های یکسان و مشابه تشکیل شده اند که می توان آنها را به صورت زیر دسته بندی کرد.
پژوهشگران اندکی هستند که درک کاملی از اهمیت پروپوزال داشته باشند و بتوانند اصول اساسی و استاندارد تحقیق را مبنای پروپوزال نویسی قرار دهند. در ساده ترین حالت اگر شما پروپوزال خوبی نگارش کنید می توانید اطمینان داشته باشید که یک تحقیق باکیفیت و کاربردی خواهید داشت. و در مقابل چنانچه پروپوزال شما از کیفیت پایینی برخوردار باشد می توان گفت که پژوهش مفیدی حاصل نخواهد شد. کلیدی ترین اهمیت نگارش پروپوزال این است که یک مشکل را در جامعه شناسایی کرده و راه حلی کاربردی برای آن ارائه می نماید. اما نگارش پروپوزال از جنبه های دیگر نیز اهمیت داشته و میتواند به پژوهشگر کمک کند. به طور کلی اهمیت پروپوزال در چند بخش کلی قابل دسته بندی است که عبارتند از:
academic proposal پروپوزال دانشگاهی
یک پروپوزال دانشگاهی با هدف تجزیه و تحلیل یک موضوع علمی و مطرح کردن فرضیاتی مرتبط با آن تهیه می شود. بطور معمول پروپوزال دانشگاهی قبل از نگارش تز دکتری و یا پایان نامه ارشد توسط دانشجو به اساتید مشاور و راهنما ارائه شده تا بواسطه آن اطلاعات بنیادینی در ارتباط با موضوع تحقیق در اختیار اساتید قرار بگیرد. واژه پروپوزال (Proposal) در ترجمه انگلیسی به معنای پیشنهاد دادن است و این واژه در معنای دانشگاهی به طرح پیشنهادی در مورد یک موضوع علمی اشاره دارد.
اولین گام در نوشتن یک پروپوزال خوب این است که به خاطر داشته باشید که نوعی قرارداد بین خودتان و یک موسسه یا یک دانشگاه را نگارش می کنید. منظور از قرارداد این است که شما باید با جلب نظر مخاطب بتوانید توافق وی را برای انجام پژوهش جلب کنید واین به منزله یک قرارداد بین شما و موسسه مورد نظر است. زمانی که هیئت علمی دانشگاه و یا شخص سرمایه گذار در یک شرکت پس از انجام بررسی های اولیه در نهایت پروپوزال شما را رد می کنند یعنی عنوان و محتوای آن مورد تاییدشان نبوده و این قرارداد بین شما و موسسه مورد نظر نهایی نشده است. شما با نگارش یک پروپوزال باید نشان بدهید که یک موضوع یا مسئله بسیار اساسی را شناسایی کرده اید، راه حل کاربردی برای آن دارید و قصد دارید از ابزار و روش مناسبی برای حل آن استفاده کنید.
نتایج تحقیق موسسه REOPA درباره پروپوزال های تحقیقاتی:
38 درصد پروپوزال های نوشته شده رد می شوند، 46 درصد برای بازنگری بازگردانده می شوند و تنها 16 درصد پذیرفته می شوند.
71 درصد عناوین، مطلوب ارزیابی نشدند و تنها 29 درصد رضایت بخش بوده اند.
72 درصد مقدمه ها رضایت بخش نبوده اند 49 درصد وضوح و تمرکز نداشته اند.
تنها 29 درصد موارد اهداف تحقیق را به روشنی بیان نموده اند.
فقط 16 درصد از آن ها بیان مسئله را به خوبی نوشته اند
بیان مسئله (Problem Statement) بخشی از پروپوزال است که دانشجو یا محقق می بایست در آن مشکل شناسایی شده را توصیف کرده و بیان کند چطور با انجام تحقیق به دنبال حل این مشکل است. به طور کلی در بخش بیان مسئله باید بر روندهای منفی موجود در جامعه و یا موسسه تاکید کرده و بیان کنید مشکلات موجود چطور باعث عدم بهره وری، آسیب و مختل کردن سیستم شده اند. در ادامه بر این موضوع تمرکز می کنید که چرا برطرف کردن و حل آنها ضرورت داشته و تحقیق شما چگونه قصد دارد این مشکلات را برطرف کند. اگر این بخش را مهمترین فصل از پایان نامه یا پروپوزال دسته بندی نکنیم ولی یقینا یکی از مهمترین فصول در فرآیند نگارش پروپوزال محسوب می شود. اما همانند تمامی بخش های یک تحقیق علمی که ویژگی ها و استانداردهایی را دارند، بیان مسئله در پروپوزال نیز ویژگی های مخصوص به خودش را دارد که عبارتند از:
اگر شما دانشجوی ترم آخر مقطع کارشناسی ارشد باشید قطعا در مورد پروپوزال و ضرورت نگارش آن مطالبی خوانده یا دیده یا شنیده اید. مراحل عملی تهیه و تدوین و نگارش پروپوزال کارشناسی ارشد جنبه هایی از ایده پردازی، خلاقیت، توانایی حل مسئله و مهارت تحلیل آماری را در دانشجویان تقویت می کند. اما نکته مهم در فرآیند نگارش پروپوزال کارشناسی ارشد این است که به دانشجویان کمک شود تا بتوانند ایده های تحقیقاتی خودشان را در قالب یک تحقیق استاندارد دانشگاهی ارائه نمایند. به طور کلی هدف از نگارش پروپوزال کارشناسی ارشد در چند بخش کلی دسته بندی می شود که عبارتند از:
همواره به دانشجویان تحصیلات تکمیلی و مقاطع ارشد و دکتری تاکید می شود که فرآیند مربوطه به نگارش و آماده سازی پروپوزال دو بخش مجزا را شامل شده و در بر میگیرد. بخش اول مربوط به گردآوری اطلاعات لازم، انتخاب موضوع و نگارش پروپوزال است و بخش دوم مربوط به تصویب پروپوزال می باشد که ممکن است بارها و بارها اصلاح و تعدیل در محتوا را تجربه کند. در این سرفصل سعی میکنیم شما را هر چه بیشتر با فرآیند تصویب پروپوزال در حوزه تحصیلات تکمیلی آشنا کرده و مراحل آن را بیان نماییم. مراحل تصویب پروپوزال به صورت کلی سه مرحله اصلی را در برمیگیرد که عبارتند از:
انتخاب عنوان پروپوزال-بیان مسأله
پروپوزال (Proposal) یک واژه انگلیسی و برگرفته از کلمه (Propose) به معنای پیشنهاد دادن است و منظور از آن ارائه یک طرح کلی پژوهشی برای موسسه مورد نظر می باشد. خدمات مشاوره و نگارش پروپوزال ارشد و دکتری در موسسه ماد دانش پژوهان زیر نظر کارشناسان برجسته انجام گرفته و تمامی پروپوزال های انجام شده با بهترین کیفیت و به همراه ضمانت در اختیارشما دانشجویان عزیز قرار خواهد گرفت. ما در موسسه ماد دانش پژوهان علاوه بر کمک به دانشجویان در جهت نیل به موفقیت، قصد داریم هرچه بیشتر شما عزیزان را با فرآیند های علمی و پژوهشی در مقاطع کارشناسی، ارشد و دکتری آشنا کنیم. در ادامه این مقاله به اختصار به موضوعاتی مانند نحوه نگارش و انجام پروپوزال، بخش های مختلف یک پروپوزال، چگونگی آماده سازی یک پروپوزال تخصصی و روش گردآوری مطالب خواهیم پرداخت.
نگارش پروپوزال کارشناسی ارشد و دکتری: راهنمای کامل
بخش 1: مقدمه
پروپوزال سندی است که در آن یک طرح تحقیقاتی یا عملیاتی پیشنهاد شده و هدف آن جذب حمایت یک موسسه یا سازمان می باشد. پروپوزال ها انواع مختلفی دارند، از جمله:
- پروپوزال پژوهشی: این نوع پروپوزال برای ارائه یک طرح تحقیقاتی به منظور دریافت کمک مالی یا حمایت از یک سازمان یا دانشگاه نوشته می شود.
- پروپوزال تجاری: این نوع پروپوزال برای ارائه یک طرح تجاری به منظور جذب سرمایه گذار یا مشتری نوشته می شود.
- پروپوزال پروژه: این نوع پروپوزال برای ارائه یک طرح پروژه به منظور دریافت مجوز یا بودجه نوشته می شود.
در این مقاله، به بررسی نحوه نگارش پروپوزال کارشناسی ارشد و دکتری می پردازیم.
بخش 2: بخش های پروپوزال
یک پروپوزال خوب باید شامل موارد زیر باشد:
- عنوان: عنوان باید مختصر و گویا باشد و موضوع پروپوزال را به طور خلاصه بیان کند.
- مقدمه: مقدمه باید خواننده را با موضوع پروپوزال آشنا کند و اهمیت آن را توضیح دهد.
- مرور ادبیات: مرور ادبیات باید به بررسی تحقیقات قبلی در زمینه موضوع پروپوزال بپردازد.
- روش تحقیق: روش تحقیق باید نحوه انجام تحقیق را به طور واضح و دقیق توضیح دهد.
- زمانبندی و بودجه: زمانبندی و بودجه باید به طور دقیق مشخص شود.
- نتیجه گیری: نتیجه گیری باید خلاصه ای از یافته های پروپوزال را ارائه دهد.
بخش 3: نگارش پروپوزال کارشناسی ارشد
نگارش پروپوزال کارشناسی ارشد معمولاً شامل مراحل زیر است:
- انتخاب موضوع: اولین قدم، انتخاب موضوع پروپوزال است. موضوع پروپوزال باید مرتبط با رشته تحصیلی و علاقه شما باشد.
- انجام تحقیقات اولیه: پس از انتخاب موضوع، باید تحقیقات اولیه ای در زمینه آن انجام دهید تا اطلاعات کافی برای نوشتن پروپوزال را جمع آوری کنید.
- نوشتن پروپوزال: پس از انجام تحقیقات اولیه، می توانید شروع به نوشتن پروپوزال کنید.
- بازبینی و ویرایش: پس از نوشتن پروپوزال، باید آن را بازبینی و ویرایش کنید تا از صحت و دقت آن اطمینان حاصل کنید.
بخش 4: نگارش پروپوزال دکتری
نگارش پروپوزال دکتری معمولاً شامل مراحل زیر است:
- انتخاب موضوع: اولین قدم، انتخاب موضوع پروپوزال است. موضوع پروپوزال باید مرتبط با رشته تحصیلی و علاقه شما باشد و از نظر علمی نیز نو و ارزشمند باشد.
- انجام تحقیقات اولیه: پس از انتخاب موضوع، باید تحقیقات اولیه ای در زمینه آن انجام دهید تا اطلاعات کافی برای نوشتن پروپوزال را جمع آوری کنید.
- نوشتن پروپوزال: پس از انجام تحقیقات اولیه، می توانید شروع به نوشتن پروپوزال کنید.
- بازبینی و ویرایش: پس از نوشتن پروپوزال، باید آن را بازبینی و ویرایش کنید تا از صحت و دقت آن اطمینان حاصل کنید.
بخش 5: نکات مهم در نگارش پروپوزال
در اینجا چند نکته مهم در نگارش پروپوزال آورده شده است:
- وضوح و دقت: پروپوزال باید به طور واضح و دقیق نوشته شود تا خواننده بتواند به راحتی آن را درک کند.
- منطقی بودن: پروپوزال باید منطقی و منسجم باشد و از استدلال های قانع کننده ای استفاده کند.
- جامع بودن: پروپوزال باید تمام جوانب موضوع را در نظر بگیرد و اطلاعات کافی را ارائه دهد.
- ارزشمند بودن: پروپوزال باید ارزشمند و قابل اجرا باشد و بتواند به حل یک مشکل یا پاسخ به یک سوال کمک کند.
بخش 6: نتیجه گیری
نگارش پروپوزال یک مهارت مهم است که برای موفقیت در تحصیلات، کسب و کار و مدیریت پروژه، ضروری است. با رعایت نکات ذکر شده در این مقاله، می توانید یک پروپوزال خوب و قانع کننده بنویسید که شانس موفقیت شما را در دریافت حمایت افزایش دهد.
بسیاری از اساتید زمانی که یک پروپوزال را بازبینی و ارزیابی می کنند از بسیاری جهات نقاط ضعف و کمبودهایی را در آن مشاهده کرده و از دانشجو درخواست می کنند که تحقیق مورد نظر را مجدد انجام دهد. اگر به عنوان یک پژوهشگر چندین پروپوزال را مورد بررسی قرار دهید، متوجه خواهید شد که اشتباهات رایج معمولا در بخش انتخاب موضوع، کانتریبیوشن تحقیق و انتخاب متودولوژی صحیح رخ می دهد. بروز این اشتباهات رایج در پروپوزال نویسی با گذشت زمان و افزایش تجربه فرد کاهش می یابد ولی تضمین کننده این موضوع نیست که افراد با تجربه هیچوقت چنین اشتباهاتی را مرتکب نمی شوند. به طور کلی اشتباهات رایج در پروپوزال نویسی عبارتند از:
زمانی که یک پروپوزال را مینگارید ممکن است ایده ها، محتوا، مدل، فرضیات و فاکتورهای زیادی را درون آن بگنجانید ولی در زمان نگارش و حتی پس از پایان آن، نمی توانید در مورد خوب یا بد بودن آن نظری بدهید. یکی از دلایل این موضوع این است که معمولا یک شکل ارزیابی کاملا مطلوب و عالی از پروپوزال وجود ندارد و این امر تا حد زیادی به نظر مخاطب و شخصی که ارزیابی آن را انجام می دهد بستگی دارد. اما اگر بخواهیم ویژگی های یک پروپوزال خوب را مشخص کنیم می توانیم آن را در چند بخش کلی به صورت زیر دسته بندی کنیم. اما پیش از در نظر گرفتن این فاکتورها سعی کنید متن پروپوزال را بر اساس استانداردهای نگارشی هر موسسه یا دانشگاه آمشاده و تهیه نمایید.
ویژگی های یک پروپوزال خوب - پذیرش دانشگاه های خارجی
نگارش پروپوزال یکی از فرآیندهای اجتناب ناپذیر در تحصیلات تکمیلی و پروسه فارغ التحصیلی هر دانشجو محسوب می شود. زمانیکه صحبت از نگارش پروپوزال می شود می بایست فاکتورهای زیادی را در آن بگنجانید و محتوای آن را باید مطابق با استانداردهای دانشگاه یا موسسه مورد نظر تهیه و ارائه نمایید. نگارش پروپوزال به گونه ای است که دانشجویان باید در چند صفحه و چند بخش محدود، ایده ها و موضوع تحقیقاتی مورد نظرشان را برای اساتید تبیین نمایند. بخش های مختلف پروپوزال معمولا محدودیت محتوایی دارند و نباید از یک میزان مشخص بیشتر شوند دقیقا مشابه بسیاری از پژوهش های علمی مانند مقاله، پایان نامه و تز دکتری که باید در تعداد مشخصی کلمه تهیه شوند. یک پروپوزال تحقیقاتی دانشگاهی به طور کلی در 2000-3500 بین 5-7 صفحه تهیه و آماده می شود که به صورت جزئی تر عبارتند از:
یکی از فرآیندهایی که ممکن است در زمان نگارش و آماده سازی پروپوزال با آن روبرو شوید، اصلاح و برطرف کردن مشکلات پروپوزال پیش از تصویب آن است. این مرحله با عنوان بهبود و تقویت پروپوزال نیز شناخته می شود و در مطالب پیشین برای شما بیان کردیم که در فرآیند تصویب پروپوزال ممکن است 4 حالت برای پروپوزالتان اتفاق بیافتد.
1. حالت اول: تصویب پروپوزال
2. حالت دوم: تصویب پروپوزال با اصلاحات کم
3. حالت سوم: تایید پروپوزال با اصلاحات زیاد
4. حالت چهارم: ریجکت کردن پروپوزال
در فرآیند نگارش پروپوزال ممکن است با حالت دوم و سوم روبرو شوید و کمیته تخصصی دانشگاه از شما درخواست کند که قبل از تصویب و نهایی شدن یک پروپوزال اقدام به اصلاح، تقویت و بهبود محتوا در برخی بخش های مشخص کنید. پروپوزال هر دانشجو پایه و اساس کار پژوهشی وی را تشکیل می دهد و شخص نخواهد توانست بدون داشتن یک پروپوزال کامل و صحیح اقدام به نگارش و تهیه پایان نامه یا تز دکتری کند. معمولا به ندرت اتفاق میافتد که پروپوزال تهیه شده توسط دانشجو در همان ابتدا مورد تایید اساتید مشاور و راهنما قرار بگیرد و تا مرحله تصویب پیش برود. پروپوزال بارها و بارها قبل از تصویب نهایی توسط کمیته تحصیلات تکمیلی بهبود یافته و تقویت می شود. اما مهمترین دلایل برای اصلاح تقویت و بهبود پروپوزال به خاطر عوامل زیر خواهد بود:
فرض کنید شما یک ایده منحصر به فرد و عالی برای تحقیق دارید و قصد دارید یک اسپانسر برای آن جذب کرده و پژوهش خودتان را آغاز کنید. این اسپانسر ممکن است یکی از اساتید شما در دانشگاه باشند و یا یک موسسه که قصد دارد پروژه شما را با هدف نتایج مثبت در سازمانش پشتیبانی مالی نماید. اما اولین گام برای موفقیت در جذب اسپانسر سازمانی و یا دانشگاهی نگارش یک پروپوزال خوب و متقاعد کننده است. نگارش یک پروپوزال خوب در برگیرنده مراحل بسیار مهم و استانداردی است که در صورت رعایت کردن آنها میتوانید انتظار یک نتیجه موفقیت آمیز را داشته باشید. به طور کلی 7 مرحله اصلی در نگارش پروپوزال وجود دارد که عبارتند از:
زمانی که صحبت از نگارش پروپوزال می کنیم باید به خاطر داشته باشید که محتوای آن معمولا تا حد زیادی به نوع پروپوزال نیز بستگی دارد. برای مثال در پروپوزال صنعتی هدف اصلی از نگارش، بهبود فروش، افزایش سود یا بهبود بهره وری سازمانی است و بنابراین محتوای آن نیز باید در زمینه شناسایی مشکل و ارائه راه حل متناسب با همین موضوع باشد. در مقابل پروپوزال دانشگاهی به دنبال شناسایی یک مشکل در ارتباط با رشته تحصیلی است و قصد دارد راه حل هوشمندانه و کاربردی برای آن طراحی نماید. پس محتوا و مطالب آن نیز با پروپوزال صنعتی نسبتا متفاوت خواهد بود. اما فارغ از جزئیات در مورد پروپوزال صنعتی، دانشگاهی، استارت آپ و یا هر عنوان دیگری که به پروپوزال اطلاق می شود، پروپوزال ها در چند دسته کلی قرار می گیرند که عبارتند از:
پروپوزال دکتری بر خلاف پروپوزال کارشناسی ارشد دارای ویژگی هایی مشابه یک پایان نامه است که قبل از تصویب شدن نیاز به دفاع دارد. بدین معنا که شما باید در مورد موضوع ارائه شده در پروپوزال تمامی جنبه های قانع کننده بودن، کانتریبیوشن، کاربردی بودن و عملیاتی بودن را در نظر بگیرید. البته که تمامی این موارد در پروپوزال کارشناسی ارشد اهمیت دارد ولی پروپوزال مقطع دکتری تمامی این فاکتورها را جزء ضروری و جدایی ناپذیر پروپوزال قلمداد کرده و هر گونه مشکل در این بخش ها موجب ریجکت حتمی آن خواهد شد. به طور کلی پروپوزال دکتری کمتر به دنبال این موضوع است که عنوان تحقیق یا ساختار مشخصی برای یک تحقیق ارائه نماید، بلکه تمرکز آن بیشتر بر روی موارد زیر خواهد بود:
زمانی که در مقطع تحصیلات تکمیلی در یک دانشگاه مشغول به تحصیل می شوید در بخشی از فرآیند تحصیلتان نیاز است که پژوهشی با عنوان پایان نامه یا تز دکتری را انجام داده و تحویل دهید. اما پیش نیاز ارائه پایان نامه یا تز دکتری، نوشتن پروپوزال است و پروپوزال دانشگاهی نیز ویژگی های خاص و منحصر به فردی را در برمیگیرد. اما برای نوشتن یک پروپوزال علاوه بر دانش نسبت به ساختار و مفاهیم تحقیق نیاز است که بدانید یک پروپوزال خوب دانشگاهی چه ویژگی هایی دارد. ویژگی های بسیاری اساسی در یک پروپوزال دانشگاهی عبارتند از:
ابزار های پژوهشی Research Tools
TinyWow یک وبسایت بر پایه هوش مصنوعی است که کاملاً رایگان است و نیازی به پرداخت هزینه ندارد. این وبسایت به شما کمک میکند تا کارهای مختلف و گاهاً دشوار را در زمانی کوتاه‌تر نسبت به قبل انجام دهید و بهره‌وری بیشتری داشته باشید. در ادامه به بررسی مزایا و ویژگی‌های TinyWow.com و نحوه استفاده از آن می‌پردازیم.
آشنایی و نحوه کار با نرم‌افزار dtSearch
dtSearch یک ابزار جستجوی متنی قدرتمند است که به کاربران امکان جستجوی سریع و دقیق در متن‌های مختلف را می‌دهد. این نرم‌افزار قابلیت جستجو در فایلهای متنی، فایلهای PDF، فایلهای HTML، فایلهای باینری، فایلهای ایمیل و بسیاری از فرمت‌های متنی دیگر را فراهم میکند.
در مقاله‌نویسی،dtSearch برای پیدا کردن اطلاعات مرتبط و دقیق در متن‌های مختلف قابل‌استفاده است. با استفاده از این نرم‌افزار، میتوانید به‌راحتی متن‌های مختلف را جستجو کنید و به‌سرعت به اطلاعات موردنیاز خود دسترسی پیدا کنید. همچنین، dtSearch میتواند برای جستجوی کلیدواژه‌های خاص و فیلتر کردن نتایج بر اساس پارامترهای مختلف نیز مورداستفاده قرار گیرد. در کل، dtSearch یک ابزار بسیار کاربردی است که میتواند در انجام مقاله‌نویسی و تحقیقات مرتبط با آن، کاربردهای مختلفی داشته باشد.
قابلیت‌های كليدي نرم افزار dtSearch Desktop
• سازگار با نسخه‌های مختلف ویندوز ازجمله ویندوز محبوب 7
• نصب سریع و آسان
• سازگار با دو پلتفرم 32 و 64 بیت
• پشتیبانی از زبان‌های برنامه‌نویسی نظیر PHP، ASP.Net و نرم‌افزارهایی نظیر SharePoint
• پشتیبانی از فرمت‌های رایج نظیر HTML، PDF و ... برای یافتن متن
• پشتیبانی از هزاران زبان زنده دنیا
- شامل بیش از 25 فیلد از انواع Option ها در سرچ
نرم‌افزار کاربردی FileSeek
آیا تابه‌حال شده بین ده‌ها و صدها فایل pdf یا word و... به دنبال مطلبی خاص باشید و نتوانید همه فایل‌ها را جداگانه باز کرده و جستجو کنید؟؟
نرم‌افزار FileSeek میتواند به سادگی این کار را برای شما انجام دهد. این نرم‌افزار یک ابزار جستجوی سریع، کوچک و با کاربرد فوق‌العاده آسان است که با اضافه کردن کلید واژه های مورد نظر و تعیین پوشه‌ای که فایل‌ها درون آن قرار دارد، به‌راحتی درون تمام فایلهای word, pdf,... را جستجو و نتایج را به شما نشان خواهد داد.
این نرم‌افزار 2 ویژگی کاربردی دارد:
برای دسترسی سریع تر و آسان تر، این نرم‌افزار به منوی راست کلیک ویندوز اضافه می‌گردد.
به طور کلی، سایت monic.ai یک پلتفرم هوش مصنوعی است که با استفاده از تکنیک‌های پردازش زبان طبیعی و یادگیری ماشین، قادر است به کاربران خود سؤالات مرتبط با محتوای بارگزاری شده را مطرح کند و به آنها پاسخ دهد.
نحوه استفاده از سایت به این صورت است که شما میتوانید یک فایل متنی (مانند مقاله، کتاب یا فصل کتاب) را بارگزاری کنید یا لینک ویدیو از یوتیوب و یا حتی میتوانید از هر جایی هر متن دلخواهی که می‌خواهید را کپی کنید و در محل آن جای گزاری کنید.(مطابق تصویر) سپس monic.ai با تحلیل محتوای فایل و استفاده از الگوریتمهای خود، سؤالات مرتبط با آن را تولید میکند.
بهتر است ابتدا توضیحی در مورد مفهوم "دانش سمانتیک "(Semantic Knowledge) بدهیم. دانش سمانتیک به مجموعه اطلاعاتی اشاره دارد که به کمک زبان طبیعی و هوش مصنوعی قابل استخراج، نمایش و تفسیر است. دانش سمانتیک درک ما از معنا و مفهوم پشتوانه‌های زبانی را تقویت میکند و توانایی ما را در فهمیدن و تفسیر کلمات، جملات و متون را بهبود می‌بخشد.
سایت semanticscholar.org بر اساس این اصول دانش سمانتیک عمل میکند و به کمک تکنیک‌های پیشرفته پردازش زبان طبیعی و هوش مصنوعی، امکاناتی را برای استخراج اطلاعات علمی و پژوهشی از مقالات علمی فراهم میکند. سعی میکند تا اطلاعات موجود در مقالات را به صورت ساختاری و قابل فهم برای کاربران خود تجزیه‌وتحلیل کند.
Perplexity.ai یک موتور پاسخگویی و جستجوی قدرتمند هوش مصنوعی است که از مدل‌های زبانی بزرگ برای ارائه پاسخ‌های دقیق به سؤالات استفاده میکند. این سیستم جهت ارائه پاسخ‌های جامع و دقیق‌تر از موتورهای جستجوی قدیمی طراحی شده است. این پلتفرم از یک مدل زبانی بزرگ استفاده میکند که به کاربران پاسخ‌های دقیقی ارائه می‌دهد. آنچه آن را از ChatGPT متمایز میکند، این است که پس از ارائه پاسخ‌ها، Perplexity.ai نیز منابع آنلاینی که در ارائه پاسخ‌ها استفاده کرده است، ارائه می‌دهد که این امر برای استفاده کاربران آسان‌تر است.
بات Sci-Hub در تلگرام یک راه سریع و آسان برای دانلود مقالات علمی است. Sci-Hubیک منبع آنلاین است که مقالات علمی را به صورت رایگان و با دسترسی آزاد فراهم میکند. این بات در تلگرام امکان دانلود مقالات علمی را برای شما فراهم میکند. برای استفاده از بات Sci-Hub در تلگرام، مراحل زیر را انجام دهید:
۱. در تلگرام جستجو کنید و بات Sci-Hub را پیدا کنید. برای این کار میتوانید عبارت "Sci-Hub" یا "Sci-Hub Bot" را در نوار جستجوی تلگرام وارد کنید.
۲. پس از پیدا کردن بات Sci-Hub، وارد آن شوید. برخی بات‌ها ممکن است یک منوی تعاملی داشته باشند که شما را راهنمایی میکند.
۳. حالا شما میتوانید از بات Sci-Hub بخشی از عنوان مقاله مورد نظر خود را ارسال کنید. برخی بات‌ها همچنین از شما می‌خواهند برای جستجو شماره DOI مقاله را ارسال کنید.
۴. پس از ارسال عنوان مقاله یا شماره DOI، بات Sci-Hub سعی میکند مقاله مورد نظر را پیدا کرده و لینک دانلود را برای شما ارسال کند.
۵. پس از دریافت لینک دانلود، کافیست روی لینک کلیک کنید و مقاله را دانلود کنید. معمولاً فایل مقاله به صورت PDF ارائه میشود.
اگر بات Sci-Hub در تلگرام در دسترس نیست، میتوانید از وبسایت اصلی Sci-Hub استفاده کنید. به آدرس https://sci-hub.se/ مراجعه کنید و عنوان مقاله یا شماره DOI را در قسمت مربوطه وارد کنید تا مقاله را دریافت کنید.
نیاز به پروتکل دارید؟؟
به این مجله ی فوق العاده که دانشمندانِ استنفورد، موسسِ آن هستند، سری بزنید.
https://bio-protocol.org
یکی از ابزارهای مورد نیاز پژوهشگران و دانشجویان و استادان و نیز سایر اقشار محترم مردمی جهت استفاده از اطلاعات سایتهای مختلف در سطح دنیا و در گستره جهانی امکان عبور از سایتهایی است که ایران را تحریم کرده اند و با IP ایرانی نمیتوان وارد انها شد.
سایت شکن این مساله را برای مخاطب حل میکند.
و با تغییر مختصری در DNS ها در بخش کنترل پنل و در بخش اشتراک گذاری مشکل حل خواهد شد
معرفی سایت Paperdigest.org
این نرم‌افزار از هوش مصنوعی برای ایجاد بررسی‌های ادبی و مقالات مروری استفاده میکند.
Paper Digest یک پلتفرم خلاصه کننده مقالات دانشگاهی بر پایه هوش مصنوعی بسیار ساده و آسان است. یکی از بهترین ویژگی‌های آن این است که طول مقاله را نادیده میگیرد و ادعا میکند زمان خواندن مقاله را به 3 دقیقه کاهش می‌دهد. هنگام خلاصه کردن یک مقاله تحقیقاتی، Paper Digest ایده‌های اصلی مطرح شده در مقاله را انتخاب کرده و با هوشمندی آنها را به صورت جملات مفهومی کنار هم قرار می‌دهد. 
سایت Chat GPT محیطی را فراهم میکند که در آن با پرسش گری میتوانید راهنمایی شوید و برای سرچ و جستجو کردن به شما کمک میکند و در واقع یک سایت هوش مصنوعی برای پاسخگویی به سوالات شماست. این پدیده قرن در ابتدا با ناباوری و شکاکیت وافری از جانب خیلی ها مواجه شد ولی به مرور افرادی که با ان کار کردند و میکنند هر روی بیشتر و بیشتر متوجه توانمندیهای شگرف و نیز نوع خاص تعاملی که باید با ان داشت آشنا میشوند این هوش مصنوعی بدیع به نوعی و در سطخی از فهم و درک قرار دارد و علاوه بر داشتن دیتا بیس عظیم و به روز شونده و پردازش بسیار سریع و فوق تصور هر روز به دانشته های خود می افزاید و نه تنها اجرا کننده الگوریتمهایی است که توسط انسان در دیتا بیس آن قرذار داد شده است و از قبل دارد بلکه در مواردی هم دیده شده که به نوعی خود الگوریتم ساز و ترکیب کننده الگوریتمهاست و این شروعی اعجاب انگیز و به همان اندازه که مفید و سودمند و کاربردی و ایزاری قویست میتواند مثل هز تکنولوژی ب رآمده دیگری مثل دو لبه یک تیغ بوده و هم برای بهبود شرایط انسانی مورد استفاده قرار گیرد و هم میتواند بهره برداری به صورت مخرب داشته باشد همواره تکنولوژی با مدیریت راهبر آن میتواند سمت و سو بگیرد و به کشتی ناخدا داری تعبیر شود که با سکان داری ناخدا جهت و سرعت و نوع حرکت خود را تنظیم کند هر چند که ابن پدیده به طور معمول و مشابه سایر تکنولوژیهای برامده دیگر میتواند گزینه خود کنترل را نیز داشته باشد.
https://chatgbt.one/
پاسخ به پرسش ها از طریق هوش مصنوعی
شناسایی شکاف‌های تحقیقاتی و فرصت‌های نوآوری به کمک ChatGPT
شناسایی شکاف‌های تحقیقاتی یکی از مهمترین و چالش‌برانگیزترین مراحل در فرآیند پژوهش علمی است. این مرحله نیازمند تحلیل عمیق ادبیات موجود است تا بتوانید موضوعاتی را که به اندازه کافی بررسی نشده‌اند شناسایی کنید. یافتن چنین شکاف‌هایی میتواند پایه‌ای برای طرح نوآوری‌های علمی و ارائه تحقیقات ارزشمند باشد.
ChatGPT میتواند با تحلیل و بررسی مقالات، به شما کمک کند تا این شکاف‌ها را شناسایی کرده و به فرصت‌هایی برای نوآوری در حوزه تحقیقاتی خود دست پیدا کنید.
چرا شناسایی شکاف‌های تحقیقاتی اهمیت دارد؟
- ارائه تحقیقات نوآورانه: تحقیقات ارزشمند و برجسته معمولاً به موضوعاتی می‌پردازند که کمتر بررسی شده‌اند و از زوایای جدیدی به مسائل علمی نگاه میکنند.
- تسهیل فرآیند دفاع از پژوهش: با شناسایی شکاف‌های تحقیقاتی، میتوانید توجیه محکمی برای اهمیت موضوع تحقیق خود ارائه دهید.
- تمرکز منابع و زمان: به جای پرداختن به مسائل تکراری، تمرکز روی شکاف‌های تحقیقاتی به شما کمک میکند تا منابع و زمان خود را به موضوعاتی با ارزش علمی بیشتر اختصاص دهید.
نقش ChatGPT در شناسایی شکاف‌های تحقیقاتی
ChatGPTمیتواند:
- تحلیل مقالات مرتبط: با تحلیل مقالات علمی، موضوعاتی را که کمتر به آنها پرداخته شده شناسایی کند.
- ارائه سوالات تحقیقاتی جدید: با ترکیب اطلاعات موجود در مقالات، سوالات تحقیقاتی جدید و نوآورانه پیشنهاد دهد.
- تشخیص روندهای تحقیقاتی: با بررسی مقالات منتشرشده در سال‌های اخیر، روندها و موضوعات رو به رشد را شناسایی کند.
- پیشنهاد موضوعات میان‌رشته‌ای: با ترکیب حوزه‌های مختلف علمی، موضوعاتی که در تقاطع این حوزه‌ها قرار دارند را پیشنهاد دهد.
گام‌های عملی برای شناسایی شکاف‌های تحقیقاتی
1-تحلیل موضوعات پرتکرار و کمتر بررسی‌شده
- ChatGPT میتواند مقالات مرتبط با موضوع تحقیق شما را دسته‌بندی کند و مشخص کند که کدام موضوعات پرتکرار هستند و کدام موضوعات کمتر بررسی شده‌اند.
- مثال: در حوزه امنیت سایبری، مقالات بسیاری به الگوریتمهای رمزنگاری پرداخته‌اند، اما موضوع مصرف انرژی در سیستم‌های امنیتی ابری ممکن است کمتر مورد توجه قرار گرفته باشد.
2-شناسایی سوالات بی‌پاسخ
- ChatGPT میتواند سوالاتی که در مقالات به آنها پاسخ داده نشده یا به صورت کامل بررسی نشده‌اند را شناسایی کند.
- مثال: در مقالات مربوط به پزشکی شخصی‌سازی‌شده، ممکن است شکاف‌هایی در بررسی تاثیر تفاوت‌های ژنتیکی بر درمان بیماری‌های خاص وجود داشته باشد.
3- ترکیب اطلاعات برای پیشنهاد موضوعات جدید
- با ترکیب اطلاعات موجود در مقالات، ChatGPT میتواند موضوعات جدیدی را پیشنهاد دهد که در مرز دانش فعلی قرار دارند.
- مثال: ترکیب موضوعات سبک‌شناسی ادبی و تجزیه‌وتحلیل داده‌های دیجیتال میتواند به شناسایی شکاف‌هایی در تحلیل ادبیات فارسی معاصر منجر شود.
4. بررسی روندهای تحقیقاتی
- ChatGPT میتواند مقالات جدیدتر را تحلیل کند و نشان دهد که کدام موضوعات در حال رشد هستند و کدام موضوعات نیازمند بررسی بیشترند.
مثال‌های عملی برای رشته‌های مختلف
رشته کامپیوتر:
- موضوع: تحلیل داده‌های کلان در شبکه‌های اجتماعی.
- شکاف تحقیقاتی: کمبود مقالاتی که به تحلیل زمان واقعی داده‌ها در مقیاس بزرگ بپردازند.
- ChatGPT کمک میکند: شناسایی الگوریتمهای موجود و پیشنهاد بهبود روشها برای تحلیل زمان واقعی.
رشته مکانیک:
- موضوع: طراحی موتورهای سبکتر و کارآمدتر.
- شکاف تحقیقاتی: عدم تمرکز کافی بر کاهش وزن موتورهای الکتریکی با استفاده از مواد نانو.
- ChatGPT کمک میکند: پیشنهاد روش‌هایی برای ترکیب مواد نانو با طراحی مدرن.
رشته ادبیات فارسی:
- موضوع: تحلیل تطبیقی سبک شاعران معاصر.
- شکاف تحقیقاتی: کمبود مقالات درباره تاثیر دیجیتالیزه شدن شعر بر سبک شاعران امروز.
- ChatGPT کمک میکند: ترکیب سبک‌شناسی ادبی با تجزیه‌وتحلیل داده‌های دیجیتال.
رشته حقوق:
- موضوع: حقوق دیجیتال در ایران.
- شکاف تحقیقاتی: نبود استانداردهای مشخص در مقابله با جرائم سایبری.
- ChatGPT کمک میکند: شناسایی خلاهای قانونی و مقایسه آنها با قوانین بین‌المللی.
رشته پزشکی:
- موضوع: هوش مصنوعی در تشخیص بیماری‌های عصبی.
- شکاف تحقیقاتی: کمبود داده‌های آموزشی کافی برای بهبود دقت الگوریتم‌ها.
- ChatGPT کمک میکند: پیشنهاد راهکارهایی برای جمع‌آوری داده‌های بیشتر و استفاده از روشهای یادگیری عمیق.
چگونگی کمک های ChatGPT :
- تحلیل و مقایسه مقالات: ChatGPT میتواند با تحلیل محتوای مقالات، موضوعاتی که کمتر بررسی شده‌اند را شناسایی کند.
- ارائه سوالات تحقیقاتی جدید: بر اساس اطلاعات موجود، سوالات نوآورانه‌ای پیشنهاد می‌دهد که در پژوهشهای قبلی به آنها پرداخته نشده است.
- پیشنهاد موضوعات میان‌رشته‌ای: ChatGPT میتواند موضوعاتی را که در تقاطع حوزه‌های مختلف علمی قرار دارند پیشنهاد دهد و فرصت‌های نوآوری را به شما معرفی کند.
نتیجه‌گیری:
شناسایی شکاف‌های تحقیقاتی و فرصت‌های نوآوری یکی از مراحل کلیدی در پژوهشهای علمی است. با کمک ChatGPT میتوانید مقالات علمی را تحلیل کرده، شکاف‌های موجود را شناسایی کنید و تحقیقاتی نوآورانه و ارزشمند انجام دهید.
تحلیل و ارزیابی مقالات به کمک ChatGPT
پس از انتخاب منابع معتبر و یافتن مقالات مرتبط، نوبت به یکی از مهمترین مراحل تحقیق میرسد:تحلیل و ارزیابی مقالات علمی، هدف این است که مقالات را با دقت مطالعه و ارزیابی شوند تا بتوانید:
- محتوای علمی آنها را درک گردد.
- ارتباط آنها با موضوع تحقیق خود را تعیین شود.
- کیفیت علمی و روشهای تحقیق استفاده‌شده در مقالات را سنجیده شوند.
این گام به دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری کمک میکند که تحقیق خود را بر اساس شواهد علمی مستحکم بنا کنند. ChatGPT میتواند در این مرحله کمک کند تا مقالات را سریع‌تر و با دقت بیشتری تحلیل گردند.
چرا تحلیل و ارزیابی مقالات اهمیت دارد؟
- درک ساختار علمی مقالات: هر مقاله علمی دارای بخش‌هایی مانند چکیده، مقدمه، روشها، نتایج و بحث است. تحلیل دقیق این بخشها، به درک کامل مقاله و ارتباط آن با تحقیق شما کمک میکند.
- شناسایی روشهای تحقیقاتی موثر: تحلیل بخش روش‌شناسی مقالات به شما کمک میکند تا روشهای تحقیقاتی مناسب برای تحقیق خود را شناسایی کنید.
- ارزیابی عمق محتوا: ارزیابی میزان عمق و دقت محتوای مقاله نشان می‌دهد که آیا مقاله برای تحقیق شما مناسب است یا خیر.
نقش ChatGPT در تحلیل و ارزیابی مقالات
ChatGPT میتواند در این مرحله کمک کند:
- خلاصه‌سازی مقالات: با وارد کردن بخش‌هایی از مقاله، ChatGPT میتواند نکات کلیدی آن را به صورت خلاصه ارائه دهد.
- ارزیابی روش‌شناسی مقالات: با تحلیل بخش روش‌شناسی، ChatGPT میتواند مناسب‌بودن روشهای استفاده‌شده برای موضوع تحقیق شما را بررسی کند.
- ارتباط‌دهی میان مقالات: اگر چند مقاله مرتبط دارید، ChatGPT میتواند به شما نشان دهد که این مقالات چگونه با یکدیگر مرتبط هستند و در چه مواردی مکمل یکدیگرند.
گام‌های عملی برای تحلیل و ارزیابی مقالات
1- تحلیل ساختار مقاله
- چکیده: ChatGPT میتواند با خلاصه‌سازی این بخش، ایده اصلی مقاله را مشخص کند.
- مقدمه: بررسی میکند که مقاله به چه سوالی پاسخ می‌دهد و جایگاه آن در پژوهشهای قبلی چیست.
- روش‌شناسی: روشهای تحقیق استفاده‌شده را تحلیل میکند و مناسب‌بودن آنها برای تحقیق شما را ارزیابی میکند.
- نتایج و بحث: ChatGPT میتواند نتایج مقاله را خلاصه کرده و ارتباط آنها با سوال تحقیقاتی شما را بررسی کند.
2- ارزیابی عمق محتوای مقالات
ارزیابی عمق محتوا شامل بررسی این موارد است:
- آیا داده‌ها و شواهد کافی برای اثبات ادعاهای مقاله ارائه شده‌اند؟
- آیا تحلیل نتایج با موضوع تحقیق هم‌خوانی دارد؟
- آیا مقاله به شکلی جامع به سوال تحقیقاتی پاسخ داده است؟
چگونه ChatGPT کمک میکند؟
با بررسی ساختار مقاله و ارائه خلاصه‌ای از شواهد و داده‌های موجود، میتوانید سطح عمق و کیفیت مقاله را بسنجید.
3- ارتباط‌دهی میان مقالات
اگر چند مقاله مرتبط دارید، ChatGPT میتواند آنها را از نظر:
- شباهت در روش‌شناسی.
- هم‌خوانی یا تضاد در نتایج.
- استفاده از داده‌های مشابه یا مرتبط. مقایسه کرده و ارتباط میان آنها را تحلیل کند.
مثال‌های عملی برای رشته‌های مختلف
رشته کامپیوتر:
- موضوع تحقیق: امنیت در سیستم‌های ابری.
- ChatGPT کمک میکند:
- تحلیل بخش روش‌شناسی مقالاتی که از الگوریتمهای امنیتی استفاده کرده‌اند.
- مقایسه مقالات درباره دقت و کارایی روشهای رمزنگاری.
رشته مکانیک:
- موضوع تحقیق: استفاده از مواد پیشرفته در رباتیک.
- ChatGPT کمک میکند:
- ارزیابی محتوای مقالات درباره تحلیل تنش مواد.
- شناسایی مقالاتی که مواد جدید را با روشهای مختلف آزمایش کرده‌اند.
رشته ادبیات فارسی:
- موضوع تحقیق: تاثیر سبک سعدی بر ادبیات معاصر.
- ChatGPT کمک میکند:
- تحلیل سبک‌شناسی مقالات مرتبط.
- مقایسه ادبیات معاصر با اشعار سعدی در مقالات نقد ادبی.
رشته حقوق:
- موضوع تحقیق: تحلیل تطبیقی حقوق دیجیتال در ایران و اروپا.
- ChatGPT کمک میکند:
- ارزیابی مقالات مرتبط با تطابق قوانین.
- تحلیل ساختار استدلالی مقالات حقوقی درباره GDPR
رشته پزشکی:
- موضوع تحقیق: کاربرد هوش مصنوعی در تشخیص سرطان.
- ChatGPT کمک میکند:
- تحلیل آماری دقت الگوریتم‌ها در مقالات.
- ارزیابی روشهای تحقیق استفاده‌شده برای جمع‌آوری داده‌ها.
چگونه ChatGPT در این گام شما را یاری می‌دهد؟
- خلاصه‌سازی سریع و دقیق مقالات: ChatGPT میتواند نکات کلیدی هر مقاله را استخراج کند و به شما ارائه دهد.
- ارزیابی روش‌شناسی و عمق محتوا:با تحلیل ساختار و داده‌های مقالات، به شما کمک میکند مناسبترین مقالات را انتخاب کنید.
- ارتباط‌دهی میان مقالات: با شناسایی شباهت‌ها و تفاوت‌ها در مقالات، تحقیق شما را به‌صورت یکپارچه‌تر پیش می‌برد.
نتیجه‌گیری:
تحلیل و ارزیابی مقالات علمی یکی از مهمترین مراحل در تحقیق است که به شما کمک میکند تا پژوهشی دقیق، مرتبط و نوآورانه انجام دهید. ChatGPT میتواند این فرآیند را تسهیل کند و به شما کمک کند که از منابع علمی خود بیشترین بهره را ببرید.
استفاده از جستجوهای پیشرفته و کلمات کلیدی به کمک ChatGPT
یکی از جنبه‌های مهم موفقیت در تحقیقات تحصیلات تکمیلی، توانایی یافتن منابع دقیق و معتبر از میان انبوهی از مقالات علمی است. جستجوهای پیشرفته و استفاده از کلمات کلیدی، ابزاری کلیدی برای رسیدن به این هدف هستند. برخلاف جستجوهای عمومی که ممکن است نتایج نامرتبط و پراکنده ارائه دهند، جستجوی پیشرفته با استفاده از عملگرها و ترکیب‌های دقیق کلمات کلیدی میتواند نتایجی هدفمندتر و مرتبط‌تر ارائه کند.
این گام بیشتر به تکنیک‌ها و روشهای عملی متمرکز است و به دانشجویان نشان می‌دهد که چگونه با کمک ChatGPT، روند جستجوی علمی خود را بهینه کنند.
ChatGPT به دانشجویان کمک میکند:
- از روشهای جستجوی ساختاریافته استفاده کنند.
- ترکیب‌های دقیق و کاربردی از کلمات کلیدی ایجاد نمایند.
- با عملگرهای منطقی، جستجوهای خود را هدفمندتر کنند.
- از امکانات پایگاه‌های داده علمی، مانند فیلترها، گروه‌بندی نتایج و مرور دسته‌بندی‌ها، به نحو مؤثرتری بهره ببرند.
رویکرد جدید: تمرکز بر ابزارها و تکنیک‌های عملی
چگونه از جستجوی پیشرفته ChatGPT استفاده کنیم؟
- جستجوی پیشرفته به شما امکان می‌دهد که پارامترهای دقیق‌تری برای جستجوی خود تعریف کنید، مانند:
- محدود کردن زمان انتشار مثلاً مقالات منتشرشده در 5 سال گذشته
- انتخاب حوزه‌های تحقیقاتی خاص مانند علوم کامپیوتر یا پزشکی.
- تمرکز بر نویسندگان یا ژورنالهای خاص.
1- چگونه ChatGPT کمک میکند؟
- با تحلیل نیاز تحقیقاتی شما، ChatGPT میتواند دقیق‌ترین فیلترها و پارامترهای مورد نیاز را پیشنهاد دهد.
- مثلاً اگر به دنبال مقالات جدید در زمینه پزشکی هستید، ChatGPT میتواند به شما بگوید که چگونه در PubMed مقالات مرتبط با بیماری خاصی را با محدود کردن به سال‌های اخیر جستجو کنید.
2- طراحی کلمات کلیدی دقیق: هنر ترکیب کلمات
انتخاب کلمات کلیدی تنها به نوشتن موضوع تحقیق محدود نمی‌شود؛ بلکه نیازمند تحلیل عمیق مفاهیم و استفاده از ترکیب‌های مختلف کلمات است. برای مثال:
- کلمات پایه: این‌ها کلماتی هستند که موضوع اصلی تحقیق را تعریف میکنند مانند "Machine Learning"
- کلمات مرتبط : شامل کلماتی میشوند که به‌طور غیرمستقیم به موضوع شما مرتبط هستند مانند "AI Applications in Healthcare".
- کلمات استثنا: گاهی باید با حذف موضوعات غیرمرتبط، نتایج جستجو را پالایش کنید مانند "NOT Robotics"
چگونه ChatGPT کمک میکند؟
- ChatGPT میتواند لیستی از کلمات کلیدی پایه، مرتبط و حتی کلمات حذف‌شده (برای پالایش نتایج) ارائه دهد.
- همچنین میتواند ترکیب‌های مناسب از کلمات کلیدی را پیشنهاد دهد که به نتایج دقیق‌تری منجر شود.
3- عملگرهای منطقی: جستجویی هدفمندتر
- AND: نتایجی را ارائه می‌دهد که شامل همه کلمات کلیدی باشند.
- مثال: "AI AND Diagnostics" فقط مقالاتی که هر دو کلمه را شامل میشوند.
- OR: نتایجی را گسترش می‌دهد که شامل حداقل یکی از کلمات کلیدی باشند.
- مثال: "AI OR Machine Learning" هر مقاله‌ای که یکی از این کلمات را شامل شود.
- NOT: نتایج غیرمرتبط را حذف میکند.
- مثال: "AI NOT Robotics" مقالات مرتبط با هوش مصنوعی اما بدون اشاره به رباتیک.
چگونه ChatGPT کمک میکند؟
- ChatGPT میتواند آموزش دهد که چگونه از این عملگرها به درستی استفاده کنید.
- مثلاً در یک تحقیق بین‌رشته‌ای، ترکیب صحیح AND و OR میتواند جستجوی شما را بسیار کارآمدتر کند.
4- مثال‌های عملی
رشته کامپیوتر:
- موضوع تحقیق: نقش یادگیری عمیق در امنیت سایبری.
- کلمات کلیدی پیشنهادی:
"Deep Learning AND Cybersecurity", "AI Applications in Security NOT IoT". - ابزار جستجو: Google Scholar، IEEE Xplore.
رشته مکانیک:
- موضوع تحقیق: تحلیل تنش در مواد پیشرفته.
- کلمات کلیدی پیشنهادی:
"Stress Analysis in Composites", "Advanced Materials AND Mechanics". - فیلترها: مقالات تجربی منتشرشده از 2018 تاکنون.
رشته ادبیات فارسی:
- موضوع تحقیق: بررسی سبک‌شناسی در اشعار معاصر.
- کلمات کلیدی پیشنهادی:
: "Stylistics in Persian Poetry", "Modern Persian Literature AND Hafez NOT Classical" - ابزار جستجو: نورمگز، پایگاه‌های داخلی.
رشته حقوق:
- موضوع تحقیق: تطبیق قوانین حقوق دیجیتال.
- کلمات کلیدی پیشنهادی:
"Cyber Law AND GDPR", "Digital Rights OR Privacy Law". - ابزار جستجو: HeinOnline، JSTOR
رشته پزشکی:
- موضوع تحقیق: کاربرد هوش مصنوعی در پیش‌بینی بیماری‌های ژنتیکی.
- کلمات کلیدی پیشنهادی:
"AI in Genetics", "Predictive Analysis AND Healthcare" - ابزار جستجو: PubMed، Springer
نتیجه‌گیری:
استفاده از جستجوهای پیشرفته و کلمات کلیدی، ابزاری ارزشمند برای تسریع و بهینه‌سازی تحقیقات علمی است. ChatGPT کمک میکند که از این ابزارها به شکلی هوشمندانه استفاده کنید و به نتایج دقیق و مرتبط دست یابید.
تعریف دقیق سوال تحقیقاتی برای طرح نوآوری با کمک ChatGPT
تحقیق در مقاطع تحصیلات تکمیلی نیازمند تعریف سوالاتی است که هم به‌طور مستقیم به حوزه علمی مرتبط باشند و هم زمینه‌ای برای طرح نوآوری فراهم کنند. یکی از مهمترین چالش‌ها برای دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری این است که سوال تحقیقاتی خود را به‌گونه‌ای طراحی کنند که پژوهششان در میان سایر تحقیقات علمی برجسته باشد. اینجاست که ChatGPT میتواند به عنوان یک همراه هوشمند، فرآیند تعریف دقیق سوالات تحقیقاتی را تسهیل کند.
چرا تعریف دقیق سوال تحقیقاتی اهمیت دارد؟
سوال تحقیقاتی قلب هر پژوهش است. سوالات مبهم یا عمومی می‌توانند جستجو برای مقالات علمی را دشوار کنند و مسیر پژوهش را پیچیده یا غیرقابل پیش‌بینی سازند. در مقابل، سوالات دقیق و شفاف نه تنها جستجوی مقالات مرتبط را تسهیل میکنند، بلکه پایه‌ای قوی برای طرح نوآوری در تحقیقات فراهم می‌نمایندChatGPT با ارائه پیشنهادات و تحلیل‌های هوشمند به شما کمک میکند سوالات تحقیقاتی خود را به شکل بهتری طراحی کنید.
چگونه ChatGPT کمک میکند تا سوال تحقیقاتی دقیق‌تری طرح شود؟
بررسی موضوعات مرتبط: ChatGPT قادر است با تحلیل موضوع تحقیقاتی ، پیشنهادات مختلفی برای سوالات تحقیقاتی بدهد. مثلاً اگر در حال تحقیق در زمینه نوآوری‌های فناوری در پزشکی هستید، ChatGPT میتواند سوالات مختلفی مانند:
"چگونه فناوری‌های جدید می‌توانند به تشخیص سریع‌تر بیماری‌های نادر کمک کنند؟"
"کدام نوآوری‌های اخیر در تکنولوژی پزشکی باعث بهبود درمان‌های غیرتهاجمی شده‌اند؟"
این پیشنهادات میتواند به شما کمک کند تا سوال تحقیقاتی خود را با دقت بیشتری انتخاب کنید.
شکستن سوالات عمومی به سوالات خاص‌تر: اگر سوال تحقیقاتی کلی داشته باشیم، ChatGPT میتواند این سوال را به چندین سوال خاص‌تر تقسیم کند. مثلاً، به جای سوال عمومی "چگونه فناوری میتواند در پزشکی تحول ایجاد کند؟"، ChatGPT میتواند سوالات خاص‌تری پیشنهاد کند:
"چه فناوری‌هایی در حال حاضر در حوزه درمان سرطان نوآورانه هستند؟"
"چگونه هوش مصنوعی میتواند در تشخیص بیماری‌های عصبی مؤثر باشد؟"
این روند به شما کمک میکند که دقیق‌تر و با جزئیات بیشتری جستجو کنید.
ایجاد سوالات فرعی و زمینه‌ای: ممکن است شما سوال اصلی تحقیق خود را داشته باشید، اما نیاز باشد که چند سوال فرعی برای جستجوی بیشتر مطرح کنید، ChatGPT میتواند سوالات فرعی مرتبط را پیشنهاد دهد که به شما در ساختاردهی بهتر تحقیق کمک میکند. این سوالات فرعی ممکن است شامل مواردی مانند:
"چه چالش‌هایی در پیاده‌سازی نوآوری‌های پزشکی در کشورهای در حال توسعه وجود دارد؟"
"کدام گروه‌های تحقیقاتی در حال حاضر در این زمینه تحقیق میکنند؟"
پیشنهاد کلمات کلیدی و عبارات جستجو: یکی دیگر از ویژگی‌های برجسته ChatGPT این است که میتواند کلمات کلیدی مناسب برای جستجو را به شما پیشنهاد دهد. مثلاً اگر موضوع شما "نوآوری‌های فناوری در پزشکی" باشد، ChatGPT میتواند عباراتی مانند "AI in medical diagnostics" یا "emerging medical technologies" را به شما پیشنهاد دهد که در جستجوهای دقیق‌تر و مؤثرتر کمک کند.
مثال‌های عملی برای رشته‌های مختلف
رشته کامپیوتر:
- سوال اولیه: "چگونه میتوان الگوریتمهای یادگیری ماشین را بهبود بخشید؟"
- ChatGPT کمک میکند:این سوال کلی را به موارد دقیق‌تر و مرتبط‌تر تقسیم کند:
- "چه روش‌هایی در یادگیری ماشین برای کاهش مصرف انرژی در الگوریتم‌ها موثر است؟"
- "چگونه الگوریتمهای یادگیری تقویتی می‌توانند در بازی‌های ویدیویی به بهبود تجربه کاربری کمک کنند؟"
- "آیا میتوان از مدل‌های پردازش زبان طبیعی برای تحلیل احساسات در شبکه‌های اجتماعی با دقت بالاتر استفاده کرد؟"
رشته مکانیک:
- سوال اولیه: "چگونه میتوان بهره‌وری انرژی در سیستم‌های مکانیکی را افزایش داد؟"
- ChatGPT کمک میکند:این سوال را با جزئیات بیشتری گسترش دهد:
- "چه تاثیری دارد که در طراحی موتورهای هیدروژن‌سوز از مواد نانو استفاده شود؟"
- "چگونه تحلیل‌های دینامیکی می‌توانند در کاهش استهلاک قطعات روباتیک موثر باشند؟"
- "کدام روشهای خنک‌کاری جدید در موتورهای خودروهای الکتریکی قابل اعمال هستند؟"
رشته ادبیات فارسی:
- سوال اولیه: "چگونه میتوان تاثیر سبک شعری حافظ را بر ادبیات معاصر بررسی کرد؟"
- ChatGPT کمک میکند:این سوال به موارد زیر تبدیل شود:
- "چه شواهدی از تاثیر تصاویر شعری حافظ در آثار شاعران قرن معاصر وجود دارد؟"
- "چگونه میتوان از سبک غزلیات حافظ در تقویت ادبیات دیجیتال فارسی بهره برد؟"
- "آیا مفاهیم فلسفی شعر حافظ بر ادبیات داستانی مدرن فارسی تاثیر داشته‌اند؟"
رشته حقوق:
- سوال اولیه: "چگونه میتوان حقوق دیجیتال را در ایران بهبود بخشید؟"
- ChatGPT کمک میکند:سوالات خاص‌تری مطرح کند:
- "چه خلاهای قانونی در قوانین مرتبط با جرائم سایبری در ایران وجود دارد؟"
- "آیا اجرای قوانین GDPR در کشورهای خاورمیانه، شامل ایران، امکان‌پذیر است؟"
- "چه استانداردهای بین‌المللی در حقوق دیجیتال قابل انطباق با قوانین ایران هستند؟"
چگونه ChatGPT شما را در این مسیر یاری می‌دهد؟
- پیشنهاد سوالات جایگزین:
اگر سوال شما کلی یا مبهم است، ChatGPT میتواند سوالاتی پیشنهاد دهد که خاص‌تر و عملی‌تر باشند. این قابلیت به‌ویژه زمانی که دانشجو هنوز چارچوب روشنی برای سوال تحقیقاتی خود ندارد، بسیار مفید است. - شکستن سوالات پیچیده به گام‌های کوچک‌تر:
ChatGPT میتواند سوالات پیچیده را به بخش‌های قابل فهم‌تر تقسیم کند. برای مثال، میتواند جنبه‌های نظری، عملی و کاربردی موضوع تحقیق شما را جداگانه مطرح کند. - پیشنهاد کلمات کلیدی برای جستجو:
یکی از نکات کلیدی برای جستجوی موثر مقالات، انتخاب کلمات کلیدی مناسب است ChatGPT با تحلیل موضوع تحقیق شما، کلمات کلیدی دقیق و مرتبط را پیشنهاد می‌دهد که باعث میشود نتایج جستجو بهتر و مرتبط‌تر باشند. - ارائه منابع و مقالات مرتبط:
علاوه بر کمک به طراحی سوالات، ChatGPT میتواند به شما کمک کند تا مقالات و منابع مرتبط با سوالات تحقیقاتی خود را بیابید و ارزیابی کنید.
نتیجه‌گیری:
با کمک ChatGPT میتوانید سوالات تحقیقاتی دقیق و مرتبطی طراحی کنید که پژوهش شما را در مسیر نوآوری علمی قرار دهد. این ابزار نه تنها به شما کمک میکند تا موضوع تحقیق خود را به وضوح تعریف کنید، بلکه فرآیند جستجوی مقالات و تحلیل نتایج را نیز ساده‌تر و سریع‌تر میکند.
انتخاب منابع معتبر و مناسب به کمک ChatGPT
در تحقیق علمی، انتخاب منابع معتبر یکی از مهمترین مراحل برای دستیابی به نتایج قابل استناد و باکیفیت است. بدون دسترسی به منابع مناسب، حتی بهترین سوالات تحقیقاتی نمی‌توانند به نتایج مفید و مؤثری منجر شوند. ChatGPT میتواند کمک کند تا منابع علمی معتبر، مرتبط و به‌روز را برای تحقیقات خود شناسایی و انتخاب کنید.
چرا انتخاب منابع معتبر اهمیت دارد؟
در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری، استفاده از منابع معتبر نه تنها کیفیت علمی تحقیق شما را تضمین میکند، بلکه در دفاع از پایان‌نامه یا مقاله، اطمینان داوران را نیز جلب خواهد کرد. به‌کارگیری منابع نامعتبر یا غیرمرتبط میتواند باعث رد شدن تحقیق شما یا کاهش ارزش آن شود.
منابع معتبر ویژگی‌هایی مانند موارد زیر دارند:
- منتشر شده در ژورنال‌ها و کنفرانس‌های معتبر مانند IEEE، Springer، PubMed، و غیره
- دارای ارجاعات متعدد که نشان‌دهنده اهمیت و تاثیرگذاری آن‌هاست.
- به‌روز بودن، به‌ویژه در حوزه‌هایی که علم به سرعت در حال پیشرفت است.
نقش ChatGPT در انتخاب منابع معتبر
ChatGPT میتواند با بهره‌گیری از روشهای جستجو و تحلیل داده‌های علمی، به شما در انتخاب بهترین منابع کمک کند:
- پیشنهاد پایگاه‌های داده مرتبط: ChatGPT میتواند منابع علمی معتبر مانند Google Scholar، PubMed، IEEE Xplore، و JSTOR را معرفی کند.
- تحلیل اعتبار منابع: با استفاده از اطلاعاتی مانند تعداد ارجاعات، نوع انتشار (ژورنال یا کنفرانس) و نویسندگان، ChatGPT میتواند منابع را ارزیابی کند.
- شناسایی منابع تکمیلی: اگر منبع خاصی را در اختیار دارید، ChatGPT میتواند مقالات مرتبط یا منابع تکمیلی را پیشنهاد دهد.
گام‌های عملی برای انتخاب منابع معتبر با استفاده از ChatGPT
مشخص کردن نوع منبع مورد نیاز
پیش از شروع جستجو، نوع منابعی که برای تحقیق خود نیاز دارید را مشخص کنید:
- مقاله‌های مروری برای بررسی کلی ادبیات تحقیق.
- مطالعات تجربی برای تحلیل داده‌ها.
- منابع تئوری برای بررسی چارچوب‌های نظری.
استفاده از ابزارهای جستجوی علمی
ChatGPT میتواند به شما کمک کند تا در پایگاه‌های معتبر جستجو کنید و به منابعی که به سوال تحقیقاتی شما نزدیک‌تر هستند دست یابید.
بررسی اعتبار منابع
ChatGPT میتواند با ارائه اطلاعاتی مانند تعداد ارجاعات، ناشر مقاله، و تاریخ انتشار، به شما کمک کند تا منابع را ارزیابی کنید. مثلاً:
- آیا این مقاله توسط نویسندگان معتبر و شناخته‌شده در این حوزه نوشته شده است؟
- آیا این منبع در ژورنالهای با ضریب تأثیر بالا منتشر شده است؟
استفاده از منابع مرتبط برای غنی‌سازی تحقیق
ChatGPT میتواند مقالات مرتبط با موضوع شما را شناسایی کند و فهرستی از منابع معتبر و به‌روز ارائه دهد.
مثال‌های عملی برای رشته‌های مختلف
رشته کامپیوتر:
- موضوع تحقیق: امنیت در سیستم‌های ابری.
- پایگاه‌های پیشنهادی: IEEE Xplore، Springer
- منابع معتبر: مقالات منتشرشده در ژورنالهای مربوط به امنیت اطلاعات.
- تحلیلChatGPT : پیشنهاد مقالات مرتبط با کلمات کلیدی مانند "Cloud Security" و "Data Encryption in Cloud."
رشته مکانیک:
- موضوع تحقیق: استفاده از مواد نانو در طراحی موتورهای پیشرفته.
- پایگاه‌های پیشنهادی: ScienceDirect، Springer
- منابع معتبر: مقالات با ارجاعات بالا در زمینه مواد پیشرفته.
- تحلیل ChatGPT : ارائه مقالاتی درباره خواص مکانیکی مواد نانو و کاربرد آنها در صنایع خودرو.
رشته ادبیات فارسی:
- موضوع تحقیق: تاثیر سبک حافظ بر ادبیات معاصر
- پایگاه‌های پیشنهادی: پایگاه‌های داخلی مانند نورمگز و منابع دانشگاهی فارسی.
- منابع معتبر: مقالات منتشرشده در ژورنالهای ادبیات تطبیقی.
- تحلیل ChatGPT: شناسایی مقالاتی که به تحلیل سبک‌شناختی حافظ و مقایسه با شاعران معاصر پرداخته‌اند.
رشته حقوق:
- موضوع تحقیق: بررسی خلاهای قانونی در حقوق دیجیتال
- پایگاه‌های پیشنهادی: HeinOnline، JSTOR
- منابع معتبر: مقالات منتشرشده در ژورنالهای حقوق بین‌الملل.
- تحلیل ChatGPT : پیشنهاد منابعی درباره GDPR و مقایسه با قوانین داخلی کشورهای دیگر.
رشته پزشکی:
- موضوع تحقیق: استفاده از هوش مصنوعی در تشخیص بیماری‌های نادر
- پایگاه‌های پیشنهادی: PubMed، Lancet
- منابع معتبر: مقالات بالینی و تجربی با داده‌های واقعی.
- تحلیل ChatGPT : شناسایی مطالعاتی که از الگوریتمهای هوش مصنوعی برای تحلیل داده‌های پزشکی استفاده کرده‌اند.
چگونه ChatGPT شما را در این مسیر یاری می‌دهد؟
- پیشنهاد منابع علمی معتبر: ChatGPT با توجه به موضوع تحقیق شما، فهرستی از پایگاه‌های داده مرتبط و مقالات معتبر ارائه می‌دهد.
- تحلیل مقالات موجود: با بررسی عنوان، چکیده، و ارجاعات، به شما کمک میکند مقالات مناسب را انتخاب کنید.
- ارتباط‌دهی بین منابع: مقالاتی که به هم مرتبط هستند را شناسایی میکند و منابع جدیدی برای مطالعه پیشنهاد می‌دهد.
نتیجه‌گیری:
انتخاب منابع معتبر و مناسب یکی از پایه‌های اصلی موفقیت در تحقیق علمی است. با کمک ChatGPT، میتوان منابع مرتبط با موضوع تحقیق خود را شناسایی کنید، کیفیت آنها را ارزیابی نمایید و از جدیدترین پیشرفت‌های علمی در حوزه خود بهره‌مند شوید.
