روش نمونه گیری در تحقیق معمولا تاثیر زیادی در نتایج تحقیق خواهد داشت. بسیاری از محققان و نویسندگان بدون توجه به اهداف و ماهیت تحقیق اقدام به انتخاب ساده ترین و در دسترس ترین نوع نمونه گیری یعنی نوع تصادفی آن می کنند. برای اینکه بتوانید یک روش نمونه گیری مناسب تحقیق انتخاب کنید بهتر است استراتژی های زیر را مورد بررسی و ارزیابی قرار دهید. 

MDP SERVICES ماد دانش پژوهان   62

1. اهداف تحقیقاتی خودتان را لیست کنید: معمولا روش نمونه گیری باید منطبق بر اهداف و چارچوب تحقیق بود و بتواند فرآیند دستیابی به آن را تسهیل کند. به طور کلی سعی کنید پیش از انتخاب روش نمونه گیری بر روی نحوه تعامل با مخاطبین، نحوه جمع آوری داده ها، پیشبینی در مورد روش و احتمال موفق بودن فرآیند گردآوری و چگونگی دسترسی به جامعه آماری تحقیق های لازم را انجام دهید. برخی از مواقع انتخاب یک روش دشوار برای نمونه گیری و داشتن یک جامعه آماری محدود ممکن است فرآیند گردآوری داده ها را با مشکل اساسی مواجه کند. 

2. انجام پیش آزمون بر اساس نمونه گیری مورد نظر: یکی دیگر از راه هایی که بتوانید کیفیت بالای نتایج بدست آمده را تضمین کنید و از دستاوردهای مناسب و داده ها صحیح و کاربردی اطمینان حاصل کنید. این است که حداکثر 30 نمونه را با روش نمونه گیری مورد نظرتان به صورت پیش آزمون مورد بررسی و ارزیابی قرار داده و قابل انجام بودن یا نبودن آن را بررسی کنید. 

3. استفاده همزمان از چند روش در کنار یکدیگر: یکی دیگر از راهکارهایی که در فرآیند نمونه گیری پیشنهاد می شود این است که در مرحله پیش آزمون سعی کنید از چند روش مختلف نمونه گیری (ترجیحا سه روش) استفاده کرده و در نهایت در زمان ارزیابی، نتایج بدست آمده را با یکدیگر مقایسه کنید. 

موضوعی که در این بخش اهمیت دارد تفاوت میان نمونه گیری و سرشماری است که می بایست به آن دقت کنید. سرشماری تمامی افراد یک جامعه آماری را در برمیگیرد و تمامی آنها در فرآیند گردآوری داده ها دخالت دارند. لازم به ذکر است چنانچه جامعه آماری تحقیق شما یک جامعه بزرگ است نمونه گیری بهتر از سرشماری خواهد بود. در مقابل اگر جامعه آماری کوچک باشد روش سرشماری مناسبتر از نمونه گیری است. به طور کلی روش های نمونه گیری یا انتخاب نمونه در تحقیق به دو دسته تصادفی و غیرتصادفی تقسیم می شود و هر کدام دارای زیرمجموعه هایی است که به صورت زیر تعریف می شوند:

MDP SERVICES ماد دانش پژوهان   161

الف) نمونه گیری تصادفی: نوعی از نمونه گیری در تحقیق که برنامه ریزی و فرآیند خاصی برای انتخاب افراد در آن تعریف نشده و معمولا انتخاب افراد مبتنی بر فاکتورهای شانس خواهد بود.

1. نمونه گیری تصادفی ساده (Simple Random Sampling): این نوع از نمونه گیری که در تحقیق های کمی مورد استفاده قرار میگیرد یکی از رایجترین و دردسترس ترین روش ها برای انتخاب نمونه در پایان نامه است. در این روش تمامی افراد جامعه شانس برابر برای انتخاب شدن به عنوان عضوی از نمونه را خواهند داشت.

2. نمونه گیری سیستماتیک (Systematic Sampling): این نوع از نمونه گیری بسیار شبیه به نمونه گیری تصادفی ساده است با این تفاوت که برای انتخاب افراد یک فاصله مشخص و ثابت در نظر گرفته می شود. فرض کنید شما لیستی 1000 نفری از کارکنان بانک را در مقابلتان دارید و قصد دارید از میان آنها 150 نفر را به صورت تصادفی انتخاب کنید. در این روش نمونه گیری یک فاصله 2 تایی بین هر نمونه انتخاب شده قرار می دهید و افراد را انتخاب می کنید. نفر اول شماره 5 نفر دوم شماره 7 نفر سوم شماره 9 و الی آخر انتخاب خواهد شد. 

3. نمونه گیری طبقه بندی شده (Stratified sampling): برای اینکه بتوان نمونه گیری را به صورت کنترل شده تر انجام داد و تمامی افراد جامعه آماری را پوشش داد بهترین روش نمونه گیری طبقه بندی شده است. در این روش جامعه آماری را به گروه های مختلف با ویژگی های یکسان تقسیم کرده و سپس اقدام به نمونه گیری تصادفی از هر گروه خواهیم کرد. 

4. نمونه گیری خوشه ای (Cluster Sampling): در نمونه گیری خوشه بندی افراد جامعه را به چند گروه و مجموعه کوچک که ممکن است در برگیرنده افراد متفاوت باشد تقسیم می کنیم. در نهایت از میان این گروه ها چند گروه را به صورت تصادفی برای نمونه گیری انتخاب می کنیم. 

ب) نمونه گیری غیر تصادفی: تکنیک نمونه گیری غیرتصادفی برای تحقیقات کیفی و اکتشافی استفاده می شود که به نمونه گیری هدفمند هم معروف است. 

1. نمونه گیری در دسترس (Convenience Sampling): در این روش از دسترس ترین افراد جامعه درخواست می کنید که در پژوهش شما مشارکت کنند که معمولا نتایج بدست آمده قابل تعمیم به کل جامعه نیست.

2. نمونه گیری متوالی (Consecutive Sampling): نمونه گیری متوالی بسیار شبیه به نمونه گیری در دسترس است با این تفاوت که تا زمانی که اعضای نمونه در دسترس باشند فرآیند نمونه گیری ادامه میابد. 

3. نمونه گیری داوطلبانه (Volunteering Sampling): در این روش پژوهشگر تعاملی با اعضای نمونه نداشته و تنها پرسشنامه را در اختیار آنها قرار می دهد و هر کدام از آنها که تمایل بیشتری به مشارکت داشته باشند در نهایت در تحقیق خواهند بود. 

MDP SERVICES ماد دانش پژوهان   110

4. نمونه گیری هدفمند (Purposive Sampling): در نمونه گیری هدفمند شخص پژوهشگر با توجه به معیارهای ذهنی خودش اقدام به انتخاب افراد نمونه خواهد کرد. 

5. نمونه گیری گلوله برفی (Snowball Sampling): در این روش از نمونه گیری شما از اعضای جامعه درخواست می کنید که شخص دیگری را برای مشارکت در تحقیق معرفی کنند. 

6. نمونه گیری سهمیه ای (Quota Sampling): در این روش از نمونه گیری با توجه به درصد تشکیل شده از اقشار مختلف از جامعه سعی می کنیم به همان اندازه از جامعه آماری نمونه گیری کنیم. برای مثال جامعه ای که شامل 20 درصد لیسانس، 55 درصد فوق لیسانس و 25 درصد دکتری و بالاتر است و نمونه 100 نفری دارد باید نمونه ای را انتخاب کند که 20 لیسانسه، 55 فوق لیسانسه و 25 دکتر و بالاتر داشته باشد.

جامعه آماری - نمونه گیری - نگارش روش تحقیق در پایان نامه

شماره تماس: 09102340118  ثبت سریع سفارش  Telegramwhats-app.png

THESISI  1

واژه ی صحافی در  پایان نامه یک واژگان ادبی در زبان فارسی به معنای صفحه‌بندی و جلد کردن است. زمانی که از صحافی پایان نامه صحبت می شود بدین معنا است که باید پایان نامه را به صورت مرتب شده بر اساس اصول دانشگاه صفحه بندی و جلد کرد.
آخرین و شاید خوش آیندترین مرحله در فرآیند فارغ التحصیلی که به صدور مدرک تحصیلی و اتمام پایان دوره کارشناسی ارشد و یا دکتری ختم می شود، صحافی پایان نامه است. این پروسه معمولا زمان زیادی را در برنمیگیرد و برای دانشگاه و موسسه مورد نظر مهم قلمداد می شود.
اهمیت صحافی از این جهت است که موجب می شود پایان نامه در یک قالب استاندارد مورد نظر دانشگاه در بیاید و از نظر محتوایی کاملا ویراستاری شده و عاری از هرگونه مشکل محتوایی و گرامری به مسئول مربوطه تحویل داده شود.
این کار از این جهت اهمیت دارد چرا که پایان نامه ها معمولا پس از نگارش باید در اختیار کتابخانه دانشگاه و از آنجا در اختیار عموم جامعه و متخصصان و محققان برای مطالعه و بررسی بیشتر قرار بگیرد.
اما علاوه بر اهمیت علمی و دانشگاهی آن، فرآیند صحافی موجب می شود که از فرسودگی پایان نامه جلوگیری شده و تا مدت ها بتوان به راحتی آن را در کتابخانه حفظ کرده و در اختیار سایرین قرار داد. به طور کلی مراحل صحافی پایان نامه به صورت زیر خواهد بود:
1. ویراستاری ساختاری و محتوایی پایان نامه و انجام اصلاحات لازم متناسب با نظر اساتید و استانداردهای دانشگاه
2. مراجعه به واحد تکثیر دانشگاه یا مراکز صحافی پایان نامه در خارج از دانشگاه به منظور انجام صحافی (توصیه می شود به مراکز صحافی در دانشگاه مراجعه کنید)
3. دریافت فرم های مربوطه و پر کردن آنها (فرم تعهدنامه اصلت اثر و فرم گواهی دفاع از پایان نامه که می بایست به تایید اساتید راهنما، مشاور و خود دانشجو برسند)
4. مرتب کردن صفحات پایان نامه به صورت ارائه شده توسط دانشگاه (معمولا صفحه اول سفید، صفحه بعد بسم الله، صفحه عنوان دقیقا مشابه روی جلد پایان نامه، گواهی دفاع، تعهدنامه اصالت اثر، صفحه تقدیر و تشکر و الی آخر).
5. ارائه فایل کامل پایان نامه در قالب فرمت ورد و پی دی اف به واحد تکثیر مربوطه به همراه فرم های امضا و تایید شده
6. پرداخت هزینه و مشخص کردن رنگ جلد پایان نامه که به سه رنگ مشکی، زرشکی و سرمه ای در اختیار دانشجویان قرار میگیرد. معمولا پایان نامه در 3 نسخه یکسان صحافی می شود که یک مورد برای کتابخانه دانشگاه، یک مورد برای کتابخانه دانشکده، یک مورد برای یکی از اساتید یا خود دانشجو.
ویراستاری و تقویت - پلاجریسم، تشابه جویی - ithenticate - فرآیند تصویب پایان نامه ادبیات موضوع

تدوین علمی پرسش‌ ها و فرضیه‌ ها در پایان‌ نامه  با تعیین چارچوب نظری، موجب انسجام پژوهش و هدایت دقیق مسیر تحقیق می‌ شود. تدوین پرسش ها و فرضیه ها بر اساس چارچوب نظری علاوه بر انسجام بخشی به پژوهش، امکان ارزیابی دقیق نتایج را نیز فراهم می کند. زمانی که پرسش ها به صورت علمی و هدفمند طراحی شوند، مسیر تحقیق از ابتدا تا انتها روشن بوده و پژوهشگر می تواند با مقایسه یافته ها با فرضیات اولیه، میزان تحقق اهداف پژوهش را بررسی کند. این رویکرد موجب افزایش اعتبار علمی پایان نامه و قابلیت استناد آن در مطالعات بعدی خواهد شد.

پرسش ها و فرضیه های علمی نقش مهمی در تعیین روش تحقیق و انتخاب ابزارهای گردآوری داده دارند. هنگامی که فرضیات به صورت دقیق تدوین شوند، پژوهشگر قادر خواهد بود روش های مناسب برای آزمون آنها را انتخاب کرده و داده های معتبر جمع آوری کند. این امر نه تنها کیفیت تحلیل ها را ارتقا می دهد، بلکه به ارائه نتایج کاربردی و قابل استفاده در حوزه علمی و عملی منجر می شود.

 تدوین علمی پرسش‌ ها و فرضیه‌ ها در پایان‌ نامه

فرضیه ها و پرسش های پایان نامه، بیانگر دغدغه ها، ایده ها و پیشبینی نویسنده نسبت به روابط میان گویه موجود در پژوهش است. فرضیه در پایان نامه به دنبال این است که سوال های مربوط به پژوهش را مطرح کرده و پاسخ درستی برای آن ارائه کند. برای مثال فرض کنید موضوع پژوهش شما "تاثیر مشارکت جامعه محلی در توسعه پایدار اقتصادی منطقه آزاد کیش" است.

یکی از سوال های مربوط به پژوهش این است که آیا مشارکت فعالانه جامعه محلی در فرآیند تصمیم گیری در منطقه کیش می تواند باعث تحقق توسعه پایدار اقتصادی شود یا خیر؟
و اما در بیان فرضیه به این عبارت می رسیم که "مشارکت فعالانه جامعه محلی موجب تحقق توسعه پایدار اقتصادی خواهد شد" بنابراین فرضیه هم پرسش است و هم پاسخ به پرسش یعنی تمام کلیدواژه های مربوط به پرسش را پوشش داده و از طرف دیگر آن را پاسخ می دهد.

STATISTICALANALYSIS
همچنین تفاوت معنادار دیگری نیز بین سوال های پژوهش و فرضیه های پایان نامه وجود دارد که عبارت است از زمان مطرح شدن آنها در پایان نامه!
معمولا سوال های پژوهش در ابتدای پایان نامه و پیش از مطالعه جامع و دقیق ادبیات موضوع مطرح می شوند ولی معمولا فرضیه ها بعد از کاوش و بررسی موشکافانه منابع ارائه خواهند شد.
دانشجو پیش از اینکه به دنبال بررسی منبع ها باشد با توجه به پیش زمینه ذهنی خودش و اطلاعاتی که پیشتر به صورت مختصر در مورد موضوع پژوهش بدست آورده است، سوال هایی را مطرح می کند.


اما در بیان فرضیه ها اینطور نیست و دانشجو پس از بررسی دقیق و موشکافانه هر فاکتور موجود در پژوهش و بررسی ارتباط بین گویه های متغیر مستقل و وابسته در منبع های مختلف سعی میکند فرضیه های خودش را تکمیل و ارائه نماید. به طور کلی یک فرضیه خوب در پایان نامه ویژگی های زیر را به همراه دارد:

 

1. کاملا شفاف و دقیق بیان می شود: با توجه به اینکه فرضیه های پژوهش به دنبال شفاف سازی ارتباط بین فاکتورهای پژوهش بوده و قصد دارد پیشبینی علمی در مورد سوال های پژوهش ارائه نماید، بنابراین باید به شفاف ترین و دقیق ترین شکل ممکن ارائه شوند تا مخاطبان را دچار ابهام و سردرگمی نکنند.
2. ارائه فرضیه ها در چارچوب پژوهش: حفظ انسجام در محتوای پایان نامه یکی از نکات کلیدی برای بهبود کیفیت کلی پایان نامه است. تمامی پرسش های، فرضیه ها، مدلها و ارکان مختلف پایان نامه باید در ارتباط مستقیم و انسجام با موضوع پایان نامه باشند. بنابراین فرضیه ها نیز باید در ارتباط مستقیم با عنوان و سوالهای پایان نامه بوده و از چارچوب کلی پژوهش خارج نشوند.
3. قابل اندازه گیری بودن فرضیه ها: تمامی فرضیه های پژوهش باید واقعی، مبتنی بر استانداردهای موجود در ادبیات موضوع و قابل اندازه گیری باشند. چنانچه فرضیه ای را مطرح می کنید که برای آن گویه مشخصی ندارید و یا ابزارهای لازم برای گردآوری داده ها و اندازه گیری آن را ندارید، بنابراین فرضیه نامعتبری و نامناسبی را مطرح کرده اید.
4. دربرگیرنده گویه های متغیر مستقل و وابسته: تمامی فرضیه های مطرح شده به دنبال ارائه پیشبینی علمی و سنجش روابط بین متغیرهای مستقل و وابسته پژوهش هستند. بنابراین در زمان ارائه فرضیه ها باید این روابط را به شکل دقیقی دنبال کنید و از وجود متغیر مستقل و وابسته در پژوهش اطمینان حاصل کنید. 


فرضیه ها در پایان نامه چندین شکل کلی را شامل شده و در برمیگیرند که عبارتند از:


1. فرضیه ساده (Simple hypothesis): سعی میکند رابطه ساده بین یک متغیر مستقل و یک متغیر وابسته را پیشبینی کند.
2. فرضیه پیچیده (Complex hypothesis): سعی میکند رابطه بین دو یا چند متغیر مستقل و دو یا چند متغیر وابسته را پیشبینی کند.
3. فرضیه مستقیم (Directional hypothesis): این فرضیه بر نتایج مستقیم حاصل از ارتباط بین دو متغیر مستقل و وابسته تمرکز دارد.
4. فرضیه غیرمستقیم (Non-directional hypothesis): این فرضیه هیچ پیشبینی دقیقی از رابطه بین متغیر مستقل و وابسته ارائه نکرده و زمانی مطرح می شود که ادبیات موضوع در یک حوزه کاملا متناقض و در تضاد با یکدیگر هستند.
5. فرضیه خنثی (Null hypothesis): زمانی اتفاق می افتد که شخص نویسنده یک پیشبینی منفی از ارتباط بین دو متغیر مستقل و وابسته ارائه میکند و برای مثال بیان می کند که ارتباطی بین دو متغیر وجود ندارد.
6. فرضیه جایگزین (Alternative hypothesis): فرضیه جایگزین زمانی مطرح می شود انتظار می رود نتایج جدیدی متفاوت با نتایج قبلی رخ خواهد داد و در نتیجه فرضیه جدید جایگزین فرضیه های قدیمی می شود. 
معمولا ارتباط بین پرسش های پژوهش و فرضیه های موجود در پایان نامه یک ارتباط پیوسته، منسجم و مداوم است که برگرفته از موضوع پایان نامه و در چارچوب آن می باشد.

جمع بندی

پرسش ها و فرضیه های پایان نامه در واقع دو بخش مکمل از فرآیند پژوهش هستند. پرسش ها در ابتدای تحقیق و بر اساس دغدغه ها و پیش زمینه ذهنی دانشجو مطرح می شوند تا مسیر کلی پژوهش مشخص گردد، در حالی که فرضیه ها پس از بررسی دقیق منابع و تحلیل ارتباط میان متغیرهای مستقل و وابسته شکل می گیرند و به عنوان پاسخ علمی و پیش بینی شده برای پرسش ها ارائه می شوند. این ارتباط پیوسته موجب انسجام محتوای پایان نامه و هدایت دقیق مسیر تحقیق می شود.

فرضیه های خوب باید ویژگی هایی مانند شفافیت، انسجام با موضوع پژوهش، قابلیت اندازه گیری و دربرگیرندگی متغیرهای مستقل و وابسته را داشته باشند. انواع مختلف فرضیه ها از ساده تا پیچیده، مستقیم یا غیرمستقیم، خنثی یا جایگزین، ابزارهایی هستند که پژوهشگر با توجه به ماهیت موضوع از آنها استفاده می کند. در نتیجه، تدوین علمی پرسش ها و فرضیه ها نه تنها کیفیت پایان نامه را ارتقا می دهد بلکه اعتبار علمی پژوهش را نیز تقویت می کند.


فرضیه ها، مدلها - منبع ها - ژورنال ها - شبیه سازی در پایان نامه و رساله دکتری - نکات مهم در نگارش پایان نامه

شماره تماس: 09102340118  ثبت سریع سفارش  Telegramwhats-app.png