1- مقاومت ضد میکروبی (AMR) در دامپزشکی و تهدید آن برای سلامت عمومی

بیان مسأله:
مقاومت ضد میکروبی یکی از بزرگ‌ترین تهدیدهای سلامت عمومی در قرن ۲۱ شناخته شده است. در حوزه دامپزشکی، استفاده گسترده از آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان، پیشگیری و حتی افزایش رشد دام‌ها سبب شده است که باکتری‌های مقاوم به دارو به سرعت گسترش پیدا کنند. این موضوع نه تنها کارایی درمان بیماری‌های عفونی در حیوانات را تهدید می‌کند، بلکه از طریق زنجیره غذایی و محیط به انسان نیز منتقل می‌شود.

با وجود هشدارهای جهانی (سازمان جهانی بهداشت WHO و سازمان جهانی بهداشت دام WOAH)، همچنان نظارت کافی بر مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در بسیاری کشورها وجود ندارد. داده‌های اپیدمیولوژیک در بسیاری از گونه‌ها (گاو، طیور، آبزیان) پراکنده و غیرهماهنگ‌اند. همچنین اطلاعات دقیقی درباره نقش ژن‌های مقاومت و انتقال افقی آنها بین حیوانات، محیط و انسان در دسترس نیست.

لذا نیاز فوری به پژوهش‌های جامع در زمینه پایش AMR در جمعیت‌های دامی، ارزیابی ارتباط آن با سلامت انسان، و بررسی استراتژی‌های جایگزین (مانند پروبیوتیک‌ها و واکسن‌ها) وجود دارد.

پرسش پژوهشی:

• چه الگوهایی از مقاومت آنتی‌بیوتیکی در باکتری‌های بیماری‌زای دامی وجود دارد و چگونه به زنجیره غذایی انسان منتقل می‌شوند؟

منابع پیشنهادی:

• WHO (2022) Antimicrobial resistance fact sheets.

• OIE/WOAH reports on AMR in animals.

2- بیماری‌های مشترک انسان و دام (زئونوزها) در عصر تغییرات اقلیمی

بیان مسأله:
بیماری‌های زئونوز (مانند تب مالت، آنفلوانزای پرندگان، هاری و تب کریمه-کنگو) سهم بالایی از تهدیدات بهداشت جهانی دارند. تغییرات اقلیمی (گرمایش زمین، تغییر بارش، تغییرات زیستگاه‌ها) منجر به گسترش ناقلین (کنه‌ها، پشه‌ها، جوندگان) و افزایش احتمال ظهور و شیوع بیماری‌های زئونوز شده است.

مطالعات اخیر نشان می‌دهد که برخی مناطق به‌ویژه مناطق گرمسیری و نیمه‌خشک با افزایش خطر بروز بیماری‌های جدید روبه‌رو هستند. در عین حال، داده‌های اپیدمیولوژیک درباره رابطه تغییرات اقلیمی با شدت و الگوی بیماری‌های زئونوز در بسیاری از کشورها ناقص است.

این موضوع اهمیت تحقیق درباره پایش بیماری‌های زئونوز، مدل‌سازی تغییرات جغرافیایی، و طراحی سیاست‌های «سلامت واحد» (One Health) را افزایش می‌دهد.

پرسش پژوهشی:

• تغییرات اقلیمی چه تأثیری بر پراکندگی ناقلین و شدت شیوع بیماری‌های زئونوز در ایران دارد؟

منابع پیشنهادی:

• WHO “One Health approach and zoonoses”.

• FAO reports on zoonotic diseases and climate change.

3- بیماری‌های نوپدید دام و تهدید امنیت غذایی

بیان مسأله:
ظهور بیماری‌های نوپدید مانند آنفلوانزای فوق حاد پرندگان و بیماری‌های ویروسی جدید نشخوارکنندگان تهدیدی برای امنیت غذایی و اقتصاد کشاورزی است. خسارات اقتصادی ناشی از این بیماری‌ها می‌تواند به میلیاردها دلار برسد.

علیرغم پیشرفت در تشخیص مولکولی و واکسیناسیون، چالش‌های بزرگی وجود دارد: بسیاری از بیماری‌های نوپدید دیر تشخیص داده می‌شوند، همکاری بین‌المللی در انتقال اطلاعات ناکافی است و ظرفیت‌های آزمایشگاهی در کشورهای در حال توسعه محدودند.

پژوهش‌های جدید باید بر توسعه کیت‌های تشخیص سریع، ایجاد بانک‌های ژنتیکی ویروس‌ها و ارزیابی اثربخشی واکسن‌های نوین متمرکز شوند.

پرسش پژوهشی:

• چه الگوهای مولکولی در ویروس‌های نوپدید دامی می‌توانند برای توسعه ابزارهای تشخیص سریع مورد استفاده قرار گیرند؟

منابع پیشنهادی:

• OIE reports on emerging animal diseases.

• Journal of Veterinary Science articles on molecular diagnostics.

4- رفاه حیوانات و تولید پایدار در دامپروری صنعتی

بیان مسأله:
با رشد صنعت دامپروری، نگرانی‌های اخلاقی و علمی درباره رفاه حیوانات افزایش یافته است. شواهد نشان می‌دهد که شرایط محیطی ضعیف (فضای محدود، استرس حرارتی، تغذیه ناکافی) نه تنها رفاه حیوانات را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه به کاهش کیفیت محصولات و افزایش بیماری‌ها نیز منجر می‌شود.

با وجود تدوین استانداردهای بین‌المللی، اجرای آن‌ها در بسیاری کشورها ضعیف است. شاخص‌های رفاه حیوانات هنوز به‌طور کامل بومی‌سازی نشده‌اند و داده‌های علمی درباره ارتباط مستقیم رفاه با بهره‌وری و سلامت حیوان محدود است.

بنابراین پژوهش‌های جدید باید شاخص‌های قابل‌اعتماد رفاه حیوانات را تعریف کرده و تأثیر آن بر کیفیت محصول و پایداری اقتصادی را بررسی کنند.

پرسش پژوهشی:

• اجرای شاخص‌های رفاه حیوانات چه تأثیری بر کیفیت شیر و گوشت در واحدهای دامپروری صنعتی دارد؟

منابع پیشنهادی:

• WOAH standards on animal welfare.

• Fraser D., “Animal welfare and sustainable animal production”.

5- نقش دامپزشکی در ایمنی و سلامت غذاهای با منشأ حیوانی

بیان مسأله:
غذاهای با منشأ حیوانی (گوشت، شیر، تخم‌مرغ، ماهی) یکی از اصلی‌ترین منابع پروتئین انسان هستند. آلودگی‌های میکروبی (سالمونلا، کمپیلوباکتر، اشرشیاکلی) و شیمیایی (باقی‌مانده داروها، فلزات سنگین) از چالش‌های جدی در ایمنی غذایی محسوب می‌شوند.

علیرغم پیشرفت در روش‌های HACCP و استانداردهای Codex، در بسیاری از کشورها همچنان نظارت ناکافی و کمبود داده‌های اپیدمیولوژیک وجود دارد. همین موضوع خطر بروز اپیدمی‌های غذایی و از دست رفتن اعتماد عمومی را افزایش می‌دهد.

تحقیقات جدید باید بر توسعه روش‌های سریع تشخیص آلودگی، بررسی الگوهای مقاومت میکروبی در زنجیره غذایی و طراحی چارچوب‌های نظارتی دقیق‌تر متمرکز شود.

پرسش پژوهشی:

• چه شیوع‌ها و الگوهای مقاومت میکروبی در غذاهای با منشأ حیوانی در بازارهای محلی ایران وجود دارد؟

منابع پیشنهادی:

• Codex Alimentarius standards.

• WHO/FAO reports on food safety and veterinary role.

۱. تأثیر هوش مصنوعی در تشخیص زودهنگام پوسیدگی دندان
با گسترش فناوری‌های تصویربرداری دیجیتال، استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی در تشخیص ضایعات دندانی اهمیت یافته است. با این حال، دقت، قابلیت اعتماد و میزان پذیرش این فناوری‌ها در محیط‌های بالینی همچنان محل سؤال است.

۲. بررسی رابطه سلامت دهان و بیماری‌های سیستمیک (مانند دیابت و بیماری‌های قلبی)
تحقیقات نشان داده‌اند که بیماری‌های لثه می‌توانند با بیماری‌های مزمن ارتباط داشته باشند. هنوز مشخص نیست که شدت این ارتباط تا چه حد بوده و چه راهبردهایی می‌تواند به بهبود همزمان سلامت دهان و سلامت عمومی منجر شود.

۳. استفاده از بیومواد نوین در ترمیم دندان
پیشرفت در نانومواد و بیوسرامیک‌ها فرصت‌های جدیدی برای بازسازی بافت سخت دندانی فراهم کرده است. چالش اصلی بررسی زیست‌سازگاری، ماندگاری و کارایی بالینی این مواد در مقایسه با روش‌های سنتی است.

۴. نقش تله‌مدیسین در ارتقای خدمات دندان‌پزشکی پس از کووید-۱۹
همه‌گیری کرونا اهمیت مشاوره از راه دور را برجسته کرد. با این حال، اثربخشی تله‌مدیسین در تشخیص و درمان بیماری‌های دهان و دندان، میزان رضایت بیماران و چالش‌های قانونی آن هنوز نیازمند پژوهش دقیق است.

۵. تحلیل عوامل روان‌شناختی در اضطراب بیماران هنگام درمان‌های دندان‌پزشکی
ترس و اضطراب بیماران یکی از موانع اصلی مراجعه به دندان‌پزشک است. مطالعه دقیق عوامل مؤثر بر این اضطراب و طراحی مداخلات روان‌شناختی کارآمد، می‌تواند به ارتقای کیفیت درمان‌های دندان‌پزشکی کمک کند.

عنوان:
نمونه بیان مسأله در نگارش پروپوزال پزشکی (گرایش داخلی)

بیان مسأله:
افزایش شیوع بیماری‌های مزمن مانند دیابت نوع ۲ و فشار خون بالا یکی از چالش‌های جدی نظام‌های سلامت در جهان امروز است. این بیماری‌ها با ایجاد عوارض متعدد، هزینه‌های سنگینی را به بیماران و سیستم‌های درمانی تحمیل می‌کنند. با وجود پیشرفت‌های دارویی، مدیریت مؤثر این بیماری‌ها به دلیل عدم پایبندی بیماران به درمان و ضعف در رویکردهای پیشگیرانه همچنان ناکافی است. بنابراین، پژوهش در زمینه طراحی برنامه‌های جامع پیشگیری و کنترل بیماری‌های مزمن، با تمرکز بر سبک زندگی، پایش سلامت و آموزش بیماران، ضرورتی انکارناپذیر محسوب می‌شود.

عنوان:
نمونه بیان مسأله در نگارش پروپوزال پزشکی (گرایش جراحی عمومی)

بیان مسأله:
جراحی یکی از روش‌های اصلی درمان بسیاری از بیماری‌ها است، اما همواره با خطر بروز عوارض پس از عمل مواجه است. یکی از مشکلات رایج در جراحی عمومی، بروز عفونت محل جراحی و تأخیر در بهبود زخم است که منجر به افزایش طول دوره بستری، هزینه‌های درمانی و حتی مرگ‌ومیر می‌شود. با وجود استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها و روش‌های ضدعفونی استاندارد، نرخ عفونت‌های بیمارستانی همچنان بالا است. در نتیجه، پژوهش در زمینه روش‌های نوین پیشگیری و درمان عفونت‌های پس از جراحی می‌تواند نقش مهمی در ارتقای کیفیت خدمات درمانی و کاهش هزینه‌های مرتبط ایفا کند.

عنوان:
نمونه بیان مسأله در نگارش پروپوزال پزشکی (گرایش کودکان)

بیان مسأله:
اختلالات تغذیه‌ای در کودکان، به‌ویژه سوءتغذیه و چاقی، به‌عنوان یکی از معضلات مهم سلامت عمومی در جهان شناخته می‌شوند. این اختلالات می‌توانند رشد جسمی و شناختی کودکان را مختل کرده و زمینه‌ساز بروز بیماری‌های مزمن در بزرگسالی شوند. با وجود برنامه‌های ملی و بین‌المللی در زمینه بهبود تغذیه کودکان، همچنان شکاف‌های جدی در زمینه آموزش والدین، دسترسی به غذای سالم و فرهنگ تغذیه‌ای وجود دارد. از این‌رو، انجام پژوهش‌هایی با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر تغذیه کودکان و ارائه راهکارهای عملی برای پیشگیری و مداخله، اهمیت بسزایی دارد.

عنوان:
نمونه بیان مسأله در نگارش پروپوزال پزشکی (گرایش قلب و عروق)

بیان مسأله:
بیماری‌های قلبی–عروقی یکی از مهم‌ترین علل مرگ‌ومیر در سراسر جهان محسوب می‌شوند. با وجود پیشرفت‌های قابل توجه در تشخیص و درمان، همچنان درصد بالایی از بیماران به دلیل تشخیص دیرهنگام و عدم پایبندی به درمان دارویی دچار عوارض جدی می‌شوند. عوامل سبک زندگی مانند تغذیه نامناسب، استرس و کم‌تحرکی نیز بر شدت و بروز این بیماری‌ها می‌افزایند. از این‌رو، پژوهش در زمینه توسعه روش‌های نوین تشخیص زودهنگام، ارتقای پایبندی بیماران به درمان و مداخلات پیشگیرانه، می‌تواند نقش بسزایی در کاهش مرگ‌ومیر و بهبود کیفیت زندگی بیماران ایفا کند.

عنوان:
نمونه بیان مسأله در نگارش پروپوزال پزشکی (گرایش مغز و اعصاب)

بیان مسأله:
اختلالات نورولوژیک از جمله سکته مغزی، پارکینسون و ام‌اس، با افزایش امید به زندگی در جوامع بشری، روند صعودی یافته‌اند و هزینه‌های قابل توجهی بر سیستم سلامت تحمیل می‌کنند. تشخیص دیرهنگام و نبود روش‌های درمانی قطعی، مدیریت این بیماری‌ها را با دشواری‌های فراوانی مواجه ساخته است. علاوه بر این، کیفیت زندگی بیماران به دلیل محدودیت‌های حرکتی و شناختی به شدت کاهش می‌یابد. لذا پژوهش در زمینه روش‌های نوین تشخیص سریع، توسعه درمان‌های دارویی هدفمند و استفاده از فناوری‌های توانبخشی نوین، ضرورتی مهم در گرایش مغز و اعصاب محسوب می‌شود.

عنوان:
نمونه بیان مسأله در نگارش پروپوزال پزشکی (گرایش روان‌پزشکی)

بیان مسأله:
افزایش شیوع اختلالات روانی مانند افسردگی، اضطراب و اسکیزوفرنی در دهه‌های اخیر، چالشی اساسی برای نظام‌های سلامت روان به شمار می‌آید. عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی نقش مهمی در بروز و تشدید این اختلالات دارند. با وجود پیشرفت‌های درمانی، بسیاری از بیماران به دلیل انگ اجتماعی، عدم دسترسی به خدمات تخصصی یا عوارض دارویی، درمان مناسبی دریافت نمی‌کنند. این امر منجر به افزایش ناتوانی‌های فردی و اجتماعی می‌شود. بنابراین، پژوهش در زمینه شناسایی عوامل خطر، توسعه روش‌های نوین درمانی و کاهش موانع دسترسی به خدمات روان‌پزشکی از اهمیت فراوانی برخوردار است.

عنوان:
نمونه بیان مسأله در نگارش پروپوزال پزشکی (گرایش زنان و زایمان)

بیان مسأله:
سلامت زنان به‌ویژه در دوران بارداری و زایمان، یکی از شاخص‌های اصلی توسعه نظام‌های سلامت در هر جامعه محسوب می‌شود. با وجود پیشرفت‌های پزشکی، همچنان میزان مرگ‌ومیر مادران و نوزادان در برخی مناطق بالا است. عوامل متعددی همچون دسترسی ناکافی به مراقبت‌های بارداری، بیماری‌های زمینه‌ای و عوارض زایمان در این موضوع دخیل هستند. همچنین، افزایش بروز سزارین‌های غیرضروری به مشکلات موجود افزوده است. از این‌رو، پژوهش در زمینه بهبود کیفیت مراقبت‌های بارداری، کاهش عوارض زایمان و ارتقای آگاهی مادران می‌تواند نقش بسزایی در کاهش مرگ‌ومیر و ارتقای سلامت زنان و نوزادان داشته باشد.